Hormonen spelen een rol bij een aantal vormen van kanker, met name testiculaire, borst- en prostaatkanker. Het risico op borstkanker neemt toe bij minder zwangerschappen, een vroege puberteit en een late menopauze, waarschijnlijk door een verhoogde blootstelling aan oestrogenen. Prostaatkanker komt zelden voor bij eunuchen, wat suggereert dat de productie van testosteron door de testikels een risicofactor is. Dit argument wordt gestaafd door het feit dat prostaatkanker bij ratten kan worden uitgelokt door toediening van testosteron en dat is aangetoond dat verwijdering van de testikels een optie is voor de behandeling van deze kanker. Omdat deze hormoon-gerelateerde kankers lijken toe te nemen, is er veel belangstelling geweest voor zogenaamde omgevings-oestrogenen, verbindingen die de oestrogeen-activiteit kunnen nabootsen.
De meeste aandacht is uitgegaan naar synthetische chemicaliën die worden aangetroffen in pesticiden, plastics en zonneschermen en die oestrogene effecten hebben, waarbij sommige activisten suggereren dat deze verantwoordelijk zijn voor onze “kankerepidemie”. Feit is dat er geen sprake is van een dergelijke epidemie, hoewel er aanwijzingen zijn dat het aantal hormoongerelateerde kankersoorten enigszins is toegenomen. En dat kan te wijten zijn aan een verhoogde blootstelling aan hormonen in het milieu, maar niet noodzakelijk aan synthetische chemicaliën. Natuurlijke oestrogenen zijn tot 100.000 keer krachtiger dan de synthetische stoffen die oestrogeen nabootsen. Waar zitten deze krachtige natuurlijke oestrogenen? Je vindt ze in melk. Als we op zoek zijn naar een verband tussen hormonen en kanker, waarom kijken we dan niet naar zuivelproducten? Zij leveren een zeer belangrijke bijdrage aan onze hormooninname en epidemiologische studies suggereren een verband met sommige vormen van kanker. Bij mannen tussen 20 en 39 jaar is er een sterke correlatie tussen de consumptie van melk en kaas en de incidentie van zaadbalkanker. In landen waar weinig zuivel wordt geconsumeerd, zoals Algerije, komt teelbalkanker zelden voor, terwijl in Denemarken en Zwitserland, waar kaas in overvloed wordt gegeten, het aantal gevallen van teelbalkanker hoog is. In Japan kwam prostaatkanker vijftig jaar geleden bijna niet voor, maar de incidentie is sindsdien gestegen, parallel met een toename van de zuivelconsumptie. Toch is het percentage slechts een tiende van dat in Noord-Amerika, waar we interessant genoeg veel meer zuivel consumeren.
Is een verband met zuivel wetenschappelijk aannemelijk? Tenslotte is zuivelconsumptie geen nieuw idee. Waarom is een verband tussen zuivel en kanker niet eerder opgemerkt? Misschien heeft het te maken met het feit dat de melk die we nu drinken anders is dan die van vroeger. Het heeft een hoger gehalte aan hormonen. Dit heeft absoluut niets te maken met het groeihormoon voor runderen dat in de Verenigde Staten wel, maar in Canada niet wordt gebruikt om de melkproductie te verhogen. Dat is een irrelevante factor. Maar wat niet irrelevant is, is dat koeien tegenwoordig ongeveer 300 dagen per jaar worden gemolken, en een groot deel van die tijd zijn de koeien zwanger. Oestrogeensulfaat, het belangrijkste oestrogeen in melk, is ongeveer dertig keer zo talrijk in melk van drachtige koeien dan in melk van niet-drachtige. En de hoeveelheid oestrogeen neemt toe in de latere stadia van de dracht. Ook het progesteron neemt toe. Een vergelijking van “moderne melk” met melk in Mongolië, waar koeien traditioneel slechts vijf maanden per jaar worden gemolken, en alleen tijdens de vroege dracht, toont aan dat de Mongoolse melk een lager hormoongehalte heeft. Noordamerikaanse magere melk is echter een uitzondering. Het hormoongehalte van deze melk is even laag als dat van Mongoolse melk, omdat oestrogeen zich in vet bevindt. Een ander verontrustend aspect van het verband tussen zuivel en kanker is dat ratten die melk te eten krijgen meer tumoren ontwikkelen dan ratten die water te eten krijgen. Dit alles bewijst natuurlijk niet dat zuivel een factor is bij kanker, maar verder onderzoek is gerechtvaardigd. In elk geval hoeft u niet naar Mongolië te gaan voor uw hormoonarme melk, u kunt gewoon magere melk drinken.