Verbeteren van de bloedstroom naar de voeten

Veel mensen met diabetes ervaren ongemak in hun benen en voeten, met symptomen als kramp, een verdoofd gevoel, tintelingen en pijn. De boosdoeners kunnen een slechte bloedcirculatie, zenuwbeschadiging of beide zijn, en de onderliggende oorzaken worden perifeer vaatlijden (PAD) en perifere neuropathie genoemd. Hoewel beide lijken te worden veroorzaakt door hoge bloedglucosespiegels en sommige van hun symptomen elkaar overlappen, zijn het twee verschillende aandoeningen.

In de meest voorkomende vorm van PAD, vernauwen en verharden slagaders in de benen (en soms armen) als gevolg van vettige plaqueafzettingen, wat leidt tot een verminderde bloedstroom in de benen en voeten. Deze aandoening treft 8-12 miljoen Amerikanen en komt veel vaker voor bij mensen met diabetes dan bij de rest van de bevolking: Ongeveer een derde van de mensen met diabetes boven de 50 jaar heeft PAD, hoewel velen van hen niet gediagnosticeerd zijn. Symptomen van PAD zijn claudicatio intermittens (krampende pijn in de benen die optreedt tijdens het lopen en ophoudt als men rust); gevoelloosheid, kou of tintelingen in de benen en voeten; en trage genezing van snijwonden en zweren op de aangetaste extremiteiten.

Diabetische perifere neuropathie is een veel voorkomende complicatie van diabetes waarbij zenuwen in de voeten en benen (en soms handen en armen) zijn beschadigd, wat leidt tot pijn en/of verlies van gevoel. Hoewel het precieze mechanisme waardoor neuropathie ontstaat niet bekend is, ontwikkelt de aandoening zich meestal na jarenlange blootstelling aan hoge bloedglucosewaarden. Verzwakte zenuwvezels kunnen een vals gevoel geven in de ledematen, vaak ervaren als pijn of een brandend gevoel; krampen en extreme gevoeligheid voor aanraking kunnen ook het gevolg zijn. Het verlies van zenuwvezels kan leiden tot spierzwakte, gevoelloosheid, verlies van reflexen, misvormingen aan de voeten, verandering in het lopen en een verstoord evenwicht en coördinatie. Verlies van gevoeligheid voor pijn of temperatuur kan ook optreden, wat op zijn beurt leidt tot blaren en zweren van voetletsels die niet worden gevoeld. Als de bloedsomloop slecht is (bijvoorbeeld als gevolg van PAD), genezen dergelijke wonden soms langzaam, wat tot voetzweren leidt. Uiteindelijk kan gangreen het gevolg zijn en kunnen amputaties noodzakelijk zijn.

Behandelingen

Er zijn vele behandelingen beschikbaar om de pijn en het ongemak van PAD en neuropathie te verlichten. Een behandeling met medicijnen is vaak de eerste die wordt aangeboden. Voor PAD kunnen pijnstillers, bloedverdunners en andere geneesmiddelen die de bloeddoorstroming verbeteren, worden voorgeschreven. Geneesmiddelen die worden voorgeschreven voor perifere neuropathie zijn onder meer pijnstillers, bepaalde antidepressiva en anticonvulsiva, en, als laatste redmiddel, verdovende middelen. Veel geneesmiddelen hebben echter bijwerkingen en worden soms niet verdragen. Voor neuropathie zijn er ook zalven voor uitwendig gebruik en therapieën zoals transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS), waarbij gebruik wordt gemaakt van elektriciteit om pijnsignalen te blokkeren, en monochromatische infrarood-energietherapie, waarbij gebruik wordt gemaakt van bijna-infraroodenergie om de bloeddoorstroming te bevorderen en de pijn te verlichten. Vaatoperaties zoals angioplastiek of bypass kunnen worden gebruikt om ernstige PAD te behandelen, en een operatie om de zenuwcompressie te verlichten kan bepaalde soorten neuropathie helpen.

Advertentie

– Meer informatie over complicaties & Preventie >>

Als het directe probleem een beperkte bloeddoorstroming is, is een eenvoudige en goedkope aanvullende therapie een geleide ontspannings- en biofeedbackmethode genaamd WarmFeet. Deze gedeponeerde geest-lichaam techniek kan de bloedstroom naar de periferie van het lichaam verhogen en de pijn verlichten. Regelmatige beoefening van de WarmFeet techniek biedt ook nevenvoordelen zoals een lagere bloeddruk en verbeterde copingvaardigheden, beide heel nuttig voor mensen met diabetes.

