Sashiko

Wat is sashiko?

Sashiko is een opvallende handnaaitechniek die haar oorsprong vindt in het oude Japan. In het Japans betekent de naam “kleine steekjes” – een verwijzing naar de effen steek waaruit de geometrische, all-over patronen van sashiko bestaan. Sashiko wordt gewoonlijk beschreven als een soort borduurwerk, maar voor mij geeft dit niet de ware complexiteit weer. Sashiko patronen zijn zeer aantrekkelijk, met hun regelmatige steken en nauwkeurig gebruik van de ruimte. Maar esthetiek is slechts één aspect van sashiko.

Traditionele sashiko combineerde decoratieve techniek met verstelwerk en quilten. Het was een praktische techniek die boeren en vissers hielp warm te blijven en het beste te maken van de middelen van hun gezin.

Voor mij is sashiko een techniek van transformatie die de impuls eer aandoet om afval te hergebruiken en materialen efficiënt te gebruiken. Een lange, scherpe sashiko naald is een toverstokje, een reddingsmiddel dat zowel stijl als zuinigheid oplevert. De schoonheid ervan doet de vraag rijzen: waarom gewoon “herstellen en doen” als je kunt herstellen met prachtige grafische patronen?

Een korte geschiedenis

Sashiko ontstond in het landelijke noorden van Japan en verspreidde zich naar het zuiden langs de handelsroutes. Zoals vele oude textieltradities is de precieze oorsprong verloren gegaan. Sashiko ontwikkelde zich waarschijnlijk ergens tijdens de Edo-periode (1615-1868). In het Meiji-tijdperk (1868-1912) was sashiko een gevestigde techniek.

In tegenstelling tot de prachtige zijden stoffen van Japan, wordt sashiko beschouwd als een “volkstextiel” omdat het werd geproduceerd en gebruikt door de boerenklassen. Sashiko was winterwerk voor vrouwen uit boeren- of vissersgezinnen, die de techniek gebruikten om de levensduur van versleten stoffen te verlengen, kleding te herstellen en winterklaar te maken, en om alledaagse voorwerpen te verfraaien.

De geïndustrialiseerde productie van stoffen bereikte Japan pas in de jaren 1870. Katoen, linnen en hennep werden met de hand gesponnen, geweven en geverfd. Laken was een kostbaar goed dat veel werk vergde, en zelfs restjes hadden waarde. Zelfs nadat er in de buurt van Osaka gemechaniseerde fabrieken waren gebouwd, was de daar geproduceerde stof voor veel mensen te duur om zich te kunnen veroorloven en bleven zij hun eigen garens weven voor kleding en huishoudelijke artikelen. Katoen was bijzonder schaars in het noorden van Japan, waar het te koud was om te groeien.

Gezien deze omstandigheden was verstelwerk een absolute noodzaak om te overleven. Sashiko was een cruciaal onderdeel van een versteltechniek genaamd boro. Boro betekent “haveloze vodden” in het Japans. Boro-textiel ziet eruit als kleurstudies: meerdere tinten indigo stof worden netjes aan elkaar gepatcht of doorgestikt met sashiko-steken, waardoor gaten worden bedekt en versleten gebieden worden versterkt.

Boro verlengde de levensduur van kleding en huishoudtextiel aanzienlijk. Als kleding versleten was, werd de stof doorgestikt tot werkkleding. Dit maakte kleding warmer en sterker. Vrouwen quilten twee of drie lagen aan elkaar, met de oudste stof in het midden, waar deze nog bruikbaar was, maar verborgen. Van versleten werkkleding werden tassen en schorten gemaakt. De stof van deze artikelen kon dan een laatste keer worden doorgestikt tot dikke poetsdoeken, of zokin.

Kleur en patroon

Traditioneel werden sashiko patronen genaaid met gebroken witte steken op donkere indigo stof. Deze kleuren hebben mij altijd getroffen als een klassieke combinatie, zoals witte schuimkoppen op de oceaan, of donkerblauwe bergen met sneeuwtoppen. In werkelijkheid zijn de kleuren van sashiko voortgekomen uit armoede en een onderdrukkende klassenstructuur.

Voor een groot deel van de geschiedenis van Japan werd stof gemaakt van linnen of hennep. De katoenteelt begon rond 1600. Katoenen stoffen waren zachter voor de huid dan met de hand geweven hennep, maar ze waren ook moeilijk te verven, tenzij je indigo gebruikte. Gezinnen weefden thuis hun eigen stof, en stuurden die (samen met hun boro textiel) naar een plaatselijke verver.

Maar zelfs als mensen zich andere stoffen konden veroorloven, mochten ze die niet per se dragen. Tijdens de Edo-periode (1603-1868) stelde de heersende klasse ingewikkelde wetten op die kleding en kleuren regelden. Deze wetten verboden de lagere klassen om zijde, felle kleuren of grote patronen te dragen. Ironisch genoeg stimuleerden deze wetten innovaties in verftechnieken, omdat mensen met middelen alternatieven zochten voor verboden kleuren.

Als de kleuren van sashiko in steen gebeiteld waren, waren de patronen dat niet. Er is een enorme verscheidenheid aan sashiko patronen. Vele waren aangepaste motieven uit ander textiel, stationair, architectuur, of keramiek. Nadat in de Edo-periode de somptuaire wetten werden opgeheven, werden de sashikopatronen groter en nog gevarieerder.

Sashiko gebruiken in uw kleding

Sashiko is een prachtige manier om je handgemaakte garderobe visueel interessanter te maken. Omdat de patronen handgetekend zijn, kun je ze aanpassen aan bijna elk stuk geweven stof. Het Akita T-shirt, de Mojave jurk, en de Osaka rok zouden allemaal uitstekende doeken zijn. Voor een traditionele gewatteerde textuur borduurt u door twee lagen stof (de Osaka-rok zou hier perfect voor zijn).

Sashiko werkt het beste op een middelzware, los geweven stof die niet rond de steken zal kreuken. Strak geweven stof zal moeilijk zijn om mee te werken – dus grijp niet naar denim, zelfs als het de perfecte kleur is.

Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het patroon werkt met het kledingstuk. Schetsen van het uiteindelijke kledingstuk op papier zal u helpen kiezen schaal en plaatsing.

Hoe doe je

Het naaien van sashiko is wonderbaarlijk eenvoudig, als je eenmaal het patroon op je stof hebt. Het gebruik van de juiste gereedschappen is van cruciaal belang.

U heeft nodig:

• Een sashiko naald. Het gebruik van een speciale naald helpt u bij het naaien van de consistente, lopende steken die sashiko zijn unieke uiterlijk geven. Sashiko-naalden zijn lang, stijf en zeer scherp. Als u een andere naald moet gebruiken, gebruik dan een lange, sterke stopnaald.

• Sashiko garen. Sashiko garen is zacht, sterk, mat katoen. Het heeft een sterke twist.

• Middelgewicht geweven stof met een losse weving. Traditionele sashiko-stof is indigokatoen, maar elke soortgelijke stof is goed zolang de steken maar gemakkelijk door de stof vloeien.

• Een ontwerp. Ontwerpen kunnen online worden gevonden of uit boeken worden gekopieerd. Hier is het boek dat ik heb gebruikt. Een goed boek vertelt u welke delen van het patroon u eerst moet naaien.

Als u het ontwerp rechtstreeks op de stof tekent, hebt u een paar extra dingen nodig:

• Een quiltliniaal

• Een wateroplosbaar markeergereedschap.

Prepareer uw patroon

Was uw stof altijd voor om de kans op kleurstofoverdracht te verkleinen. Hoewel ton-sur-ton stiksels prachtig kunnen zijn, kan het rampzalig zijn als u veel tijd besteedt aan het maken van een strak wit op blauw ontwerp en de stof vervolgens in uw stiksels uitloopt.

Knip het patroondeel niet uit zoals je normaal zou doen. Trek in plaats daarvan de omtrek van het patroondeel over op de stof. Gebruik een duidelijke liniaal om stiklijnen te trekken. Dit maakt het gemakkelijker om te voorkomen dat u binnen de naadtoeslag stikt.

Snijd rondom het stuk, waarbij u een paar centimeter rondom overlaat. Werk de randen af of zigzag om te voorkomen dat de stof gaat rafelen en uitrekken.

Aan de slag

Stap 01

Kies een patroon.

Ik koos een traditioneel patroon genaamd “shippo tsunami,” of “verbonden zeven schatten,” uit The Ultimate Sashiko Sourcebook van Susan Briscoe. Hoewel je afbeeldingen ook gratis online kunt vinden, biedt dit boek beginners een aantal zeer nuttige tips over de meest efficiënte manieren om tientallen sashiko patronen te tekenen en te naaien.

Thread Basics

Draad de naald in met een dubbele draad. Hierdoor komen uw steken beter uit. Als u minder textuur wilt, gebruik dan een enkele draad.

Het gebruik van conditioner voor de draad, zoals Thread Heaven of bijenwas, kan ervoor zorgen dat de draad gemakkelijker door de stof gaat.

Stap | 02

Teken een raster

Een raster is de fundamentele basis van elk repeterend sashikopatroon. Misschien naait u geen enkele rasterlijn, maar het is de beste manier om een consistent geometrisch patroon te krijgen. In het verleden hebben de boerinnen het raster waarschijnlijk afgelezen aan het weefsel van hun grove, zelf gesponnen katoen. Tegenwoordig hebben we quiltlinialen die deze stap gemakkelijker maken.

Dit traditionele sashiko katoen is behandeld met een lijmsoort die het gemakkelijk maakt om te tekenen. Het zwarte linnen overhemd was moeilijker op te tekenen, maar niet onmogelijk.

Stap | 03

Teken je patroon

“Verbonden zeven schatten” is een patroon dat bestaat uit in elkaar grijpende cirkels. Ik moest een cirkelsjabloon vinden dat in mijn raster van 1 “x1” paste. In de keuken kun je cirkelsjablonen in verschillende maten vinden. Hier gebruik ik een klein glas van het ambachtelijke bierfestival in Vancouver.

Stap 05

Doorgaan!

Naai in een richting die voorkomt dat er lange “vlokken” draad aan de verkeerde kant van de stof komen. De meeste traditionele patronen hebben een vaste techniek. Bijvoorbeeld, shippo tsunami genaaid als een serie golvende lijnen (je naait nooit de cirkels zelf!). Dit is efficiënter voor de naaister, omdat je de stof niet voortdurend hoeft te keren. Het bespaart ook garen en vermijdt lange drijvers.

Over de auteur

Kat Siddle is bibliothecaresse en mode-schoolverlater uit Vancouver, B.C. Ze blogt over schoonheid op xovain.com en is vrijwilliger bij Our Social Fabric, een initiatief voor hergebruik van textiel.