Elk jaar vieren wiskundeliefhebbers op 14 maart pi-dag, omdat op die datum de eerste drie cijfers (3,14) van pi staan, oftewel π, de wiskundige constante die de verhouding weergeeft tussen de omtrek en de diameter van een cirkel. Dit jaar is het evenement nog specialer omdat, voor het eerst in een eeuw, de datum de eerste vijf cijfers van pi zal vertegenwoordigen: 3.14.15.
Pi is een irrationeel getal, wat betekent dat het niet kan worden uitgedrukt als een breuk, en zijn decimale representatie eindigt nooit en herhaalt zich nooit.
Er zijn veel manieren om Pi-dag te vieren, waaronder het consumeren van grote hoeveelheden van zijn heerlijke homofoon, taart. Maar een handjevol mensen gaat nog een stapje verder in hun bewondering door tienduizenden cijfers van pi uit het hoofd op te zeggen.
In 1981 reciteerde een Indiase man genaamd Rajan Mahadevan nauwkeurig 31.811 cijfers van pi uit het hoofd. In 1989 reciteerde de Japanner Hideaki Tomoyori 40.000 cijfers. Het huidige Guinness World Record is in handen van Lu Chao uit China, die in 2005 67.890 cijfers van pi reciteerde.
Ondanks hun indrukwekkende prestaties zijn de meeste van deze mensen niet geboren met een buitengewoon geheugen, zo blijkt uit studies. Ze hebben gewoon technieken geleerd om reeksen cijfers te associëren met denkbeeldige plaatsen of scènes in hun hoofd.
Voor veel van deze geheugenkampioenen is het vermogen “om enorme aantallen willekeurige cijfers te onthouden, zoals pi, iets waar ze zichzelf gedurende een lange periode op trainen”, zegt Eric Legge, een cognitief psycholoog aan de Universiteit van Alberta in Edmonton, Canada.
Enter the mind palace
Expert pi memorizers gebruiken vaak een strategie die bekend staat als de methode van loci, ook wel het “geheugenpaleis” of de “mind palace” techniek genoemd (zoals degene die wordt gebruikt door Benedict Cumberbatch’s personage in de BBC tv-serie “Sherlock”). De methode, die al wordt toegepast sinds de tijd van de oude Grieken en Romeinen, maakt gebruik van ruimtelijke visualisatie om informatie te onthouden, zoals cijfers, gezichten of lijsten met woorden.
“Het is een van de meer effectieve, maar complexe, geheugenstrategieën die er zijn voor het onthouden van grote sets informatie,” vertelde Legge aan Live Science.
Dit is hoe het werkt: Je plaatst jezelf in een bekende omgeving, zoals een huis, en loopt door die omgeving door brokjes van de informatie die je wilt onthouden op verschillende plaatsen te plaatsen. Bijvoorbeeld, je zou het nummer “717” in de hoek bij de voordeur kunnen zetten, het nummer “919” in het aanrecht, enzovoort, zei Legge.
“Om op volgorde terug te roepen, hoef je alleen maar in hetzelfde pad te lopen als je deed toen je die informatie opsloeg,” zei Legge. “Door dit te doen, kunnen mensen enorme sets informatie onthouden.”
Nurture, not nature
Anders Ericsson, een professor in de psychologie aan de Florida State University in Tallahassee, heeft Lu en anderen bestudeerd die records hebben gevestigd voor het reciteren van cijfers van pi, om uit te vinden hoe ze deze verbluffende prestaties van memorisatie hebben bereikt.
Zoals de meeste andere pi reciteerders, gebruikte Lu visualisatietechnieken om hem te helpen herinneren. Hij kende beelden zoals een stoel, een koning of een paard toe aan tweecijferige combinaties van getallen gaande van “00” tot “99”. Vervolgens verzon hij een verhaal met behulp van deze beelden, dat werd gekoppeld aan een fysieke locatie, zei Ericsson.
Een paar jaar geleden gaven Ericsson en zijn collega’s Lu, evenals een groep mensen van dezelfde leeftijd en opleidingsniveau, een test die hun “digit span” mat – met andere woorden, hoe goed ze een reeks willekeurige cijfers konden onthouden die werden gepresenteerd met een snelheid van één cijfer per seconde.
Lu’s cijferbereik was 8,83, vergeleken met een gemiddelde van 9,27 voor de rest van de groep, volgens de studie, die in 2009 werd gepubliceerd in het Journal of Experimental Psychology. De resultaten suggereren dat, in tegenstelling tot sommige andere geheugenexperts die zijn bestudeerd, Lu’s vaardigheid in het onthouden van lange lijsten met cijfers niet het resultaat was van een aangeboren vaardigheid in het coderen van informatie. In plaats daarvan was het het resultaat van jaren van oefening, zei Ericsson.
Dus betekent dit dat iedereen kan leren om tienduizenden cijfers van pi te onthouden?
“Er zijn veel demonstraties geweest die aantonen dat gewone mensen, gegeven training, hun prestaties drastisch kunnen verbeteren” in het onthouden van lange lijsten, zei Ericsson. “Maar ik moet eerlijk zijn,” zei hij. “Wanneer je die verplichting aangaat om pi te memoriseren … praten we over jaren voordat je daadwerkelijk recordprestaties kunt bereiken.”
Volg Tanya Lewis op Twitter. Volg ons @livescience, Facebook & Google+. Origineel artikel op Live Science.
Recent news