Kanker en uw omgeving

In dit informatieblad worden enkele veelgestelde vragen over kanker beantwoord. Veel mensen vragen zich af of de omgeving waarin zij leven “kanker veroorzaakt”. Om dergelijke moeilijke vragen te kunnen beantwoorden, moet men eerst begrijpen wat kanker is, hoe het zich ontwikkelt en welke factoren tot kanker bijdragen.

Wat is kanker?

Kanker is niet één enkele ziekte. Het is een groep van meer dan 200 verschillende ziekten. Kanker is een ongecontroleerde groei van cellen die lichaamsweefsels en organen verstoort. Kankercellen zijn niet normaal in hun structuur en functie. Ze groeien en vermenigvuldigen zich om tumoren te vormen die plaatselijke weefsels binnendringen en zich soms over het hele lichaam verspreiden. In het begin zijn er geen waarschuwingssignalen die ons op de ziekte wijzen. Later houden de tekenen van kanker verband met de plaats van de tumor. Naarmate de kanker vordert, veroorzaakt hij gewoonlijk verlies van spierweefsel, een bleke huid, pijn, vermoeidheid en verlies van eetlust.

Hoe wijdverbreid is kanker?

Geschat wordt dat één op de twee mannen en één op de drie vrouwen tijdens hun leven kanker zullen krijgen. Ongeveer één op de vier mensen zal aan kanker sterven. De American Cancer Society schat dat er in de Verenigde Staten elk jaar ongeveer 570.000 mensen overlijden aan kanker. Kanker is de tweede belangrijkste doodsoorzaak na hartziekten.

Welke vormen van kanker veroorzaken de meeste sterfgevallen?

In de Verenigde Staten is longkanker de belangrijkste oorzaak van sterfgevallen door kanker voor beide geslachten, gevolgd door prostaatkanker bij mannen en borstkanker bij vrouwen. Voor kinderen jonger dan 15 jaar is kanker de vijfde doodsoorzaak na ongevallen. Leukemie en kanker van de hersenen en het centrale zenuwstelsel zijn de belangrijkste vormen van kanker bij kinderen in deze leeftijdsgroep.

Hoeveel soorten kanker zijn er?

Er zijn vele soorten kanker omdat kankercellen overal in het lichaam kunnen groeien. De plaats van de kanker en het soort weefsel dat erbij betrokken is, helpt om de ziekte een specifieke naam te geven, zoals longkanker, eierstokkanker, borstkanker en prostaatkanker. Andere voorbeelden zijn melanoom (waarbij cellen betrokken zijn die huidpigment, melanine genaamd, bevatten) en leukemie (waarbij de witte bloedcellen betrokken zijn).

Hoe ontwikkelt kanker zich?

Kanker is een proces met drie stappen: initiatie, promotie en progressie. Elke stap speelt een vitale rol bij het stoppen van het kankerproces. Aangezien er gewoonlijk een periode van vele jaren ligt tussen het begin van het kankerproces en het optreden van de symptomen, zijn methoden ter voorkoming van kanker, zoals risicobeheersing en vroegtijdige opsporing, het meest effectief in de eerste twee stappen.

Bij de eerste stap gaat het om veranderingen in de genetische code (DNA) van een cel, die initiatie worden genoemd. Initiatie is eenvoudigweg een fout (mutatie). De fout kan op een chromosoom voorkomen, maar ook in een gensegment van het DNA. Gewoonlijk is initiatie op zichzelf niet voldoende om kanker te veroorzaken; de herstelsystemen van het lichaam kunnen beschadigde DNA-segmenten vervangen, waardoor de cel zich onder normale omstandigheden kan herstellen. Als de cel zich voortplant terwijl het DNA beschadigd is, kunnen meer abnormale cellen worden gemaakt die zich tot kanker kunnen ontwikkelen.

De veranderde cellen ondergaan meer veranderingen waarvoor een extra stof nodig kan zijn die een promotor wordt genoemd. Een promotor is iets dat het tempo van de celdeling versnelt, waardoor meer genetische mutaties kunnen ontstaan. Een promotor kan een hormoon zijn, zoals oestrogeen, of een toxische stof, zoals een chemische stof in tabaksrook.

De laatste stap is progressie , wat betekent dat de cellen uit de hand zijn gaan groeien en de basis is voor alle vormen van kanker. De uit de hand gelopen cellen vormen een tumor. Een tumor is gewoon een massa abnormale cellen die blijft groeien en zich kan uitbreiden naar nabijgelegen weefsels of uitzaaien naar andere delen van het lichaam. Hoe snel een kanker zich ontwikkelt, wordt bepaald door lichaamscondities, zoals hormonen, en door genetische factoren.

