Najwcześniejsza forma ornamentyki okiennej, typowa dla architektury gotyckiej przed wczesnym XIII wiekiem, znana jest jako ornamentyka płytowa, ponieważ poszczególne światła (przeszklone otwory w oknie) mają wygląd jakby były wycięte z płaskiej płyty murarskiej.
Powszechnym obrazem używanym przez historyków sztuki, aby pomóc w wizualizacji charakterystycznych cech tracerii płytowej, jest wyobrażenie sobie płaskiego arkusza ciasta na ciasteczka, a następnie wykrawanie w nim otworów za pomocą ograniczonego zestawu foremek do wycinania ciasteczek. (W praktyce, oczywiście, okna nie były wycinane z ciągłych arkuszy kamienia – blacha była budowana ze starannie ukształtowanych i połączonych kawałków muru, które były wkomponowane w otaczające ściany – ale analogia jest nadal pomocna).
Traktatura prętowa:
Ornamentalna praca z przeplatanych i rozgałęziających się linii, zwłaszcza koronkowe ażury w gotyckim oknie.
Kontynuując metaforę ciasta na ciasteczka, trakteria prętowa jest tym, co powstałoby w wyniku zwijania cienkich, elastycznych zwojów ciasta rękami, a następnie zginania i łączenia ich w złożone, przeplatające się wzory.
