Jestem człowiekiem ciągłego smutku,
Widziałem kłopoty przez cały mój dzień
Żegnam stare Kentucky,
Miejsce, w którym się urodziłem i wychowałem-O’ Brother Where Art Thou
„Bądź silny, mówi moje serce; Jestem żołnierzem;Widziałem gorsze widoki niż ten.”– Homer, The Odyssey
W tym utworze stawiam sobie za cel omówienie podobieństw i różnic między filmem Coenów „O’ Brother, Where Art Thou” a „Odyseją” Homera. „Sing to me O Muse … . „, wers na początku filmu, jest pierwszym wersem Odysei, a napisy końcowe podają, że film został zaadaptowany z Odysei Homera. Ale jak ściśle narracja filmu nawiązuje do opowieści greckiego poety? A jeśli zastanawiacie się, skąd wziął się tytuł filmu braci Coen, cóż, tytuł filmu jest związany z filmem Prestona Sturgesa „Podróże Sullivana”, wydanym w 1941 roku, a nie z Odyseją. Zanim zanurzę się w podobieństwa tych dwóch tekstów, uważam, że najlepiej jest dać podsumowanie na temat opowieści o Odysei:
Po pierwsze, Odyseja jest w rzeczywistości sequelem; do Iliady Homera (tak, wiem, że sequele nie są tak dobre jak oryginalny kawałek tekstu, ale w tym przypadku, jest to przykład sequela jest lepszy niż oryginał). Poemat koncentruje się głównie na greckim bohaterze Odyseuszu (znanym jako Odyseusz w mitach rzymskich), królu Itaki, i jego podróży do domu po upadku Troi. Po dziesięcioletniej wojnie trojańskiej Odyseuszowi zajmuje dziesięć lat dotarcie do Itaki. Pod jego nieobecność zakłada się, że Odyseusz umarł, a jego żona Penelopa i syn Telemach muszą poradzić sobie z grupą niesfornych zalotników, którzy zabiegają o jej rękę w małżeństwie. W drodze do domu Odyseusz spotyka piękne syreny, które wabią jego załogę na śmierć, cyklopa, który chce go zabić i roślinę lotosu, która po zjedzeniu powoduje amnezję.
Teraz, podczas poszukiwań, odkryłem obfitość odniesień do Odysei w całym O’ Brother Where Art Thou, co było miłą niespodzianką. Jednakże, ta świadomość nie ułatwiła mi zadania! W rzeczywistości było ich więcej niż mi się wydawało i niestety nie mogę ich wszystkich szczegółowo wymienić, bo inaczej powstałby bardzo długi artykuł! Zamiast tego chcę skupić się na głównych punktach fabuły w filmie i porównać je z wierszem, więc możemy przeanalizować podobieństwa między tekstami.
Po pierwsze chcę omówić głównego bohatera zarówno O’ Brother Where Art Thou i Odyseja. Film Coenów opowiada o postaci Ulyssesa Everetta McGilla (George Clooney), który wraca do domu po ucieczce z więzienia w Mississippi w czasach Wielkiego Kryzysu. On jest przykuty do dwóch innych więźniów, slow-witted Delmar (Tim Blake Neslon) i hot-tempered Pete (John Turturro), więc trzy musi uciec together.
Jak wcześniej wspomniano rzymskiej nazwy dla Odyseusza był Ulisses, a postać Odyseusza ma taką samą osobowość i cechy jak postać Clooney’a w O’ Brother Where Art Thou. Obaj mężczyźni są przebiegli, szybkobieżni, szybko mówiący i lekkomyślni w podejmowaniu decyzji, ale są lojalni wobec swoich towarzyszy i są lubianymi łotrami, nawet jeśli czasami ich własne egoistyczne potrzeby uwagi narażają innych na ryzyko. Być może najbardziej oczywistą różnicą w obu wersjach tej historii jest fakt, że Odyseusz jest sławnym królem i wojownikiem, podczas gdy Everett aka Ulisses jest skazanym oszustem, który uciekł z więzienia. Odyseusz jest często szczery, jeśli chodzi o swoją tożsamość i cel, chyba że jest absolutnie zmuszony kłamać, podczas gdy Everett ma tendencję do działania w odwrotny sposób. Zazwyczaj kłamie, chyba że jest to absolutnie konieczne, aby powiedzieć prawdę. Obie postacie są aroganckie i egocentryczne, ale Odyseusz zakłada, że jego status króla i żołnierza zapewnia mu to prawo, podczas gdy Everett po prostu zakłada wysoki status, bez większego powodu lub uzasadnienia. Pycha obu postaci objawia się poprzez prezentację ich skrupulatnej natury. Warto również wspomnieć, że nazwa, Odysseus’ oznacza „kłopoty” w języku greckim, odnosząc się do kłopotów ponownie dawanie i otrzymywanie kłopotów-jak to często bywa w jego wędrówki kłopoty z nazwy, kłopoty z natury!
Dobrym przykładem tego, jak podobne są te dwa bohaterowie jest w następujących scenach. W Odysei Odys żąda, by jego ludzie przywiązali go do masztu statku tylko po to, by mógł usłyszeć syreni śpiew, mimo iż wie, że syreni śpiew jest tak potężny, że może doprowadzić człowieka do szaleństwa, dzieje się tak po prostu dlatego, że nasz bohater chce być jedynym żyjącym człowiekiem, który będzie mógł się pochwalić, że usłyszał syreni śpiew i udało mu się przeżyć spotkanie. W O’ Brother Where Art Thou to właśnie Everett zwraca się do trzech syrenich kobiet piorących ubrania nad rzeką, mówi w imieniu grupy i przyjmuje ich alkohol. Piosenka kobiet odwraca uwagę mężczyzn i powoduje, że chwilowo porzucają swoje „poszukiwania”, a będąc nad wodą, w gruncie rzeczy zwabiają ich do metaforycznego wodnego grobu. Chociaż bohaterowie filmu Coenów mają lepszy los niż mężczyźni Odyseusza i szczęśliwie budzą się z hipnozy, aby szybko wrócić do swojej podróży.
Niektóre pomniejsze i drugoplanowe postacie, które pojawiają się w całym filmie są podobne do postaci występujących w Odysei. Homer (sam niewidomy poeta) pojawia się jako niewidomy radiowiec, który nagrywa piosenkę Soggy Bottom Boys, „Man of Constant Sorrow”. Inną postacią, o której warto wspomnieć, jest George „Baby Face” Nelson, który może być postrzegany jako interpretacja Hermesa, greckiego boga złodziei. Baby Face Nelson był słynnym rabusiem banków w czasach depresji, a więc złodziejem. Być może jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci z poematu i najbardziej zapadającą w pamięć w filmie jest Cyklop, który jest reprezentowany przez postać Big Dana Teague’a (John Goodman), który ma jedno oko, tak jak Cyklop. W poemacie Odyseusz i jego ludzie zostają schwytani przez cyklopa, który chce ich zjeść. Bohater ucieka, oślepiając cyklopa, co jest podobnym losem, jaki spotyka Big Dana, oraz przebierając się za owce. Ulisses, Pete i Delmar przebierają się za członków KKK, aby uciec przed Big Danem. Na szczęście naszej wesołej grupie bohaterów udaje się uciec ze złych szponów Klanu i kontynuować swoją podróż. Przez cały poemat Odyseuszem kieruje potrzeba powrotu do domu po tym, jak odkrył, że jego żona jest zmuszona ponownie wyjść za mąż. Grupa stu potencjalnych zalotników przybyła do domu Odyseusza i odmawia opuszczenia go, dopóki Penelopa nie wybierze męża. W przypadku O’Brothera, postać Vernona T. Waldripa (Ray McKinnon) podrywa Penny (Holly Hunter) podczas nieobecności Everetta. Aby skonfrontować się z żoną, Everett przebiera się za włóczęgę, co jest tym samym wydarzeniem, które ma miejsce w Odysei. W filmie, mężczyźni uruchamiają „Man of Constant Sorrow”, który zyskuje uwagę Penny, a ona obserwuje, jak cała publiczność podnosi się na nogi i wiwatuje, uznając je za nieuchwytne Soggy Bottom Boys.
W Odysei, nasz bohater postanawia podjąć wyzwanie, że Penelopa wyznaczyła dla zalotników w celu zdobycia jej ręki: człowiek, który może ciągnąć łuk i strzelać nim przez tuzin głowic toporów wygra. Odyseusz sam bierze udział w zawodach: tylko on jest wystarczająco silny, by naciągnąć łuk i wystrzelić go przez tuzin toporów, co czyni go zwycięzcą. Różnica między tekstami polega na ilości przemocy, w poemacie Odyseusz morduje zalotników, natomiast O’Brother nie pokazuje Everetta mordującego Vernona, co chyba dobrze się stało, gdyż taki akt poważnie wpłynąłby na wydźwięk filmu. Zarówno wiersz i film kończy się szczęśliwie, z jednostki rodzinnej jest ponownie połączony, a główne bohaterowie rozwinęli się jako jednostki, a ostatecznie stać się lepszym człowiekiem.
Co sprawia, że O’Brother jest tak dobry, jest fakt, że Coenowie czerpią inspirację z Odysei, ale umieszczają swój własny spin na opowieści i tworzą coś, co jest unikalne, ale także jest dość wierne oryginalnemu tekstowi. To świetny film, który, miejmy nadzieję, promuje poemat, na którym jest luźno oparty, i przybliża go nowemu pokoleniu. Szacunek Coenów dla greckich mitów i filmów/opowieści, które powstały wcześniej, odróżnia ich od innych filmowców i dlatego ich uwielbiam! Dotarłam do końca mojego eseju, więc zakończę na jednym z moich ulubionych cytatów z Odysei „Jest czas na wiele słów, jest też czas na sen.”
