De Grote Magelhaense Wolk (LMC).

De Kleine Magelhaense Wolk (SMC).

LMC en SMC weergegeven uit Gaia EDR3-gegevens met voorgrondsterren verwijderd

De Grote Magelhaense Wolk en zijn buurman en verwant, de Kleine Magelhaense Wolk, zijn opvallende objecten op het zuidelijk halfrond, die er met het blote oog uitzien als gescheiden stukken van de Melkweg. Ruwweg 21° van elkaar verwijderd aan de nachtelijke hemel, is de werkelijke afstand tussen hen ongeveer 75.000 lichtjaar. Tot de ontdekking van het Sagittarius Dwerg Elliptisch Melkwegstelsel in 1994 waren zij de dichtstbijzijnde bekende melkwegstelsels (sinds 2003 is ontdekt dat het Canis Major Dwerg Melkwegstelsel nog dichterbij is, en wordt nu beschouwd als de eigenlijke dichtstbijzijnde buur). De GMW ligt op ongeveer 160.000 lichtjaar afstand, terwijl de SMC op ongeveer 200.000 lichtjaar afstand ligt. De GMW is ongeveer twee keer zo groot als de SMC (respectievelijk 14.000 lx en 7.000 lx). Ter vergelijking, de Melkweg is ongeveer 100.000 ly in doorsnee.

De totale massa van deze twee melkwegstelsels is onzeker. Slechts een fractie van hun gas lijkt te zijn samengesmolten tot sterren en waarschijnlijk hebben ze allebei grote halo’s van donkere materie. Een recente schatting van de totale massa van de GMW is ongeveer 1/10 van die van de Melkweg. Dat zou van de GMW een vrij groot sterrenstelsel maken in het huidige waarneembare heelal. Aangezien de afmetingen van relatief nabije melkwegstelsels sterk scheefgetrokken zijn, kan de gemiddelde massa een misleidende statistiek zijn. Wat de rangorde betreft, blijkt de GMW het op drie na massiefste lid te zijn van de meer dan 50 melkwegstelsels in de lokale groep. De suggestie dat het Magelhaense wolkensysteem historisch gezien geen deel uitmaakt van de Melkweg, wijst erop dat de SMC al heel lang in een baan om de GMW draait. Het Magelhaense stelsel lijkt het meest op het aparte NGC 3109 stelsel, dat aan de rand van de Lokale Groep staat.

Astronomen hebben lang aangenomen dat de Magelhaense Wolken op ongeveer hun huidige afstanden om de Melkweg hebben gedraaid, maar bewijs suggereert dat het zelden voorkomt dat ze zo dicht bij de Melkweg komen als nu het geval is. Waarnemingen en theoretisch bewijs suggereren dat de Magelhaense Wolken allebei sterk vervormd zijn door getijdeninteractie met de Melkweg, terwijl ze daar dicht bij in de buurt komen. In radiotelescoopbeelden van neutrale waterstof heeft de GMW een zeer duidelijke spiraalstructuur. Stromen neutrale waterstof verbinden hen met de Melkweg en met elkaar, en beide lijken op verstoorde balkspiraalstelsels. Hun zwaartekracht heeft ook de Melkweg beïnvloed en de buitenste delen van de galactische schijf vervormd.

Naast hun andere structuur en lagere massa verschillen ze op twee belangrijke manieren van ons melkwegstelsel. Ze zijn rijk aan gas; een groter deel van hun massa is waterstof en helium vergeleken met de Melkweg. Ze zijn ook metaalarmer dan de Melkweg; de jongste sterren in de LMC en SMC hebben een metalliciteit van respectievelijk 0,5 en 0,25 maal die van de Zon. Beide staan bekend om hun nevels en jonge stellaire populaties, maar net als in ons eigen melkwegstelsel variëren hun sterren van heel jong tot heel oud, wat duidt op een lange stellaire vormingsgeschiedenis.

De Grote Magelhaense Wolk was de gastheer van een supernova (SN 1987A), de helderste die in meer dan vier eeuwen is waargenomen.

Metingen met de Hubble-ruimtetelescoop, aangekondigd in 2006, suggereren dat de Magelhaense Wolken te snel bewegen om op lange termijn metgezellen van de Melkweg te kunnen zijn. Als ze in een baan zijn, duurt die baan minstens 4 miljard jaar. Mogelijk zijn ze bezig met een eerste nadering en zijn we getuige van het begin van een galactische fusie die mogelijk overlapt met de verwachte fusie van de Melkweg met het Andromedastelsel (en misschien het Triangulumstelsel) in de toekomst.

In 2019 ontdekten astronomen de jonge sterrenhoop Price-Whelan 1 met behulp van Gaia-gegevens. De sterrenhoop heeft een lage metalliciteit en behoort tot de voorste arm van de Magelhaense Wolken. Het bestaan van deze sterrenhoop suggereert dat de leidende arm van de Magelhaense Wolken 90.000 lichtjaar verwijderd is van de Melkweg – dichterbij dan eerder werd gedacht.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.