Penicylina jest antybiotykiem pochodzącym z grzyba Penicillium. To wielkie odkrycie w świecie medycyny zawdzięczamy naukowcowi Alexandrowi Flemingowi, brytyjskiemu specjaliście w dziedzinie bakteriologii.
Naukowiec ten odkrył penicylinę w 1928 roku. Jednak jego produkcja na dużą skalę nie mogła być prowadzona przez kolejne 10 lat. Za to zadanie odpowiedzialni byli między innymi biochemik Ernst Boris i patolog Howard Florey.
Penicylina jest antybiotykiem należącym do rodziny beta-laktamów (β-laktamów). Jest to środek przeciwbakteryjny o szerokim spektrum działania, skuteczny wobec wielu różnych bakterii, m.in. pneumokoków, paciorkowców, Clostridium tetani (czynnik wywołujący tężec) czy meningokoków.
Mówimy, że była ona wielkim objawieniem w świecie medycyny, ponieważ w momencie jej odkrycia udało się wyeliminować wiele chorób, które w tamtych czasach okazywały się śmiertelne dla pacjentów, takich jak posocznica, rzeżączka czy szkarlatyna.
Jednakże podawanie penicyliny oraz odkrytych z czasem syntetycznych i półsyntetycznych pochodnych było znacznie nadużywane. W rezultacie bakterie stały się odporne na te metody leczenia.
Jest to poważny globalny problem zdrowotny. Obecnie kontynuowane są badania nad nowymi mechanizmami działania i nowymi alternatywami terapeutycznymi w celu zwalczania tych opornych bakterii.
Penicylina należy do rodziny beta-laktamów (β-laktamów). Jej odkrycie miało ogromne znaczenie dla medycyny.
Czym są antybiotyki beta-laktamowe?
Na ogół antybiotyki te mają wąskie spektrum działania, ponieważ są skuteczne tylko wobec bakterii gram-dodatnich (chociaż penicylina ma szerokie spektrum działania) i są bakteriobójcze, tj. zabijają drobnoustroje.
Podawane są doustnie i pozajelitowo. Są również bardzo bezpieczne, gdyż ewentualne działania niepożądane ograniczają się do możliwych reakcji nadwrażliwości. Reakcje te muszą być jednak monitorowane, gdyż mogą prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.
Mimo że mogą przekraczać barierę łożyskową, mogą być podawane kobietom w ciąży ze względu na dobry profil bezpieczeństwa wykazany w badaniach klinicznych.
Są one szeroko stosowanymi antybiotykami, a wśród grup tworzących tę rodzinę antybiotyków są:
- Penicyliny.
- Cefalosporyny.
- Karbapenemy.
- Karbapenemy.
- Monobaktamy: aktywne wobec bakterii Gram-ujemnych.
Mechanizm działania: w jaki sposób penicylina wywołuje efekt w organizmie?
Penicylina jest lekiem, który zabija i hamuje wzrost bakterii. Z tego powodu jest uważany za lek bakteriobójczy. Ponadto może ona eliminować tylko mikroorganizmy, które rosną i rozmnażają się, a nie te, które są uśpione.
Jak wspomniano powyżej, penicylina należy do grupy antybiotyków β-laktamowych. Ta rodzina leków, aby osiągnąć cel terapeutyczny w chorobach bakteryjnych, jest w stanie zahamować syntezę ściany komórkowej bakterii, struktury niezbędnej do życia bakterii.
W tym celu hamują proces transpeptydacji i, krótko mówiąc, zapobiegają syntezie peptydoglikanu, który jest główną substancją w ścianie komórkowej bakterii. Aby to osiągnąć, antybiotyk musi wejść do komórki i związać się z białkami wiążącymi penicylinę.
Czytaj także: Metabolizm wątroby: antybiotyki i alkohol
Działania niepożądane: uczulenie na penicylinę
Penicylina, choć ma dobry profil bezpieczeństwa, może powodować szereg działań niepożądanych. Należą do nich reakcja nadwrażliwości lub alergia na penicylinę. Jest to najważniejsze działanie niepożądane, chociaż jego nasilenie różni się w zależności od pacjenta. Objawy obejmują:
- Pokrzywkę.
- Wstrząs anafilaktyczny.
- Tymczasową wysypkę skórną.
Inne reakcje, które mogą być wywołane przez leczenie tym lekiem, to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka, nudności i wymioty oraz dodatkowe zakażenia, takie jak kandydoza.
Odkryj: Antybiotyki: czy konieczne jest przyjmowanie preparatu chroniącego żołądek?
Odkrycie penicyliny było przełomem w medycynie. Dzięki temu lekowi udało się wyeliminować wiele chorób, które w tamtych czasach były śmiertelne. Jednak nadużywanie tego leku, podobnie jak innych odkryć, doprowadziło do rozwoju oporności bakterii.
W związku z tym antybiotyki te straciły znaczną skuteczność i dlatego konieczne stało się odkrycie nowych środków terapeutycznych.
Odkrycie penicyliny doprowadziło do rozwoju oporności bakterii.
Odkrycie penicyliny doprowadziło do rozwoju oporności bakterii.