Het enige antwoord op deze vraag is “dat hangt ervan af”: het hangt ervan af aan wie we de vraag stellen, het hangt ervan af of we spreken of schrijven, het hangt ervan af aan wie we de bloeddrukcijfers willen meedelen en met welk doel, het hangt ervan af in welk land we ons bevinden…
Als we de vraag stellen aan een zuivere en eenvoudige metroloog of een overtuigd verdediger van taalkundige standaardisatie op het gebied van gespecialiseerde wetenschappelijke talen, dan zal zijn antwoord duidelijk zijn. Bloeddruk is, zoals de naam al zegt, een vorm van druk, een natuurkundige grootheid die de kracht uitdrukt die in loodrechte richting op een oppervlak wordt uitgeoefend. Het internationale eenhedenstelsel – het enige dat in Spanje en in geheel Latijns-Amerika bij wet is aanvaard – meet de druk in een afgeleide eenheid die de pascal (of pascal) wordt genoemd, met het internationale symbool Pa en overeenkomt met een totale kracht van één newton (of newton) die gelijkmatig op één vierkante meter wordt uitgeoefend. Elke Spaanstalige wetenschapper die voorstander is van het internationale eenhedenstelsel, zou daarom de bloeddrukcijfers moeten uitdrukken in Pa of hoogstens in N/m2.
Het gebeurt echter dat wij sprekers – artsen en wetenschappers inbegrepen – vaak oude meeteenheden blijven gebruiken die niet meer zijn opgenomen in het internationale eenhedenstelsel, maar die wij nog steeds comfortabeler en hanteerbaarder vinden. Een zeer duidelijk voorbeeld is de meting van de tijd: wij gebruiken nog steeds minuten, uren, dagen, weken, maanden en jaren, hoewel het internationale stelsel van eenheden alleen de seconde als internationale tijdseenheid erkent. Zou iemand met zijn volle verstand een uur niet uitdrukken als 3,6 ks of een week als 604,8 ks? Welnu, iets soortgelijks overkomt ons in de geneeskunde, een discipline die zeer gehecht is aan traditie, met veel traditionele meeteenheden die wij gemakshalve blijven gebruiken in plaats van die welke door het internationale systeem van meeteenheden worden aanbevolen. De lichaamstemperatuur wordt bijvoorbeeld nog steeds uitgedrukt in graden Celsius (°C) in plaats van in Kelvin (K); de bloedglucose in milligrammen per honderd millimeter (mg% of mg/dl) in plaats van millimol per liter (mmol/l); de insulinedoses in eenheden (U) in plaats van millimol of milligram.
Er is iets soortgelijks met de bloeddruk: geen dokter, hoe wetenschappelijk en Cartesiaans ook, zal die vandaag de dag in Kelvins uitdrukken, hoezeer het Internationaal Bureau voor maten en gewichten daar ook op aandringt. Als wij met andere artsen of beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg spreken, drukken artsen overal ter wereld (of wij nu Engels, Spaans of andere talen spreken) de bloeddruk uit in millimeter kwik (mmHg of mm Hg), en zelfs in de meest formele dossiers zouden wij niet de moeite nemen om tussen haakjes de equivalentie in eenheden van het internationale stelsel te vermelden. Weet een arts eigenlijk wel dat 100 mmHg gelijk is aan 13,332 kPa?
Wanneer het resultaat aan de patiënt moet worden meegedeeld, wordt het anders. In Engelssprekende landen worden de bloeddrukcijfers aan de patiënten ook in millimeter kwik en in het formaat 130/80 gegeven (te lezen als honderddertig over tachtig, zonder de eenheden aan te geven), terwijl we in Spanje niet alleen het register veranderen wanneer we de patiënten aanspreken (in plaats van “systolisch en diastolisch” zeggen we bijvoorbeeld “maximum en minimum” of “hoog en laag”), maar ook de eenheden. Wanneer we met een patiënt praten, drukken we de bloeddrukcijfers niet uit in het formaat 130/80, maar 13/8 (wat wordt gelezen als “dertien-acht”, zonder de maatstaf of de eenheden te specificeren). Wij zijn er zo aan gewend om van het ene uitdrukkingssysteem op het andere over te schakelen en om de getallen aan de patiënten te geven zonder de eenheden aan te geven, dat sommige artsen zelfs vergeten zijn in welke oude meeteenheid zij bloeddrukgetallen uitdrukken wanneer zij met een patiënt praten. Het antwoord: in centimeters kwik, de gebruikelijke meeteenheid in de eerste sfygmomanometers (in navolging van de eerste kwikbarometer die in 1643 door de Italiaan Evangelista Torricelli werd ontworpen om de atmosferische druk te meten).