Kaakpijn – die vaak gepaard gaat met het gevoel dat uw kaak loskomt en “klikt” telkens wanneer u uw mond opent – is een oude klacht. En toepasselijk heeft het een kaakbrekende naam: temporomandibulaire aandoening (TMD), die in de plaats is gekomen van een eerdere kaakbrekende naam, het temporomandibulaire gewrichtssyndroom of TMJ. Na lage rugpijn is het de meest voorkomende vorm van pijn in het bewegingsapparaat. Het is een belangrijke oorzaak van werkverzuim en medische rekeningen. Naar schatting 20 miljoen Amerikaanse volwassenen hebben een vorm van TMD, en meer dan 5 miljoen laten zich er elk jaar voor behandelen. Vooral vrouwen zijn er gevoelig voor.
Het kaakscharnier verbindt de onderkaak (onderkaak) met het slaapbeen aan weerszijden van het hoofd. Soms doet dit scharnier pijn, klikt het of blokkeert het pijnlijk. De kaakspieren kunnen pijnlijk worden, waardoor het moeilijk wordt om te kauwen. De pijn kan uitstralen naar de gezichts- en nekspieren, het hoofd, de oren en de tanden; het kan de klok rond aanhouden. Er kan zowel een tandarts als een arts nodig zijn om TMD vast te stellen.
Oorzaken en controverses
Er zijn veel theorieën over de oorzaken van TMD. Enkele voor de hand liggende zijn letsel aan de kaak of een vorm van artritis in het gewricht. Genetische factoren kunnen een rol spelen. TMD is in feite heel moeilijk te diagnosticeren en te behandelen, waarschijnlijk omdat het om veel verschillende problemen kan gaan die van persoon tot persoon verschillen. Sommige tandartsen wijten het aan tandenknarsen of -klemmen (bruxisme), vooral ’s nachts. Ontwrichting van de schijf die het kaakgewricht opvangt is een andere mogelijke boosdoener. Emotionele stress wordt vaak genoemd als oorzaak van zowel tandenknarsen als TMD. U kunt de neiging hebben uw kaak op elkaar te klemmen wanneer u onder stress staat. Zeker de pijn van TMD, als die aanhoudt, kan emotionele stress veroorzaken. Kauwgom kauwen, nagelbijten en het eten van kauwbaar voedsel of knapperige snoepjes kunnen ook bijdragen. Een malocclusie (tanden die niet goed op elkaar passen) kan de kaak uit het lood slaan, hoewel onderzoekers nu betwijfelen of dit veel met TMD te maken heeft. Een slechte houding, met name het naar voren duwen van de kin, kan de nekspieren en die van de kaak overbelasten en zo bijdragen aan TMD.
Helaas is er na jaren van onderzoek nog steeds geen consensus over de oorzaken van TMD of over welke behandelingen het meest effectief zijn.
Wat eerst te doen
De eerste lijn van behandeling is zelfzorg. Pijnstillers die zonder recept verkrijgbaar zijn, kunnen de pijn en spierkrampen verminderen. Eet zacht voedsel. Laat harde bagels, gummiesnoepjes en gedroogd fruit een tijdje staan. Snijd uw voedsel in kleine stukjes. Kauw geen kauwgom. Knijp geeuwen de kop in (houd uw kin op zijn plaats met uw vingers). Koude of warme kompressen op de kaak kunnen helpen; u kunt afwisselend ijs en warmte proberen. Masseer uw kaakspieren en slapen. Laat uw kaak een beetje hangen als u niet kauwt, slikt of spreekt.
Voer zachte strekoefeningen en kaakontspanningstechnieken uit. Open en sluit uw mond langzaam; blaas lucht tussen uw lippen om uw tanden uit elkaar te houden. Corrigeer elke gewoonte die mogelijk bijdraagt aan uw probleem. Let er bijvoorbeeld op dat u tijdens een lang gesprek uw telefoon niet tussen uw schouder en wang klemt, of dat u een zware schoudertas lange tijd op dezelfde schouder draagt.
Wat uw tandarts kan doen
Als uw klachten niet verdwijnen met deze maatregelen, raadpleeg dan uw tandarts. In het verleden werd het corrigeren van de malocclusie door enkele tandoppervlakken naar beneden te slijpen beschouwd als een goede behandeling voor TMD. Mondspalken (ook wel gebitsbeschermers of bijtplaten genoemd, die tijdens het slapen gedragen worden) kunnen helpen de beet te stabiliseren en nachtelijk tandenknarsen te voorkomen – wat sowieso wenselijk is. Maar de meeste recente studies tonen aan dat noch mondspalken, noch het corrigeren van de malocclusie erg goed zijn om TMD te verlichten. Onderzoekers van de Universiteit van Washington in Seattle ontdekten dat mondspalken niet beter waren dan de hierboven beschreven zelfhulpmethoden. In een overzichtsartikel van de University of Pittsburgh School of Medicine van vorig jaar werd vastgesteld dat het slijpen van tandoppervlakken om de malocclusie te corrigeren geen nut had tegen TMD, maar dat mondspalken wel gunstig kunnen zijn. Als u een spalk probeert, bleek uit een onderzoek in het Journal of the American Dental Association dat goedkope atletische gebitsbeschermers vaak even goed werken als op maat gemaakte apparaten.