Wordt vaak “De mooiste tijd van het jaar” genoemd, Kerstmis wordt gekenmerkt door een toename van vrijgevigheid, families en vrienden die samenkomen, en Jezus die gevierd wordt. Toch hebben sommige christenen moeite met deze dag.
In het midden van de 19e eeuw schreef een protestantse dominee, Alexander Hislop een boek met de titel, The Two Babylons, waarin hij de Rooms Katholieke Kerk vergeleek met het oude Babylon. In zijn ijver om zo’n verband te bewijzen, sprong hij bij verschillende gelegenheden over een paar feiten heen.1
Het idee dat Kerstmis heidens zou zijn, was zo’n sprong. Protestantse predikers hebben sindsdien verschillende mythen in stand gehouden die onderzocht moeten worden.
December 25
Er wordt beweerd dat 25 december een feest van Nimrod of Mithra was. Deze bewering kan niet worden gestaafd omdat oude kalenders niet perfect op één lijn liggen met onze moderne kalender en de Babylonische kalender doet dat zeker niet. Dit komt omdat de maanden in de meeste oude kalenders werden bepaald door een maancyclus die gemiddeld 29,5 dagen telt. Twaalf van dergelijke cycli geven 354 dagen in een jaar, wat ongeveer 11 dagen minder is dan een zonnecyclus. Ons moderne kalenderjaar is ook kort, maar slechts een paar uur. We brengen het in overeenstemming met de zonnecyclus door er om de vier jaar een dag aan toe te voegen. Op soortgelijke wijze werden sommige oude kalenders periodiek aangepast om ze in overeenstemming te brengen met de zonnecyclus. De Joodse kalender doet dit door om de paar jaar een extra maand toe te voegen. Afstemming op de zonnecyclus is noodzakelijk voor de Joodse kalender omdat deze gebonden is aan agrarische gebeurtenissen. Omdat er verschillende methoden zijn om kalenders in overeenstemming te brengen met de zonnecyclus, zou een bepaalde dag op een oude kalender niet elk jaar dezelfde dag zijn in onze kalender. Als een oud heidens feest zoals de geboortedag van Mithra het ene jaar op 25 december valt, dan zal dat het volgende jaar zeker op een andere dag in onze kalender vallen.
Sommigen zeggen dat 25 december verband houdt met zonaanbidding. De winterzonnewende – wanneer het daglicht het kortst is op het noordelijk halfrond – valt op 21 of 22 december in onze kalender. Het valt nooit op 25 december. Als men zou vieren dat het daglicht langer wordt, zou men dat doen op 22 of 23 december. Babyloniërs bestudeerden de astronomische bewegingen nauwkeurig en voorspelden de zonnewendes. Zij hoefden niet enkele dagen te wachten tot 25 december om uit te vinden dat het daglicht langer werd.
De heidense viering van de Onoverwinnelijke Zon (Sol Invictus) op 25 december werd ingesteld door de Romeinse keizer Aurelianus in 274 AD. De Mithra connectie met die dag werd voor het eerst vastgelegd in 336 AD door Philocalus, die het in 354 AD toevoegde aan zijn Codex-Kalender. Maar de Christelijke herdenking van de geboorte van Jezus op 25 december ging aan dit alles vooraf. De vroegste tot nu toe ontdekte datum dateert van 202 n.Chr.2 Dit betekent dat de christenen zich niet lieten beïnvloeden door heidense data. De christenen kozen 25 december op basis van het concept van het Integrale Jaar. Volgens de Joodse traditie is de levensduur van een profeet exact in aantal jaren, wat betekent dat een profeet sterft op de verjaardag van zijn verwekking. Christus werd geacht te zijn gestorven op 25 maart, dus werd gedacht dat dit de dag van zijn conceptie was. Als men negen maanden optelt van conceptie tot geboorte, komt men op een geboortedag van 25 december. Deze joodse traditie heeft geen bijbelse ondersteuning, maar zij vormde wel de basis waarop de eerste christenen de komst van Christus op 25 december vierden. De christelijke viering dateert minstens 70 jaar van vóór de heidense viering van die dag.
“Kerstmis”
Sommige mensen zijn gefixeerd op de term “Kerstmis”. Dit is natuurlijk alleen een probleem voor Engelstaligen, want andere talen verwijzen naar het feest op verschillende manieren met verschillende betekenissen, zoals “Verjaardag”, “Heilige Nacht” of “Gods geschenk”. De naam “Kerstmis” komt van de Latijnse woorden voor “Christus” en “gezonden “3. Het herinnert ons aan Jezus’ gebed tot de Vader: “Zoals Gij Mij gezonden hebt in de wereld, heb Ik ook hen (de leerlingen) gezonden in de wereld” (Johannes 17:18). “Kerstmis” is daarom een zeer passende term, want dit is wat gevierd wordt; Christus die als mens gezonden is op een missie om ons te redden en Zijn zending van ons om dit in de wereld te verspreiden.
Bijbelse ondersteuning
De vraag rijst: is er enige bijbelse ondersteuning om eind december te vieren dat Christus een mens is geworden in Zijn missie om ons te redden? Er is zeker bewijs dat in die richting wijst. Het is onwaarschijnlijk dat Hij eind december geboren werd, maar het is waarschijnlijk dat Hij toen verwekt werd.