Niemand begrijpt dit proces volledig, maar bepaalde aspecten van iemands levensstijl kunnen in verband worden gebracht met de vorming van kanker.

Wat veroorzaakt kanker?

Er is geen eenduidige oorzaak van kanker. De ontwikkeling van kanker is afhankelijk van zaken als familiegeschiedenis (genetica), gezondheid, voeding, persoonlijke gewoonten en het milieu. Genetische factoren zijn op zichzelf waarschijnlijk slechts verantwoordelijk voor een klein deel van de gevallen van kanker. Genetische factoren hebben wel een belangrijke invloed op iemands kans om kanker te krijgen wanneer zij gecombineerd worden met externe factoren. Deze factoren zijn ofwel vrijwillig (zoals roken, voeding en seksueel gedrag) of onvrijwillig (zoals het inademen van vervuilde lucht of het drinken van vervuild water).

Welke factoren dragen bij tot kanker?

Sigaretten roken is de belangrijkste oorzaak van kanker. Sigarettenrook bevat meer dan 3.800 afzonderlijke chemische stoffen, en meer dan 40 zijn kankerverwekkend (kanker veroorzakend).

Delen van het dieet, met name vet voedsel en alcoholische dranken , zijn ook gekoppeld aan kanker.

Blootstelling van de huid aan ultraviolette straling in zonlicht is de belangrijkste oorzaak van melanoom, een huidkanker.

Seksueel gedrag dat bijdraagt aan de verspreiding van seksueel overdraagbare aandoeningen is nauw verbonden met baarmoederhalskanker bij vrouwen.

Milieuvervuiling door chemische stoffen in drinkwater, lucht, voedsel en op de werkplek kan bijdragen tot kanker. De schadelijke gezondheidseffecten van chemische stoffen zijn afhankelijk van de dosis, de sterkte van de chemische verbinding, de duur van de blootstelling en de algemene gezondheidstoestand van het individu. Buiten de werkplek wordt aangenomen dat zeer weinig gevallen van kanker worden veroorzaakt door blootstelling aan chemische stoffen in het milieu.

De meeste vormen van kanker kunnen worden voorkomen door de identificatie en beheersing van externe factoren. Ongeveer 30 procent van de kankergevallen wordt in verband gebracht met het roken van sigaretten. De overige 70 procent is waarschijnlijk het gevolg van interactie tussen verschillende factoren.

Hoe veroorzaken chemische stoffen kanker?

Sommige chemische stoffen in het milieu zijn giftige stoffen die bij mens en dier kanker kunnen veroorzaken. De meeste chemicaliën veroorzaken de eerste stap in het kankerproces (verandering van het DNA), maar ze kunnen ook als promotor optreden.

Welke vormen van kanker worden door chemicaliën veroorzaakt?

De meeste kankerverwekkende chemicaliën werden voor het eerst op de werkplek ontdekt. De werkplek is uniek omdat werknemers vaak gedurende lange perioden aan grote hoeveelheden chemicaliën worden blootgesteld. De eerste associatie van kanker met de werkplek ontstond in 1775. Een Londense arts bracht gevallen van scrotumkanker bij jonge schoorsteenvegers in verband met hun blootstelling aan roet. Andere oorzakelijke verbanden zijn bij werknemers vastgesteld tussen –

• benzeen en leukemie;
• asbest en longkanker; en
• vinylchloride en leverkanker.

Werknemers kunnen worden blootgesteld aan een combinatie van kankerverwekkende chemicaliën (carcinogenen), waardoor hun kankerrisico toeneemt. Het risico op longkanker bij asbestwerkers die ook sigaretten roken, is ten minste 50 keer zo hoog als het risico bij niet-rokende asbestwerkers. Vermindering van de blootstelling aan chemische stoffen kan de meeste werkgerelateerde vormen van kanker voorkomen.

Hoe worden chemische stoffen getest op hun kankerverwekkende eigenschappen?

Studies en experimenten met proefdieren zijn de belangrijkste bronnen die vaststellen of blootstelling aan een bepaalde chemische stof kanker veroorzaakt. Bij laboratoriumproeven worden vaak doses gebruikt die veel hoger zijn dan die welke in het milieu worden aangetroffen. Wetenschappers passen vervolgens de dierresultaten toe op mensen om het “kankerrisico” voor de geteste chemische stof te berekenen. Dit proces is moeilijk omdat er geen volledige overeenkomst is tussen kanker bij dieren en kanker bij mensen.

