Vraag: “Wat is de betekenis van Jakobs bron?”
Antwoord: De put van Jakob wordt alleen in het Evangelie van Johannes genoemd, zodat de Bijbelse informatie erover vrij beperkt is. Overlevering en archeologie geven echter meer details over de oorspronkelijke eigenaar van de put en de locatie ervan.
In hoofdstuk 4 van zijn Evangelie heeft Johannes het verhaal opgetekend van Jezus in gesprek met de Samaritaanse vrouw. Samaria lag in de noordelijke helft van het vroegere verenigde Israël, en Jezus reisde er doorheen op zijn weg van Judea naar Galilea. Buiten de stad Sychar was “de Jakobsbron, en Jezus, vermoeid van de reis, ging bij de bron zitten” (Johannes 4:6). Hij vroeg een vrouw Hem iets te drinken te geven uit wat zij putte (Johannes 4:7), en zij vroeg zich af waarom een Joodse man met een Samaritaanse vrouw zou spreken – Jezus doorbrak een cultureel taboe, zowel vanwege ras als geslacht (Johannes 4:9). Jezus bood haar toen “levend water” aan (Johannes 4:10). Dit bracht haar in verwarring, en zij antwoordde: “Waar haalt U dit levende water vandaan? Bent U groter dan onze vader Jakob, die ons de bron gegeven heeft en er zelf uit gedronken heeft, evenals zijn zonen en zijn kudden en kudden? (Johannes 4:11-12). Blijkbaar was de geschiedenis van de put algemeen bekend.
De traditionele plaats van Jakob’s put kan niet worden gelokaliseerd door Sychar te vinden, omdat die stad niet meer bestaat. Maar de plaats waarvan men denkt dat het het bijbelse Sichem is, door archeologen Tel Balata genoemd, ligt in de buurt van een waterput. Dit is belangrijk omdat de Bijbel zegt dat Jakob land van Sichem kocht en lange tijd op die plaats woonde (Genesis 33:19). Hij zou een waterput nodig hebben gehad, en het is volkomen redelijk dat hij er een heeft gegraven. Ook de put in Tel Balata is inderdaad van oude oorsprong. Deze bijbelse en geografische feiten wijzen erop dat de plaats goed overeenkomt met wat de Samaritaanse vrouw “Jakobs put” noemde.”
De put bevindt zich tegenwoordig in de kerk van de H. Photina (de naam die de Orthodoxe Kerk traditioneel aan de Samaritaanse vrouw gaf – in het Russisch is de naam Svetlana). De kerk werd oorspronkelijk gebouwd in 380 na Christus. In de loop der jaren werd de kerk een aantal malen verwoest door natuurgeweld en militair geweld. Het huidige gebouw wordt beheerd door de Grieks-orthodoxe kerk, die de plaats in 1893 verkreeg. De kerk en de bron kunnen tegenwoordig op de Westelijke Jordaanoever worden bezocht.
De betekenis van de Jakobsbron is dat zij Jezus de gelegenheid bood zich als de levengevende Messias te presenteren aan een Samaritaanse vrouw en later aan haar hele dorp. De vrouw had gevraagd: “Bent U groter dan onze vader Jakob?” Het antwoord is een volmondig “ja.” Jakob mag zijn kinderen dan voorzien hebben van fysiek water in een dor land, maar Jezus voorziet Zijn kinderen van “levend water” in een geestelijke woestenij. Het leven dat Jezus geeft, voorziet in al onze behoeften en ontspringt in het eeuwige leven (Johannes 4:14).