Als je in je natuurkundeboek naar afbeeldingen van de aarde en andere planeten kijkt, zul je zien dat ze er rond uitzien. Planeten zijn niet helemaal rond, maar hebben wel een ronde vorm. Dat komt door de zwaartekracht van de planeet. De zwaartekracht duwt de planeet omhoog en omlaag en trekt hem naar buiten, waardoor hij er rond uitziet. Het is vaak beter om aan planeten te denken in termen van bollen. Bollen hebben een enigszins ronde vorm, maar ze hebben ook langwerpige randen aan de zijkanten. Hoe de zwaartekracht de vorm van alle planeten in ons zonnestelsel beïnvloedt, lees je hieronder.
Hoe planeten zich vormen
Er zijn veel verschillende vormen en voorwerpen in onze wereld, waardoor je je misschien afvraagt waarom planeten eruit kunnen zien als kubussen of vierkanten. Dat komt vooral door de manier waarop planeten ontstaan. Elke planeet in ons zonnestelsel begon op dezelfde manier: als een bundel brokstukken. Dat puin kan bestaan uit gassen, ijs of sneeuw, rotsen en andere deeltjes. De zwaartekracht zorgt ervoor dat de brokstukken samenkomen en een massa vormen die uiteindelijk een planeet wordt. Als de planeet beweegt en ronddraait, neemt hij meer puin op dat zijn omvang doet toenemen. Omdat elke planeet een ander soort zwaartekracht heeft, verklaart dit waarom sommige groter zijn dan andere.
Zwaartekracht als een fiets
Een gemakkelijke manier om na te denken over hoe zwaartekracht een ronde planeet creëert, is als je erover nadenkt in termen van een fiets. Een fietswiel heeft spaken die van het midden van het wiel naar de buitenrand lopen en zo een ronde vorm vormen. De zwaartekracht van een planeet zorgt voor iets soortgelijks. De zwaartekracht duwt naar beneden op de bovenkant van de planeet en trekt hem naar beneden vanaf de andere kant. Het dwingt de planeet ook om aan alle kanten naar buiten te duwen, waardoor de klassieke ronde vorm ontstaat die je verwacht.
Rondste Planeten
Als je denkt dat de Aarde de rondste planeet is, denk dan nog maar eens na. De rondste planeten in ons zonnestelsel zijn Venus en Mercurius. Deze planeten bootsen de vorm van een knikker na. Het maakt niet uit vanuit welke hoek je ze bekijkt, je zult zien dat beide planeten bijna helemaal rond zijn.
Jupiter en Saturnus
De twee planeten die het minst rond zijn, zijn Jupiter en Saturnus. Hoewel beide planeten rond zijn, hebben ze uitstulpingen rond hun evenaars die iets uitsteken. De zwaartekracht probeert de planeten bij elkaar te houden en alle deeltjes binnen te houden. Deze twee planeten zijn groot en hebben een stelsel van ringen in hun atmosfeer. Als de planeten draaien, probeert de zwaartekracht de deeltjes bijeen te houden, maar kan het gewicht van de planeten niet aan. Daarom puilen de randen uit in de richting van de ringen.
Aarde
Een van de planeten die bijna helemaal rond is, is de Aarde. Hij is minder dan een procent breder rond het midden van de planeet, waardoor hij niet rond is. Tenzij je beelden bekijkt die vanuit de ruimte genomen zijn, is het moeilijk om de dikkere gebieden te zien. Mars, Uranus, Neptunus en Venus hebben allemaal iets dikkere delen in het midden, waardoor ze geen bol zijn.
Isostatische aanpassing
Deskundigen gebruiken de term isostatische aanpassing om te beschrijven waarom planeten rond of bolvormig zijn. Een goede manier om te zien waarom dit gebeurt is met een stuk klei. Je kunt je handen gebruiken als zwaartekracht. Als je de klei tussen je handen rolt, creëer je een bolvorm. Planeten hebben een middenmassa die vergelijkbaar is met de klei. Als je de klei rolt, neem je sporen van vuil van je handen en kleine stukjes klei op om de bal te vormen. De zwaartekracht die een planeet heeft, zal andere brokstukken uit de ruimte aantrekken en in de planeet trekken. Deze kracht volgt de natuurlijke massa in het centrum van de planeet en creëert een ronde vorm.
Planeetrotaties
Planeten zijn ook rond door de manier waarop ze roteren. Die rotaties werken samen met de gravitatiekracht om de oorspronkelijke vorm van de planeet te behouden. Dit is de reden waarom planeten niet typisch van vorm veranderen. De zwaartekracht zorgt ervoor dat de planeten blijven draaien en draagt bij aan hun ronde vorm. De meeste planeten zijn meer bolvormig dan rond omdat ze bredere randen hebben bij de evenaar, inclusief de Aarde, Venus, Neptunus en Uranus.