Fothergilla

Fothergilla soorten zijn bladverliezende, in het oosten van de VS inheemse, werkelijk spectaculaire, vier-seizoenen heesters. Begin april verschijnen de witte, 1½ tot 3-inch grote, flessenborstelbloemen met hun verrukkelijke, honingachtige geur. De bloemen blijven meestal 2 tot 3 weken, en worden dan vervangen door prachtig, groen tot blauwgroen, quiltachtig gebladerte. De bladeren van de Fothergilla lijken sterk op die van de toverhazelaar, die tot dezelfde plantenfamilie behoort, de Hamamelidaceae.

De herfst brengt het mooiste schouwspel voor de Fothergilla, en elk jaar lijkt iets anders te zijn. In november verkleurt het vorstbestendige blad goudgeel, helder oranje of intens rood, of combinaties van alle. De weersomstandigheden hebben elk jaar een grote invloed op de herfstverkleuring, waarbij de hoeveelheid zonlicht, regenval en temperaturen allemaal een rol spelen.

Als het herfstbladeren verdwenen is, is de interessante zig-zag vertakking van deze rechtopstaande, kleine struiken te zien en draagt bij aan de winterinteresse.

Taxonomie

Er zijn slechts twee soorten fothergilla in het oosten van de VS, grote fothergilla (Fothergilla major) en dwergfothergilla (F. gardenii). De twee soorten zijn bijna identiek, behalve wat betreft bloem- en bladgrootte en de totale afmetingen van de struiken. De grote fothergilla kan 6 tot 10 voet hoog worden, terwijl de dwergfothergilla 3 voet hoog kan worden.

In de natuur groeien de twee soorten niet onder vergelijkbare omstandigheden. De dwerg fothergilla komt van nature voor in de onderste helft van Zuid- en Noord-Carolina waar de grond zanderig is, maar in zonnige savannen en gebieden die pocosins worden genoemd, die doorgaans een groot deel van het jaar vochtig, zuur en ook organisch rijk zijn. De grote fothergilla komt voor in de bergen en Piedmont van Zuid- en Noord-Carolina, onder omstandigheden met drogere en zwaardere zure bodems, en in halfschaduw.

Cultivars

Er zijn verschillende cultivars met naam beschikbaar, maar verreweg de mooiste is een hybride tussen de twee soorten die ‘Mt. Airy’ (of ‘Mount Airy’) wordt genoemd. Deze natuurlijk voorkomende hybride werd ontdekt in het Mount Airy Arboretum in Cincinnati, Ohio door Dr. Michael Dirr van de Universiteit van Georgia. In dit arboretum groeiden beide Fothergilla-soorten dicht bij elkaar, waardoor deze kruising kon ontstaan. Chromosomaal onderzoek aan de NC State University heeft uitgewezen dat ‘Mt. Airy’ inderdaad een hybride is van de twee soorten. Mt. Airy’ kan 6 voet hoog worden, heeft een intense herfstkleur en grotere bloemen. Er is voorgesteld om de hybriden tussen de soorten Fothergilla x intermedia te noemen, bijvoorbeeld F. x intermedia ‘Mt. Airy’. De meeste kruisingen leveren hybride planten op met een hoogte tussen die van de grote en de dwergplanten in (ongeveer 4 tot 6 voet hoog).

Landschapsgebruik

Fothergilla soorten en cultivars bloeien het best wanneer ze in de volle zon staan en ontwikkelen ook de meest schitterende herfstkleur. Echter, zonder wekelijkse irrigatie in de hitte van de Zuid-Carolina zomers, kan fothergilla beter presteren in de halfschaduw, vooral ’s morgens en vroeg in de middag zon, in combinatie met laat in de middag schaduw. Ze doen het goed in gebieden met vochtige, maar goed gedraineerde grond.

Fothergilla, vooral ‘Mt. Airy’ en de dwergfothergilla, doen het goed in landschapsontwerpen voor Engelse gemengde vaste planten- en heestertuinen, bordertuinen en als accentplanten in funderingsbeplantingen. Ze verdragen een aanzienlijke schaduw en zijn daarom een goede aanwinst voor bosbeplantingen waar ze redelijk goed kunnen concurreren met boomwortels. Naar verluidt zijn ze bestand tegen herten.