Hoe ontspanning helpt

Heb je je ooit afgevraagd waarom je voeten omhoog leggen en ontspannen na een lange dag zo goed voelt? Er is een fysiologische verklaring voor. De reacties van het lichaam op stress en ontspanning bevinden zich aan tegengestelde uitersten op het continuüm van activiteit van het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel houdt over het algemeen een evenwicht in stand tussen zijn sympatische (actiegerichte) divisie en zijn parasympathische (rust en herstel) divisie. Stress wekt de “vecht of vlucht” reactie van de sympatische divisie op, die de hartslag, bloeddruk en bloedglucosespiegels verhoogt en de bloedstroom naar de hersenen, het hart en de skeletspieren doet toenemen. Deze effecten worden vaak verlengd door het vrijkomen van stresshormonen. Ontspanning daarentegen veroorzaakt een toename van de parasympathische activiteit, die de hartslag en de bloeddruk verlaagt en het bloed wegleidt van de spieren en de vitale organen naar het spijsverteringsstelsel en de huid. Deze verhoogde bloedstroom naar de huid verwarmt deze en verhoogt de hoeveelheid zuurstof en voedingsstoffen die beschikbaar zijn voor de periferie van het lichaam.

Wanneer het lichaam zich ontspant, gebruikt het ook koolhydraten efficiënter: De bloedglucosespiegel kan 2-4 uur na ontspanning dalen. Voor mensen die insuline gebruiken, is het belangrijk zich bewust te zijn van deze mogelijkheid. Het is daarom raadzaam de bloedglucosespiegel vaker te controleren wanneer met een formeel ontspanningsprogramma wordt begonnen.

De WarmFeet techniek

WarmFeet is een gestandaardiseerde techniek die is ontworpen om te profiteren van de natuurlijke ontspanningsreactie van het lichaam, die de perifere bloedvaten verwijdt en de circulatie in de handen en voeten verbetert. Het opwekken van ontspanning is de eerste stap van de techniek: Instructies op een CD of geluidsband moedigen de gebruiker aan om spanning los te laten door bewuste spierontspanning en ademhaling.

De tweede stap is visualisatie, waarbij een persoon zich comfort of warmte rond zijn voeten voorstelt. Visualisatie, of het vormen van een mentaal beeld, wordt vaak gebruikt bij stressvermindering en zelfgenezing en heeft een succesvolle rol gespeeld bij de behandeling van verschillende ziekten. Het is vooral nuttig wanneer het lichaam zich in een ontspannen toestand bevindt. Als onderdeel van de WarmFeet techniek, zorgt visualisatie ervoor dat de voeten nog warmer of meer op hun gemak aanvoelen. Een gezond resultaat of gewenste genezing kan ook gevisualiseerd worden, en de herinnering aan de schoonheid en kracht van de benen en voeten op vroegere leeftijd is een ander zeer bemoedigend en krachtig beeld. De WarmFeet opname suggereert verschillende beelden die kunnen worden gebruikt tijdens het visualisatiegedeelte van de ontspanningssessie.

Het derde hoofdbestanddeel van de WarmFeet techniek wordt ondersteunde thermische biofeedback genoemd. Biofeedback is een methode waarbij mensen gemeten informatie over veranderingen in lichaamsprocessen gebruiken om bewuste controle te krijgen over normaal onbewuste fysiologische functies (zoals huidtemperatuur). In dit geval betekent ondersteunde thermische biofeedback het meten van de huidtemperatuur op een specifieke plaats (zoals een vinger of de grote teen) vóór de ontspanning en daarna opnieuw. Deze voor-en-na-opstelling maakt het mogelijk de relaxatietijd te besteden aan ontspanning in plaats van zich zorgen te maken over een temperatuursverandering. Een temperatuurstijging aan het eind van het beoefenen van de WarmFeet techniek geeft aan dat een meer ontspannen toestand is bereikt. Door te onthouden hoe deze ontspannen toestand aanvoelt en daar de volgende keer dat de techniek wordt beoefend naar te streven, wordt iemands vermogen om het gewenste resultaat van temperatuurverhoging van de huid te bereiken versterkt en verbeterd. Het bijhouden van een logboek van temperatuurveranderingen versterkt ook de ontwikkeling van deze nieuwe vaardigheid.

Advertentie

Onderzoeksbevindingen

Aan de Universiteit van Wisconsin werd onderzoek uitgevoerd om de effectiviteit van deze biofeedback-geassisteerde ontspanningstechniek te testen. Er werd een gerandomiseerd, gecontroleerd, multisite klinisch onderzoek uitgevoerd op een groep mensen die al minstens 8 weken chronische, niet-genezende zweren aan de voeten hadden, om te zien of de ontspanningstherapie het genezingsproces zou verbeteren. De helft van de deelnemers aan de studie had diabetes, en allen waren onder behandeling van een podotherapeut. De medische resultaten waren zeer significant voor een betere wondgenezing en meer gevoel. Veertien van de 16 deelnemers die de ontspanningstechniek beoefenden (gedurende 16 minuten 5-7 dagen per week) genazen hun chronische ulcera volledig binnen de studietijd van 12 weken. Slechts 7 van de 16 in de controlegroep die de techniek niet gebruikten, genazen hun zweren. Na afloop van de studie leerden vier van de mensen uit de controlegroep die nog geen genezen zweren hadden, de ontspanningstechniek. Hoewel hun zweren nu drie maanden ouder waren dan die in het eerste deel van de studie, genazen ze met de ontspanningstechniek allemaal binnen 13 weken. Deze studie en andere onderzoeksresultaten zijn nationaal gepresenteerd en gepubliceerd in de medische tijdschriften Diabetes Care, Diabetes, en Journal of the American Podiatric Medical Association.

In klinische toepassingen van de WarmFeet techniek, is pijnverlichting het meest voorkomende en significante resultaat geweest. Bijvoorbeeld, een man had zo’n ondraaglijke pijn in zijn voeten dat hij niet kon eten of slapen. Zijn arts stelde voor dat hij de WarmFeet ontspanningstechniek leerde en dagelijks beoefende. Na twee weken was hij bijna pijnvrij. Zijn vaatchirurg, die een amputatie had overwogen vanwege dreigend gangreen in zijn tenen, zag verbetering in zijn weefsels en stelde de operatie voorlopig uit. De man, blij dat hij geen pijn meer had en dankbaar voor de verbeterde circulatie, kon doorgaan met zijn plan om voor de winter naar het zuiden te gaan. Hij bleef de techniek bijna dagelijks beoefenen terwijl hij weg was, en toen hij in het voorjaar naar huis terugkeerde ging het nog steeds goed met hem.

Leren om WarmFeet te gebruiken

De WarmFeet techniek kan worden gebruikt als een zelfhulp behandeling om pijn te verlichten en te genezen of als een preventieve inspanning om de perifere doorbloeding te verbeteren. Voor potentiële gebruikers die langdurige pijn of chronische zweren hebben gehad, kan de techniek het beste worden geïntroduceerd door een professional in de gezondheidszorg die hen kan helpen bij het leren ontspannen en hen kan voorzien van aanmoediging en hoop. Deze inleidende sessie duurt gewoonlijk ongeveer 30-45 minuten. De techniek kan dan thuis worden beoefend met de WarmFeet Kit, die bestaat uit een persoonlijke huidthermometer en een CD of geluidsband met instructies op kant één en de ontspanningstechniek op kant twee. Om de positieve resultaten bij het gebruik van de WarmFeet techniek te maximaliseren, is het zeer belangrijk om elke dag tijd te besteden aan het leren en oefenen van de vaardigheid van ontspanning. Nieuwe gebruikers zien vaak meteen succes met een kleine temperatuurverhoging van ongeveer 1-2°F. Maar door één of twee keer per dag gedurende 16 minuten te oefenen, krijgt men de techniek onder de knie. Met oefening zal de ontspanning eerder komen en dieper zijn, en grotere verhogingen van de huidtemperatuur (4-10°F) kunnen worden waargenomen.

Advertentie

Voordelen van dagelijkse oefening met de WarmFeet techniek zijn onder meer de volgende:

• • Verhoogde perifere doorbloeding

• • Verminderde pijn in de benen en voeten

• • Snellere genezing van voetzweren

• Verbeterde copingvaardigheden voor dagelijkse spanningen

Hoewel het leren van elke nieuwe vaardigheid tijd kost, geduld en oefening, is bijna iedereen in staat om te leren ontspannen met de WarmFeet techniek. Omdat de methoden zijn gevalideerd door onderzoek en klinisch werk, en het niet-invasief, niet-farmaceutisch, goedkoop en gemakkelijk aan te leren en te leren is, is WarmFeet een veelbelovende nieuwe aanvullende therapie op het gebied van voet- en wondverzorging.

Advertentie

Wil je meer weten over het gezond houden van je voeten met diabetes? Lees “Uw jaarlijkse uitgebreide voetonderzoek”, “Hoe kiest u schoeisel” en “Stappen ondernemen voor gezonde voeten.”