Background: Diklofenak sodowy 3% w postaci żelu (Solaraze®) uzyskał amerykańską aprobatę w leczeniu rogowacenia słonecznego (actinic keratosis, AK) ponad 10 lat temu. Od czasu opublikowania wyników kluczowego badania fazy 3, w licznych badaniach klinicznych oceniano zastosowanie tej terapii na różnych obszarach ciała, w szczególnych populacjach i w nowych kombinacjach.
Cel: Przedstawienie kompleksowej aktualizacji danych klinicznych i badań dotyczących stosowania diklofenaku sodowego 3% żelu w AK.
Metody: Przegląd piśmiennictwa.
Wyniki: Gromadzące się dowody z badań przedklinicznych przemawiają za tym, że proponowany mechanizm działania diklofenaku sodowego 3% żelu może obejmować hamowanie cyklooksygenazy 2 (COX-2), hamowanie angiogenezy oraz indukcję apoptozy. W wyniku przeglądu piśmiennictwa zidentyfikowano 17 publikacji (poza 2 badaniami kluczowymi) dotyczących stosowania diklofenaku sodowego 3% żelu w leczeniu AK. W otwartym badaniu fazy 4 odnotowano, że 58% pacjentów uzyskało całkowite usunięcie zmian docelowych w 30-dniowej ocenie po leczeniu; wśród pacjentów, których można było ocenić po 1 roku leczenia, obserwowano utrzymujące się długotrwałe usunięcie zmian AK. W aktywnych badaniach porównawczych wykazano porównywalną skuteczność żelu z diklofenakiem sodowym 3% z 5-fluorouracylem 5% i imikwimodem 5%. W publikacjach dotyczących skuteczności diklofenaku sodowego 3% żelu w leczeniu AK warg odnotowano wskaźniki całkowitego ustąpienia zmian porównywalne z tymi, które podawano dla innych okolic ciała. Wykazano również skuteczność 3% żelu diklofenaku sodowego w usuwaniu zmian AK w populacjach osób z immunosupresją. Sekwencyjne stosowanie 3% żelu diklofenaku sodowego z kriochirurgią lub terapią fotodynamiczną zostało zbadane i może okazać się użytecznym podejściem dla niektórych pacjentów.
Wnioski: Diklofenak sodowy 3% w żelu ma unikalny mechanizm działania w AK, który może obejmować hamowanie COX-2, hamowanie angiogenezy i indukcję apoptozy. W ostatniej dekadzie liczne badania kliniczne wykazały, że ta terapia miejscowa jest skuteczna i dobrze tolerowana w leczeniu AK.