Vijf stadia van rouw – Elisabeth Kubler-Ross

De wanhoop van de ene persoon (een verandering van baan, of blootstelling aan risico of fobie, etc) is voor een ander helemaal niet bedreigend. Sommige mensen houden van slangen en bergen beklimmen, terwijl voor anderen dit intens enge dingen zijn. Emotionele reacties, en trauma’s, moeten worden gezien in relatieve, niet in absolute termen. Het model helpt ons eraan herinneren dat het perspectief van de ander anders is dan dat van onszelf, of wij nu degene zijn die in shock verkeert, of degene die een ander helpt met zijn ontsteltenis om te gaan.

De studie van dood en sterven staat eigenlijk bekend als thanatologie (van het Griekse woord ’thanatos’ dat dood betekent). Elisabeth Kübler-Ross wordt daarom ook wel thanatologe genoemd, en zij heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het ontstaan van het genre thanatologie zelf.

Het baanbrekende boek van Elisabeth Kübler-Ross was On Death & Dying, gepubliceerd in 1969, waarin zij haar nu klassiek geworden ‘vijf stadia van rouw’ uiteenzette. Het boek en zijn ideeën waren in die tijd nogal revolutionair, en weerspiegelen Kübler-Ross’ uitgesproken en gedurfde aanpak, wat paradoxaal is gezien de gevoeligheid en het mededogen van haar concepten.

Kübler-Ross was een katalysator. Zij opende en daagde de tot dan toe conservatieve (onder het tapijt vegen, niet bespreken, enz.) theorieën en praktijken met betrekking tot dood en rouw uit, en kreeg een enorm gunstige respons onder verzorgers, stervenden en nabestaanden, wat misschien wijst op de mate van ontkenning en onderdrukking die de conventionele opvattingen over het onderwerp eerder hadden gekenmerkt – met name in de westerse wereld, waar de dood meer een taboe is dan in bepaalde andere culturen.

Zoals gezegd, en het is belangrijk dit te benadrukken, werd Kübler-Ross’ model van vijf stadia van rouw aanvankelijk ontwikkeld als een model om stervende patiënten te helpen omgaan met dood en rouw, maar het concept biedt ook inzicht en begeleiding bij het verwerken van persoonlijke trauma’s en veranderingen, en bij het helpen van anderen bij emotionele aanpassing en verwerking, ongeacht de oorzaak. Dit heeft er waarschijnlijk toe bijgedragen dat haar ideeën zich hebben verspreid en in het “mainstream”-denken zijn opgenomen.

Elisabeth Kübler-Ross en haar ideeën zijn nu synoniem geworden met emotionele respons op trauma, en met rouwondersteuning en counseling, net zoals Maslow fundamenteel wordt geassocieerd met de motivatietheorie; Kolb met leerstijlen, en Gardner met meervoudige intelligentie.

Zoals met veel ander briljant pionierswerk, is het Kübler-Ross model elegant eenvoudig. Het vijf stadia van rouwmodel wordt hieronder samengevat en geïnterpreteerd.

De vijf stadia en de terminologie van Kübler-Ross worden hier weergegeven met toestemming van de Elisabeth Kübler Ross Stichting, die dankbaar wordt erkend. Kijk alstublieft op de website www.ekrfoundation.org , die de waarden en missie van Dr. Kübler-Ross mogelijk maakt en ondersteunt, en hulp biedt aan hen die het nodig hebben. (Eerder werd hier apart verwezen naar de www.elisabthkublerross.com website, die ergens na 2008 nu doorverwijst naar de website van de EKR Stichting).

Wees u ervan bewust dat de interpretatie en het contextuele materiaal op deze webpagina mijn eigen gedachten over het onderwerp weergeeft. Ik zou u willen aanmoedigen om ook uw eigen ideeën te ontwikkelen – dit is een zeer belangrijk gebied dat op vele manieren kan worden geïnterpreteerd. Mijn interpretatie en associaties zijn geen poging om het denken van Kübler-Ross te reproduceren, ze zijn bedoeld om een moderne context te bieden, en om het basismodel te relateren aan de filosofieën van deze website.

