Wat is evangelisatie?

De meeste christenen weten dat ze zich bezig zouden moeten houden met evangelisatie, maar weinigen weten wat evangelisatie is.

Zijn bijvoorbeeld de huismoeders die de speelgroep in hun kerk helpen leiden, bezig met evangelisatie als ze Bijbelverhalen in de knutselactiviteiten verwerkt? Kan een speelgroep een evangeliserende speelgroep worden?

Of vindt evangelisatie alleen plaats in meer “conventionele” tactieken: getuigen op straat, het leiden van grote kruistochten? Zijn dat de enige manieren waarop het evangelie van Jezus Christus kan worden overgebracht, de enige manier waarop mensen kunnen evangeliseren?

Met andere woorden: Wat telt als evangelisatie? Wat is evangelisatie?

Dit woord evangelisatie draagt een hoop bagage, traditie en emotie met zich mee. Bovendien zijn de meeste mensen slecht toegerust met evangelisatiemethodes die niet langer effectief zijn in de post-christelijke wereld van vandaag. Als gevolg hiervan raken veel mensen gefrustreerd met hun evangelisatie inspanningen, geven zichzelf de schuld wanneer hun evangelisatie inspanningen niet lijken te werken, en geven gewoon op met het communiceren van het evangelie van Jezus Christus.

Sam Chan’s Evangelism in a Skeptical World is een leerboek over evangelisatie dat de essentie van evangelisatie uitlegt en christenen toerust met de principes en vaardigheden die ze nodig hebben om het “ongelooflijke nieuws” over Jezus geloofwaardiger te maken in een sceptische wereld. In dit boek geeft Chan een robuust, bijbels antwoord op de belangrijke vraag: Wat is evangelisatie?

De definitie van evangelisatie

Veel mensen gebruiken het woord evangelisatie op verschillende manieren. Echter, wat zegt de Bijbel over dit belangrijke woord? Wanneer we naar de Schrift kijken, lopen we tegen een probleem aan: er is geen direct-equivalent woord voor ons Engelse woord evangelism in het Nieuwe Testament. De oorsprong ervan is geworteld in drie Griekse woorden:

• euangelion-“evangelie”-om te beschrijven wat er gezegd wordt (Marcus 1:14-15)
• euangelistes-“evangelist”-om de persoon te beschrijven die het evangelie vertelt (Hand. 21:8; Ef. 4:11)
• euangelizo-“het evangelie verkondigen”-om de activiteit van het vertellen van het evangelie te beschrijven (Rom. 10:15).

Evangelisatie is dus de Engelse term voor de handeling van het mededelen van het evangelie, een handeling die in het Nieuwe Testament wordt aangeduid met het werkwoord euangelizo (‘goed nieuws brengen’) (14).

“De beste manier om de term evangelisatie te begrijpen,” legt Chan uit, “is dat het onze poging is om te beschrijven wat er gebeurt wanneer iemand de euangelion of het evangelie, dat is het ‘goede nieuws’ over Jezus Christus, vertelt.” (14) Chan gaat verder met een vollediger antwoord te geven op “Wat is evangelisatie”:

De essentie van evangelisatie is de boodschap dat Jezus Christus Heer is. Evangelisatie is onze menselijke inspanning om deze boodschap te verkondigen – wat noodzakelijkerwijs inhoudt dat we onze menselijke communicatie, taal, idioom, metaforen, verhalen, ervaringen, persoonlijkheid, emoties, context, cultuur, gelokaliseerdheid gebruiken – en erop vertrouwen en bidden dat God, in zijn soevereine wil, op bovennatuurlijke wijze onze menselijke en natuurlijke middelen zal gebruiken om zijn goddelijke doelen te bereiken.

