Phobieën worden geclassificeerd als een soort angststoornis. Er is vaak geen aanwijsbare oorzaak voor het ontstaan van fobieën, hoewel Rachman drie mogelijkheden beschrijft: klassieke conditionering, plaatsvervangende verwerving en informatieve/instructieve verwerving. Soms worden ze getriggerd door schadelijke gebeurtenissen rond het fobische object of de situatie – in dit geval bijvoorbeeld ernstige zonnebrand, chronische door licht getriggerde migraine, of trauma dat gepaard gaat met fel zonlicht.
Volgens de DSM-5 zou heliofobie worden vermeld in de categorie “specifieke fobie”. Het Pacific Health Center suggereerde dat mensen wegblijven van het zonlicht vanwege een groeiende angst voor huidkanker of blindheid. Dit is technisch gezien geen heliofobie, maar gewoon een ongefundeerde onlogische oplossing. Een intense angst om schade te ondervinden van blootstelling aan de zon of aan fel licht, kan ook heliofobie veroorzaken. Vormen van heliofobie gebaseerd op dergelijke angsten kunnen ertoe leiden dat de lijder uiteindelijk angst ontwikkelt om in het openbaar te zijn of angst voor mensen in het algemeen door associatie, aangezien een verlammende angst voor fel licht de plaatsen die een heliofoob comfortabel kan bezoeken aanzienlijk kan beperken, evenals die persoon ervan weerhouden om overdag naar buiten te gaan, wanneer de meeste andere mensen actief zijn.
Andere medische aandoeningen zoals keratoconus (een oogaandoening die resulteert in extreme optische gevoeligheid voor zonlicht en fel licht), migraine die kan worden uitgelokt door fel licht, en porphyria cutanea tarda, waarbij de huid overgevoelig is voor zonlicht tot het punt dat het blaren veroorzaakt, kunnen leiden tot heliofobie als de lijder pijn en ongemak begint te associëren met fel licht.