Of je nu drie keer per dag of twee keer per jaar deelneemt aan het joodse gebed, het betreden van spirituele ruimten kan een linguïstisch mijnenveld zijn. Rijke traditie plus een oude taal is een recept voor schoonheid, maar ook voor verwarring. Hier is een handige woordenlijst om u op de hoogte te houden vanaf het moment dat u de siddur openslaat tot wanneer u uw eerste hap neemt bij de oneg.
Synagoge vs. Tempel vs. Sjoel : Oei, oei, laten we dit doen. Het zijn allemaal woorden die door elkaar kunnen worden gebruikt om joodse gebedsruimten te beschrijven, maar verschillende joodse gemeenschappen kunnen de ene boven de andere verkiezen. “Synagoge” is een Grieks woord dat dateert uit de tijd dat het oude Israël werd beheerst door Hellenisten. Niet-Joden, seculiere Joden en religieus-liberale Joden geven de voorkeur aan dit woord. “Sjoel’ is Jiddisch en wordt meestal gebruikt door Asjkenazische joden in conservatieve en orthodoxe gemeenschappen. En “Tempel” komt uit de taal die gebruikt wordt om de heilige tempel van het oude Jeruzalem te beschrijven, maar is een woord dat is teruggewonnen door de Reformbeweging, die zich wilde beroepen op die oude Joodse traditie. Het zijn allemaal goede opties.
Siddur : Gebedenboek. Verschillende gemeenschappen gebruiken verschillende gebedenboeken, meestal gebaseerd op denominatie – een Reconstructionistische synagoge zou waarschijnlijk een gebedenboek hebben dat ontworpen is door de Reconstructionistische beweging, enzovoort. Afhankelijk van de denominatie, kunnen siddurim (het meervoud) al dan niet Engelse vertalingen, transliteraties, en aanvullende lezingen hebben.
Chumash : Het gebonden boek ter grootte van een woordenboek dat u onder uw stoel of voor u in een heiligdom vindt. Het bevat alleen de vijf boeken van de Torah. Een verrassend leuk boek om te lezen als je je verveelt tijdens de diensten! Je zult meer leren over het offeren van geiten dan je ooit voor mogelijk hield.
Aron : De ark waarin de Tora wordt bewaard. Als hij opengaat, moet je gaan staan (als je daartoe in staat bent). Ze staan meestal zo, dat als je er naar kijkt, je in de richting van Jeruzalem staat. Het heet ook wel “aron hakodesh” – de heilige ark. Soms is het gewoon een doos, soms lijkt het op een uitgebreide minigolf structuur.
Bimah : Het platform waar de Rabbijnen op staan. Het een “podium” noemen is een faux-pas.
Sifrei Torah/Tora-rollen : De heiligste voorwerpen in het Jodendom. Een Torah-rol is de Torah – de vijf boeken van Mozes – met de hand geschreven op één lange rol perkament en traditioneel om twee palen gewikkeld. Om als kosjer te worden beschouwd, moet een Torah aan een reeks strenge specificaties voldoen, van het gebruik van perkament gemaakt van de huid van een kosjer dier, tot het bevatten van precies 304.805 letters. (Vergeef ons, maar ze gingen echt ham op het aantal regels voor deze.) Torahs zijn exquise, dure meesterwerken gemaakt door deskundige scribenten genaamd sofers, en worden behandeld als fysiek kostbaar – verpakt in finery en bewaard in een aron, en een Torah perkament wordt alleen ooit aangeraakt door een yad (een rituele aanwijzer,) niet een menselijke vinger, om de overdracht van olie op het delicate materiaal te voorkomen.
Mechitza : De fysieke scheiding die orthodoxe synagogen vaak gebruiken om onderscheid te maken tussen zitplaatsen voor mannen en zitplaatsen voor vrouwen. Er zijn evenveel soorten mechitzas als er soorten geborduurde kippah-ontwerpen zijn, ontelbaar dus. Soms is het een letterlijke muur die loopt van het plafond tot de vloer. Soms is het een gordijn. Vaak is het een soort traliewerk of draagbare houten panelen. Soms is het gewoon een rij decoratieve planten, die een scheiding suggereren. Veel mechitzas zijn ongeveer een meter hoog, niet volledig een kamer verdelend. In andere gevallen bevinden de vrouwen zich op een balkon boven en achter de mannelijke gebedsruimte, met of zonder een rooster of muur die hen scheidt van het heiligdom. De beroemdste mechitza is wellicht die bij de Kotel, de Westelijke Muur, in Jeruzalem.
Minyan : Het woord “minyan” betekent de groep van tien Joden die volgens de halacha (traditionele Joodse wet) aanwezig moet zijn om bepaalde Joodse rituelen, waaronder het groepsgebed, te kunnen uitvoeren. Orthodoxe gemeenten definiëren een minyan als een vereiste van tien Joodse mannen, terwijl progressieve gemeenten een minyan kunnen interpreteren als elke tien Joodse volwassenen, d.w.z. Joden boven de Bar of Bat Mitzvah leeftijd. Maar in de volksmond kan “minyan” verwijzen naar een reguliere gebedsdienst, zoals in “Onze Shabbat minyan is heerlijk, behalve wanneer de rabbi erop staat om elke niggun te onderstrepen op zijn elektrische gitaar.”
Oneg of Kiddush : Een sociaal moment met hapjes of desserts, georganiseerd door de synagoge of een specifieke familie, gedeeld met de gemeenschap. Meestal na een dienst, soms ervoor. Optimaal voor roddels en het uitproberen van verschillende soorten brownies (of haring, afhankelijk van de gemeenschap).
Jenny Singer is adjunct-redacteur leven bij de Voorwaarts. E-mail haar [email protected]