In algemene zin verwijst evangelisatie naar onze menselijke inspanningen om deze boodschap te verkondigen aan een publiek van gelovigen en niet-gelovigen. In engere zin verwijst evangelisatie naar onze menselijke inspanningen om deze boodschap te verkondigen aan niet-gelovigen. Maar in beide betekenissen verkondigen wij het evangelie met de hoop dat ons publiek reageert door Jezus te vertrouwen, zich te bekeren, te volgen en te gehoorzamen. (24)

Soms moeten we heroverwegen en herdefiniëren wat het betekent om te evangeliseren. De essentie van evangelisatie is het evangelie, dat is het goede nieuws van Jezus – niet de methoden of de soorten en maten van het publiek. Wat betekent dat we vrij zijn om dit ongelofelijke* goede nieuws over Jezus op elk aantal manieren geloofwaardiger te maken: door aansporen of aanmoedigen; zegenen of waarschuwen; en zelfs activiteiten voor kinderen zoals zingen, poppenkast en toneel.

(*Noot: Waarom verwijst Evangelism in a Skeptical World soms naar het evangelie als “ongelofelijk”? Chan schrijft: “Veel mensen kunnen vandaag de dag niet in het evangelie geloven vanwege ‘defaitistische overtuigingen’.” Als iemand er een overtuiging op na houdt, kan hij zich geen christen noemen – “Niet als de christelijke God mensen naar de hel stuurt! Niet als de christelijke God vrouwen onderdrukt. En zeker niet als de christelijke God niet toestaat dat homo’s trouwen.” Chan legt uit: “Totdat deze zaken door christenen worden aangepakt, zullen mensen weigeren om het evangelie van Jezus te geloven. Maar als christenen vooronderstellingen kunnen horen, begrijpen, inleven en aanpakken, dan wordt het ongelofelijke nieuws van Jezus misschien geloofwaardiger.” Chan’s boek Evangelism in a Skeptical World zal u helpen deze doelen te bereiken.)

Bijbelverzen over evangelisatie en de rollen

De Bijbel heeft een aantal belangrijke dingen te zeggen over verschillende rollen in evangelisatie. Deze rollen helpen ons het beter te begrijpen. Net zoals in een orkest, waar er verschillende rollen zijn om te spelen – van violisten tot trompettisten, fluitisten tot percussionisten – zo zijn er ook verschillende rollen in evangelisatie.

1 Thessalonicensen 1:4-10 openbaart zes cruciale rollen die personen spelen in de symfonie van evangelisatie, die Chan hieronder schetst:

1. Gods rol is mensen uit te kiezen voor redding (v.4). God heeft een soevereine rol in de verlossing. Dit is het theologische idee van roeping, verkiezing en voorbestemming.
2. Jezus’ rol is om mensen te redden van de toorn (v.10). Hij is verantwoordelijk voor het sterven voor mensen en hun zonden, het opstaan uit de dood, en op een dag terugkomen om mensen te oordelen. De andere rol van Jezus is dat het evangelieverhaal over hem gaat (v. 8). Het evangelie is een boodschap over wie Jezus is en wat hij heeft gedaan om mensen te redden van hun zonden.
3. Paulus’ rol is om het evangelie over te brengen (v. 5). Hij deed dit zowel met woorden als met daden, niet alleen wat hij zei maar ook hoe hij leefde. Paulus geeft meer details over zijn voorbeeldig leven in 1 Tessalonicenzen 2:6-12.
4. De rol van de Heilige Geest is om de persoon die het evangelie verkondigt kracht te geven (v. 5). Misschien betekent dit dat de Geest de persoon de gave geeft van effectieve communicatie of de woorden om te zeggen. En de Geest verlicht ook de persoon die het evangelie hoort door hen te overtuigen (v. 5) en hun hart te openen om het evangelie met vreugde te ontvangen (v. 6).
5. De Thessalonicenzen horen het evangelie en verwelkomen het met vreugde (v. 6b). Zij reageren met geloof (v. 8b) door zich van hun afgoden tot God te keren (vv. 8b-9). Nu volgen zij Paulus na (v. 6a) en zijn een voorbeeld voor andere gelovigen (v. 7) terwijl zij wachten op de wederkomst van Jezus (v. 10).
6. Het evangelie is een boodschap over Jezus (v. 8). Het is het middel waarmee de Heilige Geest de mensen overtuigt van hun zonden (v. 5) en hen in staat stelt Gods redding met vreugde te verwelkomen (v. 6). (20-21)

