De meeste bezoekers aan Noord-Michigan worden op een bepaald moment door het stadje Charlevoix geleid. Hier zorgt een ophaalbrug ervoor dat het verkeer op de hoofdweg tot stilstand komt, zodat zelfs passanten genoeg tijd hebben om rond te kijken.
Voor mij onthult deze blik dat Charlevoix, tussen de stenige kust van Lake Michigan, de rode vuurtoren en de standaard winkelpuien, een mysterieuze kwaliteit heeft. Het Weathervane Restaurant, dat uitkijkt over de ophaalbrug, is gebouwd van massieve rotsblokken, met een gebogen dak in de vorm van een opstijgende zeemeeuw. Een stenen cottage aan het Michiganmeer is op verrassende wijze doormidden gesneden langs de erfgrens.
Dit, zo leer ik al snel, zijn enkele van de Mushroom Houses van Charlevoix, gebouwd door de excentrieke architect Earl Young. De 28 bouwsels die alleen in Charlevoix te vinden zijn, worden ook wel “Hobbit Houses” of “Gnome Homes” genoemd. De naam is echter minder belangrijk dan het gevoel dat Young’s huizen oproepen: Het is alsof ik in een sprookje ben beland.
Zwerfkeien verzamelen
Ik ontmoet Edith Pair, de eigenaresse van Charlevoix Mushroom House Tours, op een zinderende nazomerdag achter een kunstgalerie in Bridge Street. Ik wil meer te weten komen over Earl Young en deze mysterieuze huizen, en Pair biedt me een rondleiding aan in een elektrisch golfkarretje.
Net als Young, is Pair een levenslange inwoner van Charlevoix. In 2006 had ze een kunstgalerie in het oude kantoor van Young onder het Weathervane Restaurant. “Mensen vroegen altijd naar de huizen en waar ze waren,” zegt ze. “Ik begon ze te onderzoeken en op een dag zei een dame: ‘Ik betaal je om me erheen te brengen’. In 2009 begon Pair fulltime rondleidingen aan te bieden.
Het duurt maar een paar minuten in de rondleiding voordat ik me realiseer dat het enige dat ongebruikelijker is dan de huizen, de architect zelf is. Earl Young groeide op in Charlevoix in de late jaren 1800 en vroege jaren 1900, maar in tegenstelling tot de meeste kinderen van zijn leeftijd, had hij een alles verterende obsessie voor rotsblokken. “Hoe ouder hij werd, hoe groter de keien werden,” zegt Pair. Hij bestudeerde ze, verzamelde ze, baggerde ze uit Lake Michigan en begroef ze vaak om ze veilig te bewaren, zoals een eekhoorn zich opmaakt voor de winter.
Als drop-out aan de universiteit van Michigan en nooit geregistreerd architect, had Young een chaotische en gepassioneerde energie. Verschillende mensen die ik in Charlevoix spreek, wijzen erop dat Young nog geen 1,80 meter lang was. Zijn kleine gestalte helpt de lage deuropeningen en plafonds van de huizen te verklaren.
Grote dromen
Young stond erom bekend dat hij zijn blauwdrukken met stokjes in het zand tekende in plaats van op papier. Zijn vrouw en jeugdliefde, Irene Harsha, moest vaak zijn ideeën vertalen naar de verwarde bouwers.
Net als zijn minder-dan-traditionele werkmethoden, is Youngs architectonische stijl organisch en onverwacht. Zijn werk is herkenbaar aan keien, touwmortels, met sneeuw bedekte schoorstenen, en – het beroemdst – aan de golvende cederhouten daken. “Hij ontwierp eerst het dak,” zegt Pair, “en schoof dan het huis eronder.”
Young heeft het terrein nooit geëgaliseerd voordat hij erop bouwde. Het resultaat zijn aardse huizen die groeien als natuurlijke verlengstukken van het land. Hij bouwde de voordeuren ook zo dat ze niet zichtbaar waren vanaf de voorkant van het huis – vergelijkingen met Frank Lloyd Wright die Young volgens Pair niet op prijs zou hebben gesteld.
Young had grootse dromen, en zijn grootste droom was misschien wel om “een sprookjesdorp van allemaal stenen huizen te bouwen.” Hij kreeg de kans in 1923, toen de rijke familie Bartholomew van Charlevoix hem vroeg om Boulder Park te bouwen, een vakantieoord aan het Michiganmeer. In 1924 kocht Young de hele buurt van de Bartholomews, die hun interesse hadden verloren.
Young was echter nog maar net begonnen. Hij groef een lagune uit in Lake Michigan en bouwde de ene cottage na de andere, waarbij hij witte, groene en rode mortels uitprobeerde. Hij ontwierp zelfs “Boulder Park Village Standards” om zijn organische esthetiek in de hele buurt te handhaven.
Maar in 2020, rijdend door Boulder Park – de ingang gemarkeerd met een 40-ton zware kei – is het duidelijk dat deze droom niet helemaal is uitgekomen zoals Young had gepland.
Dag ten dage is de buurt een vreemde mix van moderne huizen naast 10 van Young’s meesterwerken. En zelfs sommige van de stenen cottages zien er niet meer helemaal goed uit – de golvende cederhouten daken van sommige huizen zijn door hun nieuwe eigenaars opnieuw ontworpen.
“Hij zou deze huizen waarschijnlijk hebben verstoten,” zegt Pair.
Grote Depressie
Waarom is Young’s droom van een sprookjesachtig stenen dorp nooit voltooid? “Helaas zette de Depressie een enorme domper op veel van zijn grote plannen,” zegt Pair. Young moest veel van de kavels in Boulder Park verkopen om te overleven.
Maar zijn pijnlijkste verlies, verreweg, was Boulder Manor, zijn grootste onderneming ooit. Young begon er in 1920 keien voor te verzamelen, maar had al jaren daarvoor een ontwerp in zijn hoofd. In 1928 begon Young met de bouw van het huis, waarbij hij veel van de verzamelde rotsblokken gebruikte, die opnieuw moesten worden uitgegraven door paardenploegen.
Toen de Grote Depressie losbarstte, verloor Young Boulder Manor door een faillissement. Maar hij gaf het nooit op. Volgens Pair ” kreeg hij in deze periode een aantal opdrachten van mensen die ‘onaangetast’ waren door het dieptepunt van zo’n economische ineenstorting. Dit gaf hem de mogelijkheid om uiteindelijk Boulder Manor terug te kopen.”
Maar zo eenvoudig was het niet. Toen Young het huis terugkocht, was het een ruïne. Ondanks alle tegenslagen voltooide Young in 1940, 20 jaar nadat hij eraan begonnen was, eindelijk zijn geliefde Boulder Manor. “Als hij meer tijd en geld had gehad, had hij echt een enorme impact op Charlevoix kunnen hebben, naast wat hij al had gedaan,” zegt Pair. Als we voor Boulder Manor staan, waarvan de met keien omzoomde ramen een eindeloze uitgestrektheid van het turkooizen Michiganmeer weerspiegelen, zuchten we allebei. “Maar we zijn blij met wat we konden krijgen,” zegt Pair.
Als je gaat
Charlevoix Mushroom House Tours biedt dagelijks rondleidingen naar alle Mushroom Houses tussen 10.00 en 16.00 uur.