Ostrzeżenia i środki ostrożności
Mięśnie szkieletowe
Zgłaszano rzadkie przypadki rabdomiolizy z ostrą niewydolnością nerek wtórną do mioglobinurii podczas stosowania pravastatyny i innych leków z tej klasy. Zaburzenia czynności nerek w wywiadzie mogą być czynnikiem ryzyka rozwoju rabdomiolizy. Tacy pacjenci zasługują na dokładniejsze monitorowanie pod kątem wpływu na mięśnie szkieletowe.
Niepowikłana mialgia była również zgłaszana u pacjentów leczonych prawastatyną. Miopatia, zdefiniowana jako ból mięśni lub osłabienie mięśni w połączeniu ze wzrostem wartości fosfokinazy kreatynowej (CPK) do wartości przekraczających 10-krotnie górną granicę normy (ULN), występowała rzadko (< 0,1%) w badaniach klinicznych prawastatyny. Miopatię należy brać pod uwagę u każdego pacjenta z rozsianymi objawami mialgii, tkliwością lub osłabieniem mięśni i (lub) znacznym zwiększeniem aktywności CPK. Czynniki predysponujące obejmują zaawansowany wiek (> 65 lat), niekontrolowaną niedoczynność tarczycy i zaburzenia czynności nerek. Pacjentów należy poinformować o konieczności niezwłocznego zgłaszania niewyjaśnionych bólów mięśni, tkliwości lub osłabienia, zwłaszcza jeśli towarzyszy im złe samopoczucie lub gorączka. Leczenie prawastatyną należy przerwać w przypadku wystąpienia znacznie podwyższonego stężenia CPK lub rozpoznania bądź podejrzenia miopatii. Leczenie pravastatyną należy również czasowo wstrzymać u każdego pacjenta, u którego występuje ostry lub poważny stan predysponujący do rozwoju niewydolności nerek wtórnej do rabdomiolizy, np, sepsa; niedociśnienie; poważny zabieg chirurgiczny; uraz; ciężkie zaburzenia metaboliczne, endokrynologiczne lub elektrolitowe; niekontrolowana padaczka.
Ryzyko wystąpienia miopatii podczas leczenia statynami jest zwiększone w przypadku jednoczesnego leczenia erytromycyną, cyklosporyną, niacyną lub fibratami. Jednak w 3 raportach obejmujących łącznie 100 pacjentów po przeszczepie (24 nerek i 76 serca) leczonych przez okres do 2 lat jednocześnie pravastatyną w dawce od 10 do 40 mg i cyklosporyną nie zaobserwowano ani miopatii, ani znaczącego zwiększenia stężenia CPK. Niektórzy z tych pacjentów otrzymywali również inne jednocześnie stosowane leki immunosupresyjne. Ponadto, w badaniach klinicznych z udziałem małej liczby pacjentów leczonych jednocześnie prawastatyną i niacyną, nie zgłaszano przypadków miopatii. Nie zgłaszano również miopatii w badaniu skojarzonego stosowania prawastatyny (40 mg/dobę) i gemfibrozilu (1200 mg/dobę), chociaż u 4 z 75 pacjentów otrzymujących to skojarzenie wystąpiło znaczne zwiększenie aktywności CPK w porównaniu z 1 z 73 pacjentów otrzymujących placebo. Zaobserwowano tendencję do częstszego występowania podwyższenia CPK i wycofywania się pacjentów z powodu objawów mięśniowo-szkieletowych w grupie otrzymującej leczenie skojarzone w porównaniu z grupami otrzymującymi placebo, gemfibrozil lub monoterapię prawastatyną. Stosowanie samych fibratów może być niekiedy związane z miopatią. Korzyści wynikające z dalszych zmian stężenia lipidów w wyniku skojarzonego stosowania soli sodowej prawastatyny z fibratami powinny być starannie rozważone w stosunku do potencjalnego ryzyka związanego z tym połączeniem.
Zgłaszano przypadki miopatii, w tym rabdomiolizy, podczas jednoczesnego stosowania prawastatyny z kolchicyną, dlatego należy zachować ostrożność przepisując prawastatynę z kolchicyną .
Wątroba
Statyny, podobnie jak niektóre inne terapie obniżające stężenie lipidów, były związane z biochemicznymi zaburzeniami czynności wątroby. W 3 długoterminowych (4,8 do 5,9 lat), kontrolowanych placebo badaniach klinicznych (WOS, LIPID, CARE), 19 592 uczestników (19 768 randomizowanych) było poddanych działaniu prawastatyny lub placebo. W analizie wartości transaminaz w surowicy (ALT, AST), częstość występowania znaczących nieprawidłowości porównano między grupami leczonymi prawastatyną i placebo; znaczącą nieprawidłowość zdefiniowano jako wartość testu po leczeniu większą niż 3-krotność górnej granicy normy dla osób, u których wartości przed leczeniem były mniejsze lub równe górnej granicy normy, lub 4-krotność wartości przed leczeniem dla osób, u których wartości przed leczeniem były większe niż górna granica normy, ale mniejsze niż 1,5-krotność górnej granicy normy. Znaczące nieprawidłowości ALT lub AST występowały z podobną małą częstością (≤ 1,2%) w obu grupach leczenia. Ogólnie, doświadczenie z badań klinicznych wykazało, że nieprawidłowości w testach czynności wątroby obserwowane podczas leczenia prawastatyną były zwykle bezobjawowe, nie były związane z cholestazą i nie wydawały się być związane z czasem trwania leczenia. W badaniu klinicznym z udziałem 320 pacjentów, kontrolowanym placebo, uczestnicy z przewlekłą (> 6 miesięcy) stabilną chorobą wątroby, spowodowaną głównie zapaleniem wątroby typu C lub niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby, byli leczeni prawastatyną w dawce 80 mg lub placebo przez okres do 9 miesięcy. Pierwszorzędowym punktem końcowym bezpieczeństwa był odsetek uczestników z co najmniej jednym ALT ≥ 2 razy górna granica normy dla osób z prawidłową ALT (≤ górna granica normy) na linii podstawowej lub podwojeniem podstawowej ALT dla osób z podwyższoną ALT (> górna granica normy) na linii podstawowej. Do tygodnia 36, 12 ze 160 (7,5%) uczestników leczonych prawastatyną osiągnęło wstępnie określony punkt końcowy bezpieczeństwa ALT w porównaniu z 20 ze 160 (12,5%) uczestników otrzymujących placebo. Wnioski dotyczące bezpieczeństwa dla wątroby są ograniczone, ponieważ badanie nie było wystarczająco duże, aby ustalić podobieństwo między grupami (z 95% pewnością) w częstości występowania podwyższenia aktywności AlAT.
Zaleca się wykonywanie badań czynności wątroby przed rozpoczęciem leczenia oraz w przypadku wskazań klinicznych.
Czynna choroba wątroby lub niewyjaśnione utrzymujące się podwyższenie aktywności transaminaz są przeciwwskazaniami do stosowania prawastatyny. Należy zachować ostrożność podczas podawania prawastatyny pacjentom, u których niedawno (< 6 miesięcy) stwierdzono chorobę wątroby, u których występują objawy mogące sugerować chorobę wątroby (np. niewyjaśnione podwyższenie aktywności aminotransferaz, żółtaczka) lub którzy nadużywają alkoholu.
Zgłaszano rzadko przypadki śmiertelnej i niezakończonej zgonem niewydolności wątroby u pacjentów przyjmujących statyny, w tym prawastatynę. Jeśli podczas leczenia prawastatyną sodową wystąpi poważne uszkodzenie wątroby z objawami klinicznymi i (lub) hiperbilirubinemią lub żółtaczką, należy natychmiast przerwać leczenie. Jeśli nie zostanie stwierdzona inna etiologia, nie należy ponownie rozpoczynać stosowania soli sodowej prawastatyny.
Czynność endokrynologiczna
Statyny zaburzają syntezę cholesterolu i obniżają stężenie krążącego cholesterolu i jako takie mogą teoretycznie hamować wytwarzanie hormonów steroidowych w nadnerczach lub gonadach. Wyniki badań klinicznych z prawastatyną u mężczyzn i kobiet po menopauzie były niespójne w odniesieniu do możliwego wpływu leku na podstawowe stężenie hormonów steroidowych. W badaniu z udziałem 21 mężczyzn, średnia odpowiedź testosteronu na ludzką gonadotropinę kosmówkową była znacząco zmniejszona (p < 0,004) po 16 tygodniach leczenia prawastatyną w dawce 40 mg. Jednakże odsetek pacjentów wykazujących ≥ 50% wzrost testosteronu w osoczu po stymulacji ludzką gonadotropiną kosmówkową nie zmienił się znacząco po leczeniu u tych pacjentów. Wpływ statyn na spermatogenezę i płodność nie był badany na odpowiedniej liczbie pacjentów. Wpływ prawastatyny na oś przysadka-gonady u kobiet przed menopauzą, jeśli w ogóle istnieje, nie jest znany. Pacjentki leczone prawastatyną, u których występują kliniczne dowody zaburzeń czynności endokrynologicznych, powinny być poddane odpowiedniej ocenie. Należy również zachować ostrożność, jeśli statyna lub inny środek stosowany w celu obniżenia stężenia cholesterolu jest podawany pacjentom otrzymującym jednocześnie inne leki (np, ketokonazol, spironolakton, cymetydynę), które mogą zmniejszać stężenie lub aktywność hormonów steroidowych.
W kontrolowanym placebo badaniu 214 pacjentów pediatrycznych z HeFH, z których 106 było leczonych prawastatyną (20 mg u dzieci w wieku od 8 do 13 lat i 40 mg u młodzieży w wieku od 14 do 18 lat) przez 2 lata, nie zaobserwowano wykrywalnych różnic w żadnym z parametrów endokrynologicznych (ACTH, kortyzol, DHEAS, FSH, LH, TSH, estradiol lub testosteron) w stosunku do placebo. Nie zaobserwowano wykrywalnych różnic w zmianach wzrostu i masy ciała, zmian objętości jąder lub punktacji Tannera w stosunku do placebo.
.