“Machismo moet sterven,” scandeerden demonstranten toen ze vorige maand door het centrum van Mexico-Stad liepen.
Duizenden mensen gingen de straat op om te zeggen dat het genoeg was.
De machocultuur is alomtegenwoordig in Mexico en veel deelnemers aan de mars denken dat de nadruk op mannelijke trots een factor is die bijdraagt aan het hoge geweld tegen vrouwen in Mexico.
Geschat wordt dat negen van de tien vrouwen (link in het Spaans) te maken hebben gehad met seksueel geweld, hetzij op straat of thuis.
‘Moe van het geweld’
“Ik ben hier omdat ik moe ben van het geweld tegen vrouwen in Mexico,” zei Ana Carlota Velazquez, een studente.
“Ik ben het beu om het te beleven en het te horen gebeuren met mijn vrienden, op straat, in het openbaar vervoer, op de universiteit en op het werk.”
Guatemala: Waar vrouwen worden gedood door hun familie
Marchers in Argentinië veroordelen huiselijk geweld
Brazilië femicide wet ondertekend door Rousseff
Strijd met seksisme in Latijns-Amerika
De vrouwen werden vergezeld door duizenden mannen. Velen droegen plakkaten.
“Ik heb ook feminisme nodig”, stond er op een. Op een andere stond: “Omdat ze mijn zus is, mijn vriendin, mijn vrouw.”
Femicide
“We willen blijven leven”, riepen andere demonstranten.
Het uiterste van gendergeweld is femicide, de opzettelijke moord op een vrouw omdat ze een vrouw is.
Het is een bijzonder probleem in Mexico. Volgens de nationale commissie voor de preventie en uitroeiing van geweld tegen vrouwen (CONAVIM) sterven in Mexico elke dag gemiddeld zes vrouwen aan een gewelddadige dood (link in het Spaans).
Nauwkeurige cijfers zijn moeilijk te krijgen. Staten verschillen in de manier waarop ze gegevens verzamelen en in hoe eerlijk ze zijn met de cijfers.
Zelfs CONAVIM gaf toe dat het verkrijgen van nauwkeurige gegevens een uitdaging was.
Dit wordt bemoeilijkt door het feit dat het moeilijk te bewijzen is dat een moord alleen vanwege het geslacht is gepleegd. Als gevolg daarvan worden vrouwenmoorden massaal ondergerapporteerd.
In een land waar tot 99% van de misdaden onopgelost blijft, gaan veel families van slachtoffers vaak niet naar de autoriteiten voor hulp, omdat ze denken dat het niets zal veranderen.
Gemoord in de staat Mexico
Ciudad Juarez stond vroeger bekend als de meest gewelddadige stad van Mexico, een stad waar honderden vrouwen werden vermist.
Maar Ecatepec, een deel van de arme staat Mexico aan de rand van de hoofdstad, heeft nu de reputatie die Ciudad Juarez ooit had, overtroffen.
Irinea Buendia woont in de staat Mexico, niet ver van Ecatepec. Ze zegt dat haar dochter Mariana door haar man is vermoord.
Hij had een geschiedenis van geweld en had gedreigd haar te doden. Maar toen Mariana opgehangen in de echtelijke woning werd aangetroffen, werd haar dood als zelfmoord geregistreerd.
“Het eerste wat ze zeggen is: ‘Wat heeft je dochter gedaan dat hij haar zo behandelt? Wat heeft ze gedaan dat hij haar vermoord heeft?”, vertelt mevrouw Buendia.
“Maar mannen bezitten geen vrouwen. Alleen omdat er een probleem is in een relatie of in een huwelijk betekent niet dat moord het antwoord is.”
Therapie – is het moeilijk om een man te zijn?
Aan de andere kant van de staat Mexico probeert een workshop het probleem bij de wortel aan te pakken.
Een groep mannen – en twee vrouwen – zit in een klaslokaal, met een psycholoog aan het whiteboard.
“Is het moeilijk om een man te zijn?” vraagt hij de klas.
Er is een echte mix van antwoorden van de deelnemers. Een van hen stort ineen als hij zijn standpunt probeert uit te leggen.
Een ander zegt nee, als je weet hoe je je fatsoenlijk moet gedragen, zou het helemaal niet moeilijk moeten zijn.
Een van de deelnemers, Alberto Trinidad Martinez Nava, is veroordeeld tot 28 jaar gevangenisstraf wegens verkrachting en moord op twee vrouwen.
Hij is nu vrij en zegt dat zijn houding is veranderd.
“Het ging allemaal om mij,” zegt hij. “Machismo – het was gewoon ik, ik, ik. Ik kleineerde vrouwen. Ik had die slechte instelling dat vrouwen onder mijn controle zouden zijn, maar ik weet nu dat dat niet waar is.”
‘Geweld wordt geaccepteerd’
“Als we ons alleen op het slachtoffer richten, zal de dader in nieuwe relaties gewelddadig blijven,” zegt Marisol Zarco Reyes, een psychologe bij de Mexicaanse Staatsvrouwenraad.
“Helaas zijn daders van huiselijk geweld geboren verleiders, dus ze eindigen een relatie en gaan door naar de volgende, dus we zagen de noodzaak om ons ook op hen te richten.”
“Hen laten toegeven dat zij de geweldplegers zijn, is het halve proces,” zegt mevrouw Zarco.
“Helaas wordt in onze maatschappij geweld geaccepteerd. Ze leren dat geweld de manier is om de macht te behouden.”
Het probleem van gendergeweld is een wereldwijd probleem, maar volgens mevrouw Zarco is er ook een cultureel probleem dat specifiek is voor Mexico.
“Machismo is een hegemoniaal model van mannelijkheid in Mexico,” zegt ze.
“De man die schreeuwt, die mensen moet slaan om zijn macht te tonen. Ja, er is machismo in Mexico.”
‘Ongoing struggle’
De workshop is onderdeel van een groter initiatief genaamd Mexico State for a Life without Violence, dat vrouwen ondersteunt die kwetsbaar zijn voor huiselijk geweld.
Volgens een door de regering gerund slachtofferbureau is 90% van de slachtoffers van seksueel geweld vrouw.
En voor vrouwen als mevrouw Buendia gaat de strijd tegen de cultuur van geweld door.
Na vijf jaar actievoeren heeft het Mexicaanse Hooggerechtshof vorig jaar bevolen dat de dood van haar dochter opnieuw wordt onderzocht vanuit een genderperspectief.
Het is een stap die volgens mevrouw Buendia van grote betekenis kan zijn voor veel andere zaken die ook niet als vrouwenmoorden zijn onderzocht.