Ramy konstytucyjne
Od 1968 r. do 2003 r. Irakiem rządziła partia Baʿath (arab. „Odrodzenie”). Na mocy tymczasowej konstytucji przyjętej przez tę partię w 1970 r. Irak został zatwierdzony jako republika, w której władza ustawodawcza teoretycznie należała do wybieranego organu ustawodawczego, ale także do kierowanej przez partię Rady Dowództwa Rewolucyjnego (RCC), bez której zgody nie można było ogłosić żadnego prawa. Władza wykonawcza spoczywała w rękach prezydenta, który był jednocześnie przewodniczącym RCC, nadzorował ministrów gabinetu i pozornie podlegał RCC. Władza sądownicza również teoretycznie należała do niezależnego sądownictwa. System polityczny funkcjonował jednak z niewielkim odniesieniem do przepisów konstytucyjnych, a od 1979 do 2003 roku prezydent Saddam Husajn sprawował praktycznie nieograniczoną władzę.
Po obaleniu rządu Baʿath w 2003 roku Stany Zjednoczone i ich koalicyjni sojusznicy utworzyli Tymczasową Władzę Koalicyjną (CPA), na czele której stanął wysoki rangą amerykański dyplomata. W lipcu CPA powołała 25-osobową Iracką Radę Zarządzającą (IGC), która przejęła ograniczone funkcje rządzące. IGC zatwierdziła tymczasową konstytucję w marcu 2004 roku, a stała konstytucja została zatwierdzona w ogólnokrajowym plebiscycie w październiku 2005 roku. Dokument ten ustanowił Irak państwem federalnym, w którym ograniczona władza – w takich sprawach jak obrona, sprawy zagraniczne i przepisy celne – należała do rządu krajowego. Wiele kwestii (np. ogólne planowanie, edukacja i opieka zdrowotna) to kompetencje dzielone, a inne kwestie są traktowane według uznania okręgów i regionów.
Konstytucja pod wieloma względami stanowi ramy dla dość typowej demokracji parlamentarnej. Prezydent jest głową państwa, premier jest szefem rządu, a konstytucja przewiduje dwa organy deliberacyjne, Radę Reprezentantów (Majlis al-Nawwāb) i Radę Unii (Majlis al-Ittiḥād). Sądownictwo jest wolne i niezależne od władzy wykonawczej i ustawodawczej.
Prezydent, który jest nominowany przez Radę Reprezentantów i który jest ograniczony do dwóch czteroletnich kadencji, zajmuje to, co jest w dużej mierze ceremonialne stanowisko. Głowa państwa przewodniczy uroczystościom państwowym, przyjmuje ambasadorów, zatwierdza traktaty i ustawy oraz przyznaje medale i odznaczenia. Prezydent powołuje również partię wiodącą w wyborach parlamentarnych do utworzenia rządu (egzekutywy), który składa się z premiera i gabinetu, a który z kolei musi uzyskać zgodę Rady Reprezentantów na objęcie władzy. Władza wykonawcza jest odpowiedzialna za ustalanie polityki i codzienne funkcjonowanie rządu. Władza wykonawcza może również zaproponować ustawodawstwo do Rady Reprezentantów.
Rada Reprezentantów nie ma ustalonej liczby miejsc, ale opiera się na formule jednego przedstawiciela na każde 100 000 obywateli. Ministrowie pełnią czteroletnie kadencje i obradują przez osiem miesięcy w roku. Do zadań Rady należy uchwalanie ustaw federalnych, monitorowanie pracy premiera i prezydenta, ratyfikowanie traktatów zagranicznych i zatwierdzanie nominacji; ponadto ma ona prawo do wypowiadania wojny.
Konstytucja jest bardzo zwięzła w kwestii Rady Unii, której struktura, obowiązki i uprawnienia najwyraźniej zostaną pozostawione późniejszej legislacji. Konstytucja odnotowuje jedynie, że w skład tego organu wejdą przedstawiciele regionów i gubernatorstw, co sugeruje, że prawdopodobnie przyjmie on formę izby wyższej.
.