Paniekaanvallen en angst zijn veel voorkomende aandoeningen waarover vaak wordt geschreven. In een in 1999 gepubliceerd artikel in Johns Hopkins Magazine beschrijft auteur David Levine in levendige details zijn eerste ervaringen met paniek en angst als student op 19-jarige leeftijd. Het is opmerkelijk hoe deze episodes in plaats daarvan konden worden toegeschreven aan nieuwe apneu’s.
Hij citeert: “De ergste aanvallen sloegen toe aan het einde van droomloze dutjes. Ik werd helemaal doorweekt wakker, gedesoriënteerd, mijn hart bonzend.” Zijn allereerste aanval deed zich voor nadat hij op een ochtend wakker werd met een dreigend gevoel van onheil.
Herhaalde belemmeringen van de ademhaling kunnen een constante vecht-of-vluchtreactie opwekken, die kan overgaan in de loop van de dag. Plotseling wakker worden na een apneu van 20 tot 30 seconden kan de typische nerveuze symptoomreacties veroorzaken, zoals een bonzend hart, zweten, en een gevoel van onheil. Medicijnen zoals Valium kunnen de nervositeit en angst kalmeren, maar “genezen” het probleem nooit helemaal. Uiteindelijk namen deze episodes na jaren langzaam af voor de heer Levine. Decennia later wordt hij gediagnosticeerd met obstructieve slaapapneu (OSA).
Natuurlijk is het moeilijk te zeggen of hij slaapapneu had op het moment van zijn eerste paniekaanval. Zijn gok is nee, omdat een handvol korte obstructies en opwellingen misschien niet genoeg zijn om in aanmerking te komen voor een formele diagnose van OSA.
Het is ook geen toeval dat de meeste mensen met angst- of paniekaanvallen niet op hun rug kunnen slapen. Door verdrukking van de bovenste luchtweg als gevolg van kleinere kaken en het op elkaar drukken van de tanden, vallen de tong en de stemkast door de zwaartekracht naar achteren. Als de slaap dieper wordt, ontspannen de keelspieren zich en treedt obstructie op. Als dit langer dan 10 seconden duurt, is er sprake van apneu. Als het minder dan 10 seconden duurt, wordt het niet meegeteld in de uiteindelijke slaapapneuscore. Dit is een belangrijke reden waarom mensen soms 20 tot 30 keer per uur stoppen met ademen en een AHI-score van 0 hebben. Meestal krijgen ze te horen dat ze geen slaapapneu hebben en dat hun vermoeidheid en angst te wijten zijn aan andere mogelijke medische problemen. Deze aandoening wordt het bovenste luchtwegweerstandssyndroom genoemd.
Het is geen wonder dat patiënten met een depressie het beter doen als je de slaapkwaliteit aanpakt. Of het nu komt door slechte slaaphygiëne of OSA, het is belangrijk om alle potentiële slaapproblemen aan te pakken voordat je angst- of paniekaanvallen met medicijnen behandelt.
Spanning en stress veroorzaken een reactie van het zenuwstelsel die ervoor zorgt dat u kort en oppervlakkig ademhaalt, wat leidt tot het vasthouden van kooldioxide (CO2). Interessant is dat een recente studie heeft aangetoond dat een verhoogd kooldioxideniveau gebieden in de hersenen beïnvloedt die angst- en paniekaanvallen triggeren.
Dit is logisch, omdat als je chronisch zuurstofgebrek hebt door ’s nachts niet te ademen als gevolg van slaapapneu, je kooldioxide gaat opbouwen, wat de zuurgraad in de amygdala kan verhogen, wat het gebied in de hersenen is dat angst en gedrag verwerkt.
Deze biochemische reactie, samen met de algemene overgevoeligheid van het zenuwstelsel die gepaard gaat met inefficiënte slaap, is een goede reden voor u om u overspannen, overbezorgd en gespannen te voelen. Ik heb ook een situatie beschreven waarin je tong plotseling inklapt en je ademhaling belemmert, en je heftig wakker wordt, in paniek, in koud zweet en met een bonzend hart. Dit gebeurt veel vaker dan je denkt.