De erfenis van het tsaristische Rijk en de Sovjet-Unie is een van de cruciale factoren voor een begrip en een verklaring van de huidige gang van zaken in de post-Sovjetruimte. Dit geldt met name voor Oekraïne en voor de Russisch-Oekraïense betrekkingen. Rusland beschouwt Oekraïne als een deel van zijn eigen strategische baan, terwijl veel Oekraïners zich willen bevrijden van de Russische hegemonie en pleiten voor een nauwere samenwerking met de Europese Unie. Deze controverse bereikte een hoogtepunt eind 2013, toen Russische druk leidde tot een heroriëntatie van het Oekraïense beleid en een toenadering tot Rusland. In dit artikel geef ik enkele beschouwingen over de betekenis van het imperiale erfgoed voor de Russisch-Oekraïense relatie. Ik analyseer de verschillende discoursen en de Oekraïense en Russische historische vertellingen, de politiek van de geschiedenis en concurrerende herinneringen. De Russisch-Oekraïense relatie werd en wordt nog steeds gekenmerkt door een duidelijke asymmetrie, een hegemonie van Rusland over Oekraïne. Rusland gebruikt de orthodoxe kerk en de traditionele dominantie van de Russische taal als instrumenten voor zijn beleid. Niet alleen Russische historici, maar ook politici en zelfs de Russische president proberen Oekraïne het imperiale verhaal op te leggen. Zij worden gesteund door een aanzienlijk deel van de Oekraïners, die het ideaal aanhangen van een gemeenschappelijke, door Rusland geleide, orthodoxe Oost-Slavische wereld. Andere Oekraïense historici en politici gebruiken de Oekraïense taal en het Oekraïense historische verhaal met zijn nationale mythen van vrijheid en van Oekraïnes nabijheid tot Europa in hun strijd tegen de Russische hegemonie. De aan de gang zijnde “Oorlog der herinneringen” is van bijzonder belang. Beide partijen gebruiken en misbruiken de geschiedenis als een politiek wapen, en de controverses over het erfgoed van Kievan Rus’, de interpretatie van Mazepa, de Holodomor en WO II zijn niet alleen academische, maar ook politieke kwesties. Zij weerspiegelen de strijd over de geopolitieke en culturele oriëntatie van Oekraïne, die van cruciaal belang is voor de toekomstige ontwikkeling van de post-Sovjetruimte en van Oost-Europa.