Deze grafiek beschrijft deze evangelisatierollen verder door ze in kaart te brengen langs zes theologische categorieën:

Net als Paulus’ rol in 1 Tessalonicenzen: “Onze rol is om het evangelie te communiceren, zowel in woorden als in daden. Maar onze rol is niet die van God: wij kiezen niet soeverein wie gered wordt. Onze rol is niet die van Jezus: wij redden mensen niet van hun zonden. Onze rol is niet die van de Heilige Geest: wij kunnen mensen niet dwingen te geloven. In plaats daarvan moeten we ons blijven concentreren op onze rol als evangelist en die goed doen.” (21)

Gemeenschappelijke benaderingen van evangelisatie

In de loop der jaren zijn er verschillende benaderingen van evangelisatie ontwikkeld om het evangelie over te brengen en mensen tot redding te leiden – waaronder enkele minder-dan-smakelijke benaderingen, zoals druk-evangelisatie. Chan presenteert verschillende van de beste benaderingen van evangelisatie, inclusief deze veel voorkomende.

(1) Alledaagse evangelisatie-Eén van de meest voorkomende benaderingen van evangelisatie integreert evangelisatie in ons dagelijks leven. “Onze gebruikelijke benadering van evangelisatie is om een activiteit aan ons leven toe te voegen: misschien ga ik proberen iemand over Jezus te vertellen tijdens de lunch of ik ga bij een boekenclub… Maar we moeten ons leven veranderen zodat we een evangelistische levensstijl leven, niet een leven met toegevoegde stukjes evangelisatie.” (45)

Door deze benadering zijn gelovigen intentioneel om naar niet-christenen te gaan voordat ze naar ons komen. Het besteedt veel aandacht aan en navigeert door de drie concentrische cirkels van het gesprek – interesses, waarden, en wereldbeeld – alert op wat mensen zeggen en lerend om van de ene laag van het gesprek over te gaan naar de volgende. Alledaagse evangelisatie luistert ook naar de verhalen van anderen, terwijl we ons eigen verhaal van geestelijke transformatie vertellen, en zoeken naar gelegenheden om Jezus’ verhaal van goed nieuws te vertellen.

(2) Evangelisatie uiteenzettend spreken – Een meer formele benadering van het communiceren van het evangelie gebruikt een uiteenzettend Bijbelbericht. Voorbeelden zijn een evangelisatiedienst op zondag of jeugdgroep evenementen, na-diner gesprekken in een restaurant of coffeeshop, en mannenontbijten of -diners. Chan beschrijft deze benadering op de volgende manier:

We beginnen met een bijbelgedeelte. Soms wordt je een tekst gegeven, en soms mag je zelf kiezen. Uw keuze moet gedeeltelijk worden geleid door uw publiek. Welke concepten van zonde, verlossing, Jezus en bekering passen het best bij het publiek, de omgeving en de gelegenheid? Aan welke leerstijl zal het publiek de voorkeur geven – didactisch of verhalend?

