In Finland wordt het saunabad al eeuwenlang beoefend, voor het plezier, maar vooral ook om redenen van hygiëne en het behoud van de gezondheid. Aan de saunabeoefening zijn vele genezende en magische effecten toegeschreven en zelden is gedacht dat het een ziekte veroorzaakte.
Het voordeel van de sauna ligt in de verhoogde temperaturen. Warmtetherapie heeft vele voordelen voor de menselijke fysiologie. De warmte stimuleert de sensorische receptoren in de huid, waardoor de overdracht van pijnsignalen naar de hersenen wordt verminderd en het ongemak wordt verlicht, en verhoogt de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de spieren, waardoor beschadigd weefsel door thermoregulerende mechanismen kan genezen. Eerdere studies hebben ook een verband aangetoond tussen gecontroleerde hittestress en een verbeterde cardiovasculaire functie. In lijn met deze bevindingen is ook gesuggereerd dat warmtetherapie de microvasculaire functie kan verbeteren.
Er zijn verschillende manieren om warmtetherapie toe te passen, zoals het gebruik van droge warmte of onderdompeling in warm water in bubbelbaden. Het gebruik van droge warmte via hete sauna’s wint echter aan populariteit, vooral nadat is aangetoond dat het acute en chronische aandoeningen zoals astma, hoofdpijn, de incidentie van verkoudheid en andere gerelateerde broncho-constructieve aandoeningen verlicht.
Nu zijn er mogelijk aanwijzingen die nog een voordeel van saunabezoek ondersteunen: een verlaging van het risico op een verhoogde bloeddruk. Sommige eerdere studies hebben gesuggereerd dat de bloeddrukniveaus lager zijn bij mensen die in een warm klimaat leven en veranderingen in de omgevingstemperatuur kunnen parallel worden gezien in de bloeddrukniveaus. Recent onderzoek suggereert ook dat het risico op het ontwikkelen van een verhoogde bloeddruk bijna 50% lager was bij mannen die vier tot zeven keer per week een sauna ondergingen in vergelijking met mannen die slechts één keer per week een saunabad namen.
De Kuopio Ischaemic Heart Disease Risk Factor Study omvatte 1.621 mannen van middelbare leeftijd die in Oost-Finland woonden. In de studie werden de mannen in drie groepen verdeeld op basis van hun saunagebruik: zij die één keer per week een sauna namen, zij die twee tot drie keer per week gingen, en zij die vier tot zeven keer per week gingen. Na uitsluiting van personen die aan het begin van de studie al hypertensie hadden, ontwikkelde 15,5% van de mannen tijdens een gemiddelde follow-up van 22 jaar een klinisch gedefinieerde hypertensie. Het risico op hypertensie daalde met 24% bij mannen die twee tot drie keer per week de sauna bezochten, en daalde met 46% bij mannen die vier tot zeven keer per week een saunabad namen.
Aangezien hoge bloeddruk een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten is, suggereert deze studie dat een verlaagd risico op hypertensie een mogelijk mechanisme zou kunnen zijn dat het gunstige effect van sauna op het hart- en vaatstelsel bemiddelt.
“De warmte stimuleert de sensorische receptoren in de huid, waardoor de overdracht van pijnsignalen naar de hersenen afneemt om het ongemak te verlichten, en verhoogt de flow van zuurstof en voedingsstoffen naar de spieren, wat helpt om beschadigd weefsel te genezen via thermoregulatoire mechanismen.”
Er is vastgesteld dat baden in een sauna de systemische bloeddruk kan verlagen via een aantal biologische mechanismen. In de sauna kan de lichaamstemperatuur tot 2°C stijgen, waardoor vasodilatatie optreedt. Regelmatig saunabaden verbetert ook de functie van de binnenste laag van de bloedvaten – ook bekend als endotheelfunctie – wat gunstige effecten heeft op de systemische bloeddruk. Zweten voert op zijn beurt vocht af uit het lichaam en draagt ook bij aan een lagere bloeddruk. Bovendien kan de algehele ontspanning van het lichaam en de geest bij het saunabaden ook werken om de systemische bloeddruk te verlagen.
Om hypertensie te voorkomen, wordt aanbevolen het zoutgehalte van de voeding te verminderen, meer te bewegen en, indien mogelijk, aandacht te besteden aan gewichtsbeheersing. Regelmatig gebruik van de Finse sauna heeft echter veel positieve gezondheidseffecten die verder gaan dan het hart- en vaatstelsel, en wordt niet alleen geassocieerd met een vermindering van de cardiovasculaire sterfte, maar ook met de sterfte aan alle oorzaken. Het combineren van saunabaden met regelmatige lichaamsbeweging lijkt een bijzonder aantrekkelijk middel om de effecten van deze leefstijlmaatregelen te versterken.
Featured image credit: Bad door kathrina5. CC0 publiek domein via .