Boosheid, woede of ergernis is een emotionele reactie die optreedt wanneer een persoon gelooft dat er een negatieve uitkomst is of zal zijn voor zijn belangen, die voorkomen had kunnen worden als iemand er rekening mee had gehouden en anders had gehandeld.
Het is een emotionele reactie die wordt gekenmerkt door fysiologische, motorische of cardiovasculaire activering, gepaard gaande met gevoelens van boosheid, die optreedt wanneer een doel niet wordt bereikt of een behoefte niet wordt vervuld. Het is duidelijk bedoeld om onze onenigheid te tonen, om te klagen. Het omvat een reeks functies van aanpassing aan de omgeving, enerzijds de organisatie en regulering van interne processen van zowel ons lichaam als onze geest, en anderzijds de regulering en opbouw van interpersoonlijke en sociale relaties.
De intensiteit van onze woede is variabel en zet ons aan tot handelen. Het kan toenemen als wij het probleem mentaal opnieuw bekijken en kan ons ertoe brengen een klacht, een waarschuwing of een waarschuwing te formuleren, om toekomstige schade te voorkomen. Het is een elementaire overlevingsreactie, in de eerste plaats op andere leden van onze sociale groep. Het kan worden gedefinieerd als een negatieve emotie die gepaard gaat met gevoelens van woede, razernij of, zoals wij in het Engels zeggen, boosheid, en die gepaard gaat met een fysiologische reactie die wordt gekenmerkt door een extra activering van het sympathische zenuwstelsel, het endocriene systeem, een verhoogde spieractivering en een motorische reactie die verschillende manieren inhoudt om zich uit te drukken en zich agressief te gedragen.
Wanneer wij deze emotie tegenover een ander ervaren, wanneer wij het gevoel hebben dat onze belangen opzettelijk of ten onrechte zijn geschonden, is een van de vormen van coping die wij gewoonlijk kiezen vijandig gedrag. Wanneer wij kwaad worden op een persoon met wie wij samenleven, willen wij dat die persoon rekening met ons houdt en onze afkeuring laat blijken over een gedrag dat ons niet bevalt, zodat de andere persoon zijn gedrag zal bijsturen en veranderen. Woede wordt door ouders, opvoeders en bazen gebruikt om hen ertoe te brengen zich aan de regels te houden voordat de straffen komen. Het is echter niet raadzaam deze methode te misbruiken, noch als straf te gebruiken.
Als woede wordt misbruikt, kunnen er twee dingen gebeuren:
- Dat de persoon die boos wordt, lijdt aan fysiologische activering en emotioneel ongemak, waarvoor het raadzaam is grenzen te stellen in intensiteit, frequentie en duur.
- Dat na vele waarschuwingen en zonder verdere negatieve gevolgen, de gewaarschuwde begrijpt en leert dat deze waarschuwingen kunnen worden gebagatelliseerd.
Boosheid wordt gewoonlijk beschouwd als een meer elementair begrip dan vijandigheid en agressie. Het eerste impliceert de frequente ervaring van gevoelens van woede, maar heeft ook andere connotaties zoals het feit dat de vijandige persoon andere attitudes heeft zoals kleinzieligheid, hatelijk gedrag en gedragingen zoals agressiviteit. Terwijl woede verwijst naar gevoelens, worden de begrippen vijandigheid en agressie gebruikt om te zinspelen op negatieve manieren van handelen en destructief en bestraffend gedrag.
Samenvattend kunnen we het volgende onderscheid maken tussen de drie termen: