De tropische rattenmijt is bijna te klein om te zien, maar kan een verbazingwekkende hoeveelheid pijn en ellende veroorzaken.
Dit bijna microscopisch kleine lid van de teken- en spinnenfamilie is niet tropisch en ook niet exclusief voor knaagdieren. Hoewel ratten zijn voorkeursgastheer zijn, kan elk zoogdier een maaltijd leveren voor deze roofzuchtige plaag. Ondanks het feit dat Ornithonyssus bacoti naar verluidt een van de meest voorkomende huisinvasieve soorten is, is er verrassend weinig informatie over.
Een New York Magazine-artikel van Jessica Roy uit 2014 beschrijft ze als erger dan bedwantsen. “Waarom zijn rattenmijten zo veel walgelijker dan bedwantsen?” schreef ze. “Omdat ze van RATTEN komen. Moet ik zelfs nog uitleggen hoe walgelijk ratten zijn?”
Inwoners van de Santa Monica Mountains hebben niet te maken met ratten uit New York City, maar ze kunnen dit jaar een verhoogd risico hebben om tropische rattenmijten tegen te komen. De natte winter en overvloedig voedsel heeft geresulteerd in een overvloedige oogst aan knaagdieren, waardoor de kans toeneemt dat rattenmijten dit seizoen ook overvloedig aanwezig zijn.
Gemeenschappelijke gastheren van rattenmijten zijn onder andere de boomrat en de inheemse donkerpootige bosrat, oftewel de pakrat. O. bacoti moet zich naar verluidt voeden met rattenbloed om zich te kunnen voortplanten, maar dat weerhoudt hem er niet van om het dichtstbijzijnde zoogdier op te peuzelen, als zijn rattengastheer sterft of zijn nest verlaat.
Volgens Los Angeles County Vector Control, “kunnen mijten een ernstige plaag worden als er veel ratten in de structuur leven, maar meestal maken ze hun aanwezigheid bekend kort nadat bestrijdingsmaatregelen zijn gestart om de ratten (de primaire gastheer) te elimineren. Wanneer gevangen of vergiftigde ratten sterven of niet terugkeren naar het nest, migreren de mijten naar de leefruimten van het gebouw om zich te voeden met menselijke of dierlijke gastheren.”
Helaas voor de mens worden de mijten aangetrokken door kooldioxide en warmte en kunnen ze zich in een opmerkelijk snel tempo over lange afstanden verplaatsen voor iets dat zo klein is.
Vector Control meldt dat “de mijten uiteindelijk worden aangetrokken tot die ruimten in huis waar de meeste menselijke activiteit plaatsvindt. Kamers zoals keukens, gezinskamers, slaapkamers en werkruimten bevatten de hoogste concentraties kooldioxide en zijn zeer aantrekkelijk voor de mijten. Mijten worden ook aangetrokken door vaak gebruikt meubilair zoals sofa’s, relaxzetels en bedden, en bijten de bewoners terwijl ze rusten of slapen.”
Twee andere verwante mijtensoorten veroorzaken ook af en toe problemen bij mensen en huisdieren: O. bursa, de tropische hoendermijt; en O. sylviarum, de noordelijke hoendermijt. Beide soorten worden geassocieerd met zowel tamme als wilde vogels, maar kunnen ook in huizen worden aangetroffen, aangetrokken door wilde vogels die rond het huis nestelen of door een kippenhok in de achtertuin.
Beten van alle drie de soorten kunnen naar verluidt pijnlijk zijn, zelfs als de bijter te klein is om te worden gezien, en kunnen resulteren in een jeukende dermatitis en muggenbeet-achtige striemen. Katten en honden kunnen het hardst worden getroffen door een besmetting. In het bijzonder lijken rattenmijten katten op te zoeken. Symptomen kunnen zijn: vachtverlies en rode uitslag op de buik of staart.
Hoewel er uitwendige behandelingen bestaan voor de huidirritatie bij mens en dier, en veel dierenartsen systemische anti-mijt medicijnen voorschrijven voor besmette huisdieren, wijst onderzoek uit dat de enige effectieve manier om een besmetting te elimineren is zich te ontdoen van de knaagdieren en hun nestmateriaal, en ervoor te zorgen dat toekomstige knaagdieren worden geweerd uit het huis door ingangen zoals kieren rond pijpen en ventilatieopeningen af te dichten. Gebruik geen rodenticiden!
Vector Control wijst er ook op dat “het vangen of op andere wijze doden van ratten de activiteit van de mijten kan verhogen, terwijl ze op zoek gaan naar andere gastheren,” waardoor slachtoffers in een lastig parket komen. Mijten zijn soms zichtbaar als ze in beweging zijn. Een kam met fijne tanden kan worden gebruikt om ze van huisdieren te verwijderen. Bij mensen kunnen beten worden behandeld met Cortizone-crème, lidocaïnespray of calaminelotion. Een dierenarts moet worden geraadpleegd wanneer huisdieren zijn getroffen.
Frequent stofzuigen, afstoffen en wassen kan helpen mijten onder controle te houden. Sommige mijtoverlevers zweren bij diatomeeënaarde, anderen bij het sproeien van azijn of wrijfalcohol op beddengoed en harde oppervlakken, weer anderen beweren dat niets werkt. Soms moeten de slachtoffers gewoon de plaag afwachten, zodra de ratten zijn geëlimineerd en uitgesloten.
Vector Control wijst erop dat de mijten zich niet ingraven onder de huid, en dat ze “gemakkelijk verwijderd worden door baden of douchen”. Het is niet bekend dat ze ziekten overbrengen, en aangezien noch rattenmijten noch vogelmijten zich kunnen voortplanten in afwezigheid van hun primaire gastheer, zullen ze uiteindelijk uitsterven; dit alles kan een schrale troost zijn voor iedereen die te maken krijgt met een grootschalige invasie.
Meer informatie over tropische rattenmijten en hun gevogelte (en vieze) relaties is te vinden op: www.publichealth.lacounty.gov.
Suzanne Guldimann
Suzanne Guldimann is een auteur, kunstenaar en muzikant die in Malibu woont en houdt van de Santa Monica Mountains. Ze werkt al meer dan tien jaar als journaliste die verslag doet van lokaal nieuws en lokale kwesties, en is de auteur van negen boeken met muziek voor de harp. Suzanne’s nieuwste boek, “Life in Malibu”, gaat over de lokale geschiedenis en natuur. Ze is te bereiken op [email protected]