De volgende stap is om het grote idee om te zetten in een vraag met een antwoord… Nadat je je vraag hebt, is de volgende stap om deze om te zetten in een existentiële vraag. De existentiële vraag is de behoefte die in deze passage aan de orde komt. Misschien moet je nadenken over de passage en de vraag die je hebt ontwikkeld om uit te werken welke existentiële behoefte wordt aangesproken door het grote idee. (218, 220)

(3) Apologetiek – Een andere gebruikelijke benadering om het goede nieuws van Jezus Christus over te brengen is door het gebruik van feiten en bewijzen, argumenten en logica – ook bekend als apologetiek, een benadering die probeert mensen van mening te doen veranderen. “Dus hoe kunnen we mensen zover krijgen dat ze hun opvattingen veranderen?” vraagt Chan. “Geloven mensen wat ze geloven op grond van bewijs? Of vanwege vooronderstellingen? Dit is het kip-en-ei-argument dat verdeeldheid zaait in de christelijke wereld op het gebied van apologetiek,” die twee dominante benaderingen omvat: evidentialisme en presuppositionalisme.” (252)

• Het evidentialisme gelooft dat als we mensen bewijs geven voor wat we geloven, het bewijs hen tot geloof zal dwingen. “Zij die een meer evidentialistische benadering volgen geloven in het belang van het gebruik van rede, argumenten, logica, feiten, bewijs en gegevens in evangelisatie.” (252)
• Presuppositionalisten gaan gewoon uit van christelijke vooronderstellingen en beginnen van daaruit door het evangelie te presenteren en te bidden voor de Geest om zijn werk te doen. “Een voorondersteller zal geneigd zijn pessimistisch te zijn over de onderneming van de apologetiek, omdat hij gelooft dat er weinig plaats is voor het gebruik van rede, argumenten, logica, feiten, bewijs en gegevens in evangelisatie.” (253)

Chan gebruikt een aangepaste presuppositionalistische benadering: “Ik gebruik vaak redeneringen, argumenten en bewijzen om de vooronderstellingen van een ongelovige te ontmantelen. Als we eenmaal een gemeenschappelijke basis hebben gevonden, kan ik het christelijke wereldbeeld presenteren als een aantrekkelijk alternatief voor hun gebrekkige wereldbeeld.” (254-255)

Chan’s boek zal u helpen uw vaardigheden en vertrouwen in deze drie soorten evangelisatie te laten groeien.

De relatie van evangelisatie tot zendingswerk

Missionarissen hebben iets belangrijks begrepen over het werk van evangelisatie dat lekenleiders de laatste jaren zijn gaan beseffen: evangelisatie moet het evangelie verbinden met cultuur. Chan legt de relatie tussen evangelie en cultuur op twee manieren uit.

Ten eerste: “Het evangelie is transcultureel omdat het waar is voor alle culturen. In het Oude Testament is God de God van zowel Israël als de volken. In het Nieuwe Testament is de verlossing zowel voor de Joden als voor de heidenen… Het evangelie is universeel en normatief voor alle volkeren in alle tijden en op alle plaatsen.” (132) En toch, ten tweede, “is het evangelie niet acultureel, alsof het boven de cultuur zweeft en verstoken is van elke cultuur. In plaats daarvan is het evangelie diep gecultureerd,” en daarom “moeten we de cultuur van de Bijbel uitleggen wanneer we een verhaal of lezing uit de Bijbel geven.” (132, 133)

Er is nog een ander aspect aan de evangelie-cultuur relatie: “De persoon die we proberen te evangeliseren is ook geculturiseerd. Hij is niet iemand die boven de cultuur zweeft en verstoken is van alle culturele invloeden. In plaats daarvan is deze persoon diep gecultureerd. En dit kan sterk variëren, zelfs binnen hetzelfde geografische gebied….Elk zou verschillende culturele zorgen hebben, evangelie interpretatie, culturele communicatie, en culturele toepassing.” (133)

Niet alleen de geëvangeliseerden zijn geculturiseerd-ook evangelisten. “Wijzelf als evangelisten … zijn geen vrij zwevende mensen die boven de cultuur zweven, verstoken van elke cultuur. We zijn niet acultureel. We hebben elk een cultureel accent en een culturele smaak. Wij zijn diep gecultureerd, en dit zal ons begrip en toepassing van het evangelie beïnvloeden.” (135)

Zoals zendelingen die stammen in Papoea Nieuw Guinea of de straten van Mumbai evangeliseren, moeten wij, wanneer wij aan evangelisatie doen, begrijpen: “Er is geen vorm voor het presenteren van het evangelie die boven een cultuur zweeft, verstoken van cultuur. We moeten een bepaalde vorm kiezen die de ene cultuur aanspreekt, maar misschien niet in staat is om een andere cultuur aan te spreken.” (138) Dit betekent niet dat het evangelie zelf verandert, alleen de manier waarop we het aan verschillende soorten mensen overbrengen.

