Je hebt vast wel eens reclamespotjes op televisie gezien van vrouwen die zich naar het toilet haasten omdat ze plotseling of hevig moeten plassen. Dat is een overactieve blaas (OAB). U hebt ook reclames gezien van mannen die zich naar het toilet haasten tijdens een voetbalwedstrijd. In die reclames wordt gezegd dat het een prostaat- of “groeiprobleem” is – de prostaat wordt te groot of veroorzaakt een verstopping waardoor de blaas overactief wordt. Of je nu een man of een vrouw bent, als je je moet haasten om naar het toilet te gaan om te plassen, heb je misschien een overactieve blaas.
Overactieve blaas. Het is een probleem dat meer dan 33 miljoen mensen in de VS treft. Als je een vrouw bent, is het waarschijnlijk een bekende term. OAB komt immers vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Maar OAB treft ook mannen. Helaas betekenen de stigma’s eromheen die bestaan, en het feit dat het niet zo vaak voorkomt bij mannen, dat veel mannen met OAB in stilte lijden, onzeker over behandelingsopties die mogelijk bestaan of waar ze terecht kunnen voor hulp
Enkele van de symptomen die gepaard gaan met OAB zijn frequentie van plassen, verlies van urinecontrole op weg naar de badkamer, of wakker worden uit de slaap om te plassen. Bij mannen kan OAB soms gepaard gaan met andere, verwante symptomen, zoals moeilijk beginnen met plassen, moeten persen of zich inspannen, en een zwakke straal hebben. Soms wordt het zo erg dat u helemaal niet meer kunt plassen en er tijdelijk een buisje (katheter) in de blaas moet worden ingebracht om de urine eruit te laten lopen.
De oorzaken van een overactieve blaas zijn verschillend bij mannen en vrouwen. Bij mannen is in ongeveer tweederde van de gevallen een blokkade van de urinestroom door de prostaat de boosdoener, maar er zijn ook andere oorzaken. Deze omvatten zwakte van de spieren van de blaas, infectie van de blaas of de prostaat (prostatitis), blaasstenen, en zelfs blaaskanker. Neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, zenuwbeschadiging door een beroerte, multiple sclerose en diabetes kunnen ook symptomen van OAB veroorzaken.
Dus, als je een man bent en je hebt OAB, wat moet je dan doen? De eerste stap is een bezoek aan uw arts. De arts moet een korte anamnese afnemen met aandacht voor de urinewegen en eerdere medische aandoeningen en procedures. Daarna moet hij u onderzoeken.
Typische onderzoeken zijn een digitaal rectaal onderzoek, een neurologisch onderzoek en een onderzoek naar de anale sluitspier. De arts moet ook een urinemonster controleren op infectie of microscopisch bloed. Hij/zij moet ook nagaan hoe goed u uw blaas leegt. Dat kan met een eenvoudig onderzoek of met een echografie – een eenvoudige, niet-invasieve, pijnloze test die in de spreekkamer wordt gedaan. Als er tekenen van infectie zijn, krijgt u antibiotica en zult u binnen een paar dagen beter zijn.
Als u beter bent, kan uw arts voorstellen dat u meer tests laat doen om vast te stellen waarom u de infectie hebt opgelopen. De gebruikelijke reden is dat er een verstopping door de prostaat is en hij/zij kan een behandeling daarvoor aanbevelen.
Als u uw blaas niet volledig leegt en/of als er andere tekenen zijn van een verstopping door de prostaat, zal uw arts u waarschijnlijk een medicijn aanraden dat een alfablokker wordt genoemd of u meteen naar een uroloog laten gaan.
Een alfablokker is een medicijn dat helpt om de spieren in de wand van de prostaat te ontspannen en dat helpt om de verstopping te verlichten. Het is ook effectief bij het verlichten van de OAB-symptomen. Als de medicatie alleen of een combinatie met andere medicijnen uw klachten niet verlicht, moet u naar een uroloog.
De uroloog zal u waarschijnlijk nog meer tests aanraden (sorry!) om de oorzaak van uw klachten vast te stellen. Hij/zij kan u vragen 24 uur lang een dagboek in te vullen waarin u het tijdstip en de hoeveelheid van elke plasbeurt noteert (download hier een gratis dagboek), een uroflow-test uit te voeren (urineren in een speciaal toilet in de badkamer dat meet hoe snel de urine naar buiten komt) en te controleren op resturine met een echografie.
Op basis van deze tests kan hij vaststellen of er mogelijk sprake is van een verstopping door de prostaat. Als dat het geval is, zal hij u waarschijnlijk een alfablokker voorschrijven, als u die nog niet slikt, of eventueel een ander soort medicijn, een 5-alfa-reductaseremmer, als de prostaat vergroot is. Als er geen tekenen van een verstopping zijn, kan hij/zij een gedragsaanpassing aanbevelen (die kan bestaan uit veranderingen in uw dieet, afvallen, stoppen met roken of zelfs kegels) of een anticholinerge medicatie voorschrijven die de spieren in de wanden van de blaas ontspant en de sterke aandrang om te plassen vermindert.
Deze behandelingen zijn effectief bij de meeste mannen en hebben vaak langdurige resultaten. Als ze niet effectief zijn of als het effect wegebt, is een chirurgische behandeling van de verstopping door de prostaat bij de overgrote meerderheid van de mannen effectief en ook die resultaten zijn langdurig.
De twee beste operaties zijn transurethrale resectie van de prostaat (TURP) en laserablatie van de prostaat. Beide operaties worden uitgevoerd door een chirurgisch instrument door de penis te leiden en de prostaat weg te snijden (TURP) of te verdampen (laser). De operaties zijn zeer veilig, vereisen geen incisies en geen of een zeer korte ziekenhuisopname. Er zijn zeer weinig ernstige complicaties en het succespercentage is zeer hoog.
Omdat je niet veel hoort over OAB bij mannen, wil niet zeggen dat het niet bestaat. En het betekent zeker niet dat je er niets aan kunt doen. OAB komt vaak voor bij mannen, en moet behandeld worden, vooral omdat het een symptoom van een groter probleem kan zijn. Praat met uw arts om de oorzaak van uw overactieve blaassymptomen vast te stellen en ontwikkel met de hulp van uw arts een behandelplan om de symptomen onder controle te krijgen.