Als ik word blootgesteld aan een kankerverwekkende stof, krijg ik dan kanker?

De ontwikkeling van kanker is een complex proces dat zich over een lange periode voltrekt, en door vele factoren wordt beïnvloed. Er zijn veel verschillende stoffen die als carcinogeen werken. Sommige, zoals asbest, worden in verband gebracht met veel verschillende vormen van kanker bij de mens en het risico op de ontwikkeling van kanker is groot. Daarom hangt het risico om kanker te krijgen door blootstelling af van het type kankerverwekkende stof en de duur van de blootstelling.

Het goede nieuws is dat als de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen snel genoeg wordt gestopt, het lichaam het kankerproces kan stoppen of omkeren.

Wat kunt u doen om uw risico op het krijgen van kanker te verminderen?

Wetenschappelijk bewijs toont aan dat keuzes in levensstijl, een gezond dieet, goede voeding en lichamelijke activiteit het risico op kanker kunnen verminderen. Het is nooit te laat om deze veranderingen aan te brengen, maar het veranderen van gedrag op lange termijn kan moeilijk zijn. U moet na verloop van tijd volhardend zijn om uw risico op het krijgen van kanker te verminderen. De American Cancer Society beveelt het volgende aan –

1. Vermijd het gebruik van tabaksproducten, zoals sigaretten, snuiftabak en pruimtabak. Dit is vooral belangrijk voor mensen die alcoholische dranken drinken. Het kankerrisico van tabak en alcohol samen is groter dan de som van hun afzonderlijke effecten.
2. Kies de meeste voedingsmiddelen die u eet uit plantaardige bronnen. Eet elke dag vijf of meer porties fruit en groenten. Eet andere voedingsmiddelen, zoals brood, granen, graanproducten, rijst, pasta of bonen, meerdere keren per dag. Was vers fruit en verse groenten voordat u ze eet.
3. Beperk uw inname van vetrijke voedingsmiddelen, vooral van dierlijke oorsprong. Kies vetarme voedingsmiddelen en beperk de consumptie van vetrijk rood vlees. Kies gebakken en gebraden vlees, zeevruchten en gevogelte in plaats van gefrituurd voedsel.
4. Wees lichamelijk actief en bereik en behoud een gezond gewicht. Wees de meeste dagen van de week minstens 30 minuten matig actief. Blijf binnen uw gezonde gewicht. Wees u ervan bewust dat veel vetvrij gebak, koekjes, snacks en andere desserts veel calorieën bevatten.
5. Beperk de consumptie van alcoholische dranken. Mannen mogen niet meer dan twee drankjes per dag nuttigen. Vrouwen mogen niet meer dan één drankje per dag drinken, omdat zij alcohol gemakkelijker absorberen en meestal kleiner van stuk zijn.
6. Vermijd of verminder blootstelling aan zonlicht, vooral in de kindertijd. Beperk de blootstelling aan de zon door de zon op het midden van de dag te vermijden, beschermende hoeden en kleding te dragen, schaduw te zoeken als u buiten bent en zonnebrandcrème op onbedekte huid aan te brengen.
7. Volg de veiligheidsregels en -voorschriften op uw werkplek. Indien mogelijk moeten kankerverwekkende stoffen worden vervangen door veiligere vervangers. Werknemers moeten gevaarlijke stoffen in een geventileerde ruimte hanteren en getraind zijn om zichzelf te beschermen. Persoonlijke beschermende kleding en ademhalingstoestellen kunnen vereist zijn.

Waar kan ik meer informatie krijgen?

Als u zich zorgen maakt over uw gezondheid en kanker, praat dan met uw arts over manieren om uw risico op kanker te verminderen.

Voor informatie over kanker in het algemeen kunt u contact opnemen met

The American Cancer Society
800-ACS-2345 of 800-227-2345

National Cancer Institute
800-4 CANCER of 800-422-6237
TTY (alleen voor slechthorenden) 800-332-8615

Voor informatie over kankerstatistieken in Illinois, neem contact op met

Voor informatie over uw gezondheid, gevaarlijke afvallocaties en chemicaliën, neem contact op met

Illinois Department of Public Health
Division of Environmental Health
525 W. Jefferson St.
Springfield, IL 62761
217-782-5830
TTY (alleen voor slechthorenden)
800-547-0466

Dit informatieblad is gedeeltelijk ondersteund door fondsen van het Comprehensive Environmental Response, Compensation, and Liability Act Trust Fund via een samenwerkingsovereenkomst met het Agency for Toxic Substances and Disease Registry, U.S. Department of Health and Human Services.