Infecties van de urinewegen (UTI) in ziekenhuizen zijn de meest voorkomende infecties in de gezondheidszorg (nosocomiale infecties) en vertegenwoordigen 35-40% van het totaal aantal infecties in de gezondheidszorg. Ook is de prevalentie van antimicrobiële resistentie onder urinepathogenen wereldwijd toegenomen als gevolg van ongecontroleerd en ongedifferentieerd antibioticagebruik. Daar komt nog bij dat bepaalde pathogenen die sporadisch werden geïsoleerd, nu zijn uitgegroeid tot prominente gezondheidszorg-geassocieerde pathogenen.
De auteur rapporteert de opkomst van Citrobacter als een veelvoorkomende urineweg pathogeen bij gehospitaliseerde patiënten. Het geslacht Citrobacter werd in 1932 ontdekt door Werkman en Gillen. Deze organismen worden aangetroffen in de bodem, het water, het darmkanaal van dieren en in menselijke klinische monsters. Leden van het genus Citrobacter zijn gramnegatieve, niet-sporende staven die behoren tot de familie Enterobacteriaceae en, zoals de naam al aangeeft, gewoonlijk citraat gebruiken als enige koolstofbron. Het genus bestaat thans uit 11 genomospecies die op grond van hun biochemische kenmerken van elkaar kunnen worden onderscheiden. C. koseri is in verband gebracht met neonatale meningitis en hersenabces en C. freundii met gastro-enteritis, neonatale meningitis en septikemie. Het is bekend dat deze bacterie gezondheidszorggerelateerde infecties veroorzaakt van de urinewegen, de luchtwegen, het bloed en andere normaal steriele plaatsen in het lichaam. De belangrijkste oorzaak is een zwak en verzwakt immuunsysteem en functioneren van het lichaam. Een zwak immuunsysteem maakt het lichaam kwetsbaarder en vatbaarder voor C. freundii, waardoor een infectie van de urinewegen of de darmen of hersenvliesontsteking kan ontstaan. In het ziekenhuis opgenomen patiënten, vooral zij die langere tijd in het ziekenhuis hebben gelegen, zijn kwetsbaarder voor C. freundii infecties.
De auteurs hebben een retrospectieve studie uitgevoerd en hebben Citrobacter spp. gerapporteerd als de derde meest voorkomende urineziekteverwekker, goed voor 9,4% van het totaal aantal isolaten. De isolatie van dit organisme werd geassocieerd met katheterisatie, urogenitale instrumentatie, of obstructieve uropathie. Ook was de leeftijdsgroep die het meest getroffen werd die van oudere gehospitaliseerde patiënten, vooral mannen. Deze bevinding benadrukt de rol van dit organisme als een vaak voorkomende ziekteverwekker in de gezondheidszorg. Onlangs werd in een studie in Nepal ook Citrobacter spp. als de op één na meest voorkomende urineziekteverwekker gemeld.
Hoewel Citrobacter spp. minder vaak wordt geïsoleerd, zijn ze in opkomst als een veel voorkomende nosocomiale multidrug-resistente ziekteverwekker, vooral in ontwikkelingslanden. UTI veroorzaakt door Citrobacter spp. werd in 1961 bij 12% van de patiënten gezien, en sindsdien is de prevalentie toegenomen. Invasieve procedures zoals katheterisatie of urogenitale instrumentatie lijken het organisme te helpen bij kolonisatie en infectie van de urinewegen. Een ander punt van zorg is de opkomst van multiresistente Citrobacter spp., waardoor de therapeutische mogelijkheden beperkt zijn en de situatie nog gecompliceerder wordt. De auteur meldde ook dat de meeste isolaten resistent waren tegen penicillines, cefalosporines, aminoglycosiden en fluorochinolonen, de meest voorgeschreven geneesmiddelen bij UTI. Resistentie tegen veel groepen antibiotica is waargenomen en veel mechanismen van geneesmiddelenresistentie zijn aangetoond bij Citrobacter spp. In een studie van Shobha et al. was Citrobacter spp. de op twee na meest voorkomende urineziekteverwekker en 30% van de isolaten waren producenten van ESBL (Extended Spectrum Beta-Lactamase). Meher Rizvi et al. meldden dat 62,2% van de Citrobacter-isolaten ESBL produceerde. Er werd ook melding gemaakt van een hoge mate van carbapenemresistentie bij C. freundii door een combinatie van Klebsiella pneumoniae carbapenemase-2 (KPC-2)-productie en verminderde porine-expressie. Carbapenems zijn belangrijke antibiotica voor de behandeling van gezondheidszorggerelateerde infecties en spelen een bijzondere rol bij de behandeling van infecties met ESBL-producerende organismen. Het ontstaan en de verspreiding van resistentie tegen carbapenems zal een einde maken aan alle behandelingsopties die beschikbaar zijn voor de behandeling van multidrug-resistente pathogenen.
Concluderend is de opkomst van dit gewoonlijk zeldzame organisme als een veelvoorkomend nosocomiaal urinepathogeen alarmerend. Aangezien de mogelijkheden voor geneesmiddelen in het huidige scenario beperkt zijn, moet onoordeelkundig en inadequaat gebruik van antibiotica worden vermeden, althans tot wetenschappers wereldwijd een nieuw revolutionair geneesmiddel vinden dat al deze mechanismen van geneesmiddelenresistentie kan tegengaan. Tot die tijd moeten studies als deze in verschillende instellingen worden uitgevoerd, aangezien de prevalentie en de antibiotica-gevoeligheidspatronen zelfs in verschillende instellingen in hetzelfde geografische gebied enorm uiteenlopen. Infectiebeheersingspraktijken moeten strikt in acht worden genomen en elke vorm van onnodige instrumentatie moet worden vermeden.