De planten zuigen zich vast om kolonies te vormen, maar dit is meer het geval bij F. gardenii dan bij F. major, vooral waar de kleinere fothergilla van nature op lossere, zanderige bodems groeit. Snoeien, indien nodig, moet onmiddellijk na de bloei eind april gebeuren.

Bodemvoorbereiding

Het verrijken van grote landschapsbedden met organisch materiaal is altijd beter dan het simpelweg verrijken van een plantgat. Compost van gecomposteerde (afgebroken) pijnboomschors verbetert de bodemdrainage, behoudt de natuurlijke zuurgraad die belangrijk is voor deze heesters, en helpt bodemziekten te onderdrukken. Maar ook bladcompost mag worden gebruikt. Alle vormen van organisch materiaal helpen de bodem om toegepaste voedingsstoffen vast te houden zodat de planten ze langzaam kunnen opnemen.

In het algemeen moet de bodem met organisch materiaal worden aangevuld tot 10 à 20% van het volume. Dit zorgt voor een bodem van zeer goede kwaliteit zonder de bodemstructuur ingrijpend te wijzigen. Voor een landschapsbed brengt u gelijkmatig een 1 tot 1 ½ duim diepe laag organisch materiaal over het plantbed aan, en vervolgens mengt u de grond grondig door deze tot 6 of 7 duim diep te bewerken. Omdat deze heesters een zure bodem nodig hebben, moet u een plek kiezen die de afgelopen jaren niet is bekalkt. De herfst is de beste tijd om de meeste heesters te planten, omdat de wortels tijdens de herfst- en lentemaanden zullen groeien om de planten beter te vestigen voordat de hitte en droogte in de zomer beginnen.

Bemesting

Omdat de grond zuur moet zijn, zijn zuurvormende meststoffen het beste om te gebruiken. Voorbeelden van volledige organische meststoffen voor zuurbehoeftige planten zijn Espoma Holly-Tone (4-3-4) of Fertrell Holly Care (4-6-4). Voorbeelden van geschikte langzaam vrijkomende meststoffen zijn Lilly Miller Ultragreen Azalea, Camellia & Rhododendron Food (10-5-4) of Ferti-lome Azalea, Camellia & Rhododendron Food (9-15-13). Een bodemonderzoek kan helpen om de beste meststofanalyse te kiezen. Fothergilla soorten zijn over het algemeen langzaam groeiende struiken. Om een snellere groei te bevorderen, kunt u twee keer bemesten in het voorjaar, bijvoorbeeld op 1 april en nog een keer half mei om de belangrijkste groeiperiode in het voorjaar te overbruggen. Breng mulch aan op landschapsbedden.

Vermeerdering

Fothergillazaden zijn wat moeilijk te ontkiemen en het kan 9 tot 15 maanden duren voordat ze ontkiemen, afhankelijk van de soort. Naaldhoutstekken, of stekken van uitlopers of wortelstukken, zijn betrekkelijk gemakkelijk te wortelen en brengen nieuwe planten voort. Zachthoutstekken zijn over het algemeen het meest overvloedig en beschikbaar van de drie, en de beste tijd om stekken te verzamelen is tussen juni en half augustus.

Voor de meeste bladverliezende heesters is juni de beste tijd om stekken te verzamelen voor het meeste succes.

Stekken kunnen worden beworteld in een 1:1 medium van turf en perliet, of gebruik een fijne potgrond die is gemaakt voor het ontkiemen van zaden en meng deze met een gelijk deel perliet. Het bewortelen van stekken zal meer succes hebben als een bewortelingshormoon wordt gebruikt, vooral een zoals Dip ‘N Grow Liquid Rooting Concentrate. Indien dit echter niet beschikbaar is, zal elk poedervormig bewortelingshormoon meer succes hebben.

Wanneer de planten eenmaal beworteld zijn en actief groeien, kunnen ze in grotere containers worden overgeplant. Als ze niet actief groeien en worden overgeplant, overleven ze het misschien niet