In Lucas 1:5 wordt Zacharia, de vader van Johannes de Doper, genoemd als priester van de loop van Abijah. Priesters dienden niet voortdurend, maar om de beurt een week, tweemaal per jaar en ook tijdens de bedevaartsfeesten. Er waren 24 afdelingen van priesters en zij rouleerden van de middag op sabbat tot de middag van de volgende sabbat (1 Kronieken 24:10). De afdeling van Abijah was de achtste afdeling met de eerste dienst in het begin van juni. Het is dan dat de engel Gabriël hem vertelde dat wanneer hij naar huis zou terugkeren, zijn vrouw Elizabeth zwanger zou worden (Lucas 1:11-13).4 Zacharia keerde terug naar zijn eigen huis en Elizabeth werd kort daarna zwanger (v 23,24). Die loop zou rond 9 juni zijn voltooid. Afhankelijk van haar cyclus, zou Elizabeth ergens tussen 10 juni en 10 juli zwanger zijn geworden. Elizabeth zou op dat moment haar wonderbaarlijke cyclus begonnen zijn, waardoor Johannes rond eind juni verwekt zou zijn. Zes maanden later kwam de Heilige Geest over Maria en werd Jezus verwekt (v 26,36). Dit betekent dat Jezus werd verwekt rond het einde van december.
Dit is een speciale tijd van het jaar. Het markeerde de inwijding van de Tempel en het wonder van het licht. In 167 v. Chr. veroverde de Seleucidische koning Antiochus Epiphanes Jeruzalem, ontheiligde de Tempel, stopte de reguliere plechtigheden, offerde varkensvlees op het altaar en sprenkelde varkensbloed in het Heilige der Heiligen. Drie jaar later, in 164 v. Chr., kwam Judas Maccabeus, na een verbluffende overwinning op het veel grotere leger van de Seleuciden, naar Jeruzalem en wijdde de Tempel opnieuw in. Dit gebeurde tijdens de winterzonnewende. De donkerste dag van het jaar was getuige van het begin van het wonder van het licht. Toen men de menora van de Tempel ging aansteken, werd er slechts één fles gewijde lampolie gevonden. Deze olie, die normaal slechts één dag meeging, bleef acht dagen branden totdat meer olie kon worden geproduceerd en ingewijd. Vandaar dat het Joodse feest Chanoeka, dat “wijden” betekent, ook bekend werd als het Feest van het Licht.
Toen Maria de herinwijding van de Tempel vierde, die 160 jaar eerder had plaatsgevonden, werd haar lichaam aan de Heer gewijd en werd het letterlijk de tempel van God. Jezus, het Licht der wereld, werd verwekt. Tegen het einde van Zijn dienst op aarde ging Jezus naar de Tempel tijdens Chanoeka (Johannes 8:12) en verklaarde aan iedereen dat Hij de Christus was – de Messias, en het Licht der wereld (Johannes 9:5)!
Het vieren van de Advent van Jezus in deze tijd van het jaar is zowel juist als gepast. Het is de tijd waarin Hij werd verwekt en waarin het wonder van het licht plaatsvond.
Verplicht
Omdat de Bijbel ons niet verplicht de geboorte van Christus te vieren, betekent dat dan dat we het niet kunnen of mogen vieren? De Bijbel zegt ons niet dat we Chanoeka moeten vieren en toch hebben we een verslag van Jezus die toen naar de tempel ging. Hij schuwde een feest zeker niet omdat de Bijbel dat niet voorschreef.
In onze steeds meer seculiere westerse samenleving is Kerstmis die tijd van het jaar waarin ongelovigen relatief open staan om over het verhaal van Jezus te horen. Daarom benadrukte de christelijke schrijfster Ellen White dat Kerstmis “een zeer goed doel kan dienen”.5 En in haar kersttoespraak verklaarde zij: “Hoewel wij de precieze dag van Christus’ geboorte niet kennen, willen wij de heilige gebeurtenis eren. Moge de Heer verhoeden dat iemand zo bekrompen is dat hij de gebeurtenis over het hoofd ziet omdat er onzekerheid bestaat over de precieze tijd. “6
Als christenen moeten we elke gelegenheid aangrijpen om het goede nieuws van Jezus te delen in woorden en daden. Ellen White verwoordde het het beste toen zij schreef: “Het zou God welgevallig zijn als elke kerk met Kerstmis een kerstboom zou hebben waaraan offers, groot en klein, voor deze huizen van aanbidding zullen worden gehangen. “7
Het is goed om te zien dat kerken voedselgeschenken voor de armen onder een kerstboom leggen. ADRA maakt het gemakkelijk om bomen in de kerk en thuis te versieren met hun kerstcadeau-ornamenten. Zie adra.org.au/thrive voor meer details.
Jezus roept ons op om het licht van de wereld te zijn (Matteüs 5:14). Laten we, nu we de eerste advent van Jezus vieren, de aandacht op Jezus gericht houden door zijn liefde met anderen te delen, vooral met de verwaarloosden. Dit is de beste manier om Jezus te vieren.
Emanuel Millen is predikant van Yarra Valley en hulppredikant van Warburton Zevende-dags Adventisten kerken, Victoria.
- Hislop citeert geen originele bronnen maar zorgvuldig uitgezochte sympathieke secundaire bronnen.
- Hippolytus van Rome, Commentaar op Daniël, Boek 4, 23.3. Donatistische christenen vierden ook op 25 december vóór AD 311.
- “Missa” komt van het voltooid deelwoord van “mittere” (zenden) in het Latijn. Het woord “mis” is ook afgeleid van “missa”, waar het gebruikt wordt om de gemeente te ontslaan.
- Dit gebeurde niet tijdens de tweede gang van Abijah, omdat het niet overeenkomt met de volkstelling ten tijde van de geboorte van Jezus. Volgens archeoloog Sir William Ramsay werden Romeinse volkstellingen in de herfst gehouden, wat betekent dat Jezus in december werd verwekt.
- The Review & Herald, 9 december 1884
- The Review & Herald, 17 december 1889
- The Review & Herald, 11 december 1879
Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op de website van Adventist Record