W fazie fallicznej rozwoju psychoseksualnego decydującym doświadczeniem chłopca jest kompleks Edypa opisujący rywalizację syna z ojcem o seksualne posiadanie matki. Ten kompleks psychologiczny pośrednio wywodzi swoją nazwę od mitologicznej postaci greckiej Edypa, który nieświadomie zabił swojego ojca i seksualnie zawładnął swoją matką. Początkowo Freud stosował kompleks Edypa do rozwoju zarówno chłopców, jak i dziewcząt; następnie rozwinął kobiecy aspekt fallicznego etapu rozwoju psychoseksualnego jako kobiecą postawę Edypa i negatywny kompleks Edypa; ale jego uczeń-współpracownik Carl Jung zaproponował „kompleks Elektry”, wywodzący się od greckiej mitologicznej postaci Elektry, która uknuła matkobójczą zemstę na matce za zabójstwo ojca, aby opisać psychoseksualną rywalizację dziewczyny z matką o posiadanie ojca.
EdypEdit
Kompleks Edypa: Edyp i Sfinks, przez Gustave Moreau, 1864.
Pomimo, że matka jest rodzicem, który przede wszystkim zaspokaja pragnienia dziecka, dziecko zaczyna formować dyskretną tożsamość seksualną – „chłopiec”, „dziewczynka” – która zmienia dynamikę relacji rodzic-dziecko; rodzice stają się centrum infantylnej energii libidinalnej. Chłopiec koncentruje swoje libido (pożądanie seksualne) na matce, a zazdrość i emocjonalną rywalizację kieruje przeciwko ojcu – bo to on sypia z matką. Aby ułatwić mu połączenie z matką, id chłopca chce zabić ojca (jak Edyp), ale ego, pragmatycznie oparte na zasadzie rzeczywistości, wie, że ojciec jest silniejszym z dwóch mężczyzn rywalizujących o psychoseksualne posiadanie jednej kobiety. Mimo to bojaźliwy chłopiec pozostaje ambiwalentny wobec miejsca ojca w rodzinie, co przejawia się jako strach przed kastracją przez fizycznie silniejszego ojca; strach ten jest irracjonalną, podświadomą manifestacją infantylnego Id.
ElektraEdit
Kompleks Elektry: Elektra na grobie Agamemnona, autorstwa Frederica Leightona, ok. 1869 r.
W rozwoju dyskretnej tożsamości psychoseksualnej, chłopcy rozwijają lęk kastracyjny, a dziewczęta rozwijają zazdrość o penisa wobec wszystkich mężczyzn. Zazdrość dziewczynki jest zakorzeniona w biologicznym fakcie, że bez penisa nie może ona seksualnie posiąść matki, czego domaga się infantylne id, w związku z czym dziewczynka przekierowuje swoje pragnienie seksualnego zjednoczenia na ojca. W ten sposób psychoseksualnie przechodzi do heteroseksualnej kobiecości (której kulminacją jest urodzenie dziecka) wywodzącej się z wcześniejszych, infantylnych pragnień; jej dziecko zastępuje nieobecnego penisa. Ponadto, po fazie fallicznej, rozwój psychoseksualny dziewczynki obejmuje przeniesienie jej pierwotnej strefy erogennej z infantylnej łechtaczki do dorosłej pochwy. Freud uważał więc, że konflikt edypalny dziewczynki jest bardziej intensywny emocjonalnie niż u chłopca, co potencjalnie prowadzi do powstania kobiety o uległej, mniej pewnej siebie osobowości.
.