Zeven tips voor het schrijven van een prentenboek voor kinderen

David O’Connell is schrijver en illustrator en woont in Londen, Verenigd Koninkrijk. Zijn eerste boek was Monster & Chips, het eerste van een reeks grappige (en weerzinwekkende) avonturen van ‘hooman’ Joe Shoe terwijl hij werkt in het Monster Diner van het vriendelijke monster Fuzzby Bixington. Daarna werkte hij samen met Sarah McIntyre aan het prentenboek Jampires, geïnspireerd op een strip die ze samen improviseerden. Hij heeft ook samengewerkt met Sam Watkins, Francesca Gambatesa en Tom Nicoll. Zijn nieuwste serie is The Dundoodle Mysteries, geïllustreerd door Claire Powell.

We zijn verheugd David bij het CBC te mogen verwelkomen als docent van onze cursus Een prentenboek voor kinderen schrijven. Zijn vriendin en Jampires co-auteur Sarah McIntyre, is de docent van de cursus Illustreren van een prentenboek voor kinderen – en samen geven ze onze gecombineerde cursus Schrijven en Illustreren van een prentenboek voor kinderen. Hier geeft David een aantal goede tips om je te helpen je zelfvertrouwen op te bouwen, je ideeën te ontwikkelen en aan de slag te gaan met het schrijven van je eigen prentenboek voor kinderen:

Elke schrijver heeft een andere weg afgelegd om in de uitgeverij terecht te komen, en er zijn geen harde en snelle regels over hoe je dat moet doen. Mensen gaan er vaak van uit dat het schrijven van prentenboeken een makkelijke weg is, omdat ze kort en ongecompliceerd zijn, met eenvoudige personages. Dit is FOUT: prentenboeken behoren tot de moeilijkste boeken om te schrijven, en ze worden zorgvuldig gemaakt. Elk woord wordt zorgvuldig uitgekozen en bestudeerd. En zo hoort het ook: hoeveel van ons herinneren zich nog hun favoriete verhaaltje uit hun kindertijd? Een prentenboek kan voor een jong kind de eerste kennismaking met boeken en lezen zijn, een uitstalraam voor nieuwe ideeën en ervaringen, met beelden die het kind meevoeren over de wereld (en verder). Een prentenboek kan een indruk achterlaten die een leven lang meegaat. Behandel het met respect.

Hier zijn mijn tips:

1. Maak het verhaal af. Dit lijkt misschien een gek ding om voorop te stellen, maar het markeert het verschil tussen een schrijver en iemand die wil schrijven. Zet je verhaal op papier. Gebruik alle woorden die je wilt, maak het zo lang als je wilt. Vergeet de grammatica. Zorg gewoon dat het verhaal geschreven en af is, met een goed, bevredigend einde. Het bewerken komt daarna. Als je ervaring hebt, redigeer je het gaandeweg.

2. Maak personages waar je lezers om zullen geven. Het maakt niet uit of je hoofdpersoon een kind, een prinses, een alien of een eend is – je wilt dat je lezers ze aardig vinden. De lezer gaat met het personage op reis – en het personage zal geconfronteerd worden met, en zal moeten omgaan met, de wereld om hem/haar/het heen. Je wilt dat je lezers de hele tijd achter het kind/prinses/alien/duifje staan, dus zorg ervoor dat het personage vertederend is, maar ook, en dat is belangrijk, geloofwaardig. Soms is het handig om een karakterprofiel te maken waar je naar kunt verwijzen, met details over persoonlijkheid en eigenaardigheden, om ervoor te zorgen dat het gedrag van je kind/prinses/alien/duck consistent is in het verhaal.

3. Vergeet niet dat er plaatjes zijn. Prentenboeken zijn een samenwerking tussen een schrijver en een illustrator. De illustrator heeft een gelijkwaardige rol in het vertellen van het verhaal, gelijkwaardig maar aanvullend. De illustraties moeten geen herhaling zijn van de woorden, ze moeten ze versterken. Sluit de illustrator niet op met te veel details en beschrijvingen. Je verhaal moet beelden suggereren, maar ze niet uitbeelden. Geef je illustrator de vrijheid om creatief te zijn en plezier te hebben: als ze plezier hebben, zullen ze hun beste werk afleveren.

4. Haal het meeste uit het formaat. Een prentenboek kan worden gevuld met heldere, gedurfde beelden. Het omslaan van de bladzijde is een gebeurtenis. Profiteer daar ook van bij het schrijven. Je wilt dat de lezer wanhopig wil zien wat er op de volgende bladzijde gebeurt en het boek tot het eind blijft lezen. Maak je verhaal zo dat je pagina’s omslaat voor een maximale impact – elke pagina is een potentiële cliffhanger! Dit geldt niet alleen voor de grote, dramatische momenten, maar ook voor de rustige, emotionele.

5. Lees je verhaal hardop voor. Beter nog, laat iemand anders het hardop voorlezen. Het is makkelijker om fouten of zinnen te horen die niet werken. Dit geldt dubbel als je een rijmend verhaal schrijft. Als je merkt dat je over je eigen woorden struikelt, dan zullen je lezers dat ook doen. Vergeet niet dat een jong kind het boek waarschijnlijk niet alleen zal lezen. Een ouder of andere volwassene zal hen voorlezen (waarschijnlijk herhaaldelijk!). Het is een voorstelling, een waaraan het kind kan meedoen. Door een refrein of refrein te herhalen wordt het een gedeelde ervaring tussen lezer en publiek.

6. Een beetje pit erbij! Zijn er, met dat idee van opvoeren in gedachten, plaatsen in je verhaal waar de tekst interessanter kan worden gemaakt, met klanktextuur of effecten? Gebruik bijvoorbeeld ‘verbrijzeld’ in plaats van ‘gebroken’, ‘scharrelde’ in plaats van ‘rende’ – die zijn visueel suggestiever. BOEM!’ is misschien alles wat je nodig hebt om een explosie te beschrijven. Wat als het het enige woord op de hele pagina was? Soms is minder meer als het om visuele impact gaat.

7. Maak het begin verleidelijk en het einde verrassend. Het begin en het einde van een verhaal verdienen speciale aandacht. Het begin moet de lezer naar binnen lokken, een voorproefje geven van het personage, de wereld waarin ze leven, en een gevoel geven van wat komen gaat. Dat is een hele opgave voor een paar regels tekst! Aan het einde knoop je alle losse eindjes aan elkaar en zorg je ervoor dat je personage het verhaal zelf heeft opgelost, zonder hulp van buitenaf. Maar het is altijd leuk om een kleine draai aan je verhaal te geven om de lezer nog een laatste verrassing of grinnik te bezorgen. Het onderscheidt je verhaal en brengt de lezer keer op keer terug naar je boek.

Lees Sarah McIntyre’s 7 tips voor het illustreren van een prentenboek voor kinderen…