Zijn alle christenen evangelisten?

Na zijn opstanding en voor zijn hemelvaart zei Jezus tegen zijn leerlingen: “Zoals de Vader mij gezonden heeft, zend ik jullie” (Joh. 20:21). Maar geldt dit voor alle christenen of alleen voor sommigen, zoals de discipelen? Zijn alle christenen evangelisten?

Zoals we gezien hebben, “is de essentie van evangelisatie haar boodschap, het evangelie van Jezus Christus. Evangelisatie wordt gedefinieerd door zijn boodschap, niet door zijn methode, medium, of publiek.” (37) Aangezien evangelisatie niets te maken heeft met het soort christen – professionele voorganger of evangelist, lekenchristen of leider – maar met de inhoud van de boodschap – het evangelie van Jezus Christus – zijn alle christenen evangelisten, geroepen en gezonden door Jezus om zijn ongeloofwaardig nieuws geloofwaardiger te maken.

Dit zal er voor verschillende christenen verschillend uitzien. Zoals Chan uitlegt, “zijn er verschillende modellen van evangelisatie in de Bijbel: soms is het een logische presentatie van ideeën, soms is het een gebeurtenis met emotionele impact, en soms is het door middel van verhalen.” Bovendien ervaren verschillende mensen Gods regenererende werk op verschillende manieren. En omdat “mensen op verschillende manieren overtuigd zullen worden – door logica, ervaringen, of persoonlijke voorbeelden” (38)- laat dit de deur open voor christenen om verschillende methoden te gebruiken om te evangeliseren.

“Dus de uitdaging voor ons wanneer we evangeliseren is om open te staan voor verschillende methoden, media, en ingangspunten. We hoeven niet te evangeliseren op dezelfde manier als wij geëvangeliseerd zijn. En we hoeven onze leerstijlen niet op te leggen aan andere mensen.” (38) We moeten echter wel onze roeping als evangelisten serieus nemen. “God gebruikt onze evangeliepresentaties als natuurlijke middelen voor zijn bovennatuurlijk regenererend werk. Dit houdt ons nederig over onze bekwaamheden. Maar het moedigt ons ook aan om het werk van een evangelist te blijven doen, want als God het wil, zal hij onze woorden gebruiken om iemand van de dood naar het leven te bewegen.” (38)

Lees meer over het worden van een flexibele en effectieve evangelist in Chan’s Evangelism in a Skeptical World.

***

Chan’s methodes in Evangelism In a Skeptical World zullen je helpen om het ongelooflijke nieuws over Jezus geloofwaardiger te maken. Je zult leren hoe je evangelisatie kunt bedrijven in de context van een wereld die sceptisch is over geloof, christendom en de kerk. Hoe?

Combineert theologische en bijbelse inzichten van de klassieke evangelisatie training met de nieuwste inzichten uit zending en missiologie over contextualisering, culturele hermeneutiek, en verhalen vertellen, Chan’s boek wordt geïllustreerd met voorbeelden uit de praktijk, getrokken uit Chan’s vijftien jaar van evangelisatie bediening.

Gebruik dit boek om meer te leren over wat evangelisatie is en hoe het te doen-voor de glorie van God en het welzijn van de wereld.

Je zou ook deze berichten over evangelisatie leuk kunnen vinden:

• ‘Hoe’ is het Evangelie goed nieuws voor degenen die we evangeliseren? Hier zijn 3 overtuigende redenen
• 4 Redenen waarom mensen niet evangeliseren