Voor gebruik van en verwijzing naar de vijf stadia van Elisabeth Kübler-Ross voor commerciële doeleinden, en publicatie van EKR-citaten, is toestemming nodig van de EKR-Stichting. U kunt vrij gebruik maken van de andere aspecten van deze pagina met inachtneming van de normale voorwaarden voor het gebruik van deze website, kort samengevat aan de voet van deze pagina.

Elisabeth kübler-ross – vijf stadia van rouw

(Ik schreef deze interpretatie in 2006. Sinds 2011-13 wordt deze samenvatting gebruikt op de website van de Elisabeth Kübler-Ross Stichting als hun belangrijkste inleiding tot het concept van de Vijf stadia van rouw. Ik ben dankbaar voor deze bekrachtiging).

Ook bekend als de ‘rouwcyclus’, is het belangrijk om in gedachten te houden dat Kübler-Ross dit niet bedoelde als een rigide reeks opeenvolgende of gelijkmatig getimede stappen. Het is geen proces als zodanig, het is een model of een kader. Er is een subtiel verschil: een proces impliceert iets heel vaststaands en consequents; een model is minder specifiek – meer een vorm of een leidraad. Mensen doorlopen bijvoorbeeld niet altijd alle vijf fasen van de ‘rouwcyclus’. Sommige fasen kunnen opnieuw worden doorlopen. Sommige fasen worden misschien helemaal niet doorgemaakt. De overgang tussen de fasen kan eerder een eb en vloed zijn, dan een progressie. De vijf stadia zijn niet lineair; evenmin zijn ze gelijk in hun beleving. Het verdriet van mensen, en andere reacties op emotioneel trauma, zijn zo individueel als een vingerafdruk.

In die zin kun je je afvragen wat het doel van het model is als het van persoon tot persoon zo kan verschillen. Een antwoord is dat het model erkent dat er een individueel patroon is van reactieve emotionele reacties die mensen voelen wanneer zij in het reine komen met de dood, rouw, en groot verlies of trauma, enz. Het model erkent dat mensen hun eigen individuele reis moeten afleggen om in het reine te komen met de dood en rouw, enz., waarna er over het algemeen een aanvaarding van de werkelijkheid plaatsvindt, die de persoon in staat stelt ermee om te gaan.

Het model is misschien een manier om uit te leggen hoe en waarom ‘de tijd heelt’, of hoe ‘het leven doorgaat’. En zoals met elk aspect van onze eigen emoties of die van anderen, geldt ook hier dat wanneer we meer weten over wat er aan de hand is, het omgaan ermee meestal een beetje gemakkelijker wordt.

Nogmaals, hoewel Kübler-Ross zich concentreerde op dood en rouw, is het rouwcyclusmodel een nuttig perspectief om onze eigen emotionele reactie en die van anderen op persoonlijk trauma en verandering te begrijpen, ongeacht de oorzaak.

(Gebaseerd op het model van de rouwcyclus dat voor het eerst werd gepubliceerd in On Death & Dying, Elisabeth Kübler-Ross, 1969. Interpretatie door Alan Chapman 2006-2013).

Elisabeth Kübler-ross korte biografie

Dr Elisabeth Kübler-Ross werd geboren in Zürich, Zwitserland, op 8 juli 1926. Zij was één van een drielingzuster. Kübler-Ross studeerde tegen de wens van haar vader medicijnen in Zürich, vestigde zich later in 1958 in de VS en werd in 1961 Amerikaans staatsburger.

Haar ervaringen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, met inbegrip van de nasleep van het concentratiekamp Majdanek (Maidanek) in Lublin, Polen, als lid van de International Voluntary Service for Peace, versterkten haar voorbestemming om zich te richten op het humanistische perspectief van dood en sterven.

Volgens sommige verhalen was de behandeling van de jonge Elisabeth door haar vader als kind zeer hard, wat aanvullend zou kunnen verklaren hoe zij zo intens begaan raakte met het ergste lijden van mensen.

Haar baanbrekende boek On Death & Dying werd gepubliceerd in 1969, waarin zij het stervensproces uiteenzette en waarin zij voor het eerst haar nu klassiek beschouwde Five Stages of Grief beschreef. Het boek, en de ondersteunende publicatie van haar ideeën in Time magazine, bereikte brede circulatie, zodat Elisabeth Kübler-Ross al snel bekend werd voor haar baanbrekende werk met terminaal zieken, en voor haar ideeën in de counseling en ondersteuning van mensen die getroffen zijn door dood en rouw.

Kübler-Ross gaf een groot deel van de jaren zeventig workshops en sprak voor publiek over haar ideeën, die al snel populair werden en algemeen werden aanvaard door de zorgberoepen, en die een belangrijke positieve invloed hadden op de ontwikkeling van hospicezorg en attitudes ten opzichte van de dood en de zorg voor stervenden.

In de jaren tachtig richtte Kübler-Ross haar aandacht op de benarde situatie van baby’s die met AIDS waren geboren, en stichtte ze een genezings- en workshopcentrum dat ze Healing Waters noemde, op een boerderij van 300 hectare in Virginia.

Het werk van Kübler-Ross is niet altijd door iedereen toegejuicht. De tegenstanders hebben de neiging zich te concentreren op de ‘vaagheid’ van het rouwcyclusmodel (dat ons herinnert aan de noodzaak het te waarderen als een leidraad, eerder dan als een rigide proces), en haar belangstelling voor het hiernamaals in verband met bijna-dood-ervaringen heeft ook gemengde reacties opgeleverd, zoals men zou verwachten gezien haar iconische status, en de begrijpelijke wetenschappelijke voorzichtigheid van een groot deel van haar publiek.

Hoe dan ook, Elisabeth Kübler-Ross was een opmerkelijke vrouw die een unieke reputatie verwierf in haar vakgebied – sterker nog, zij definieerde misschien wel het vakgebied zelf.

Later in haar leven leed ze onder persoonlijke tragedies: een brand verwoestte haar huis in Virginia, en een reeks beroertes liet haar in slechte gezondheid achter. Ze verhuisde naar Scottsdale Arizona en ging kort daarna, in 1996, met pensioen.

Andere kritisch bewonderde werken zijn Leven met de dood en sterven (1981) en Over leven na de dood (1991), die behoren tot de meer dan 20 boeken die Kübler-Ross schreef of co-auteur was over onderwerpen die verband houden met de dood en rouwen, en de zorg voor degenen die door rouw worden getroffen.

Elisabeth Kübler-Ross overleed op 24 augustus 2004. De Elisabeth Kübler-Ross Stichting (EKR Foundation) werd opgericht om de geest van Elisabeth levend te houden. De EKR Foundation streeft ernaar Elisabeth’s levenswerk voort te zetten door het opleiden van rouwverzorgers, en het bevorderen en mogelijk maken van de barmhartige ondersteuning van families die getroffen zijn door de dood over de hele wereld.

Elisabeth Kübler-Ross werd in 2007 opgenomen in de The National Women’s Hall of Fame, een nationale non-profitorganisatie die jaarlijks de bijdragen aan de beschaving van Amerikaanse vrouwen in een verscheidenheid van disciplines erkent.

“Pas als we echt weten en begrijpen dat we een beperkte tijd op aarde hebben – en dat we op geen enkele manier kunnen weten wanneer onze tijd om is, dan zullen we beginnen elke dag ten volle te leven, alsof het de enige was die we hadden.”

(Dr Elisabeth Kübler-Ross, 1926-2004, psychiater, humanitair, docent, auteur, en pionier op het gebied van rouw- en hospicezorg. Gebruikt met toestemming, met dank aan www.ekrfoundation.org en www.elisabethkublerross.com .)

Dit citaat is samen met vele andere inspirerende uitspraken te vinden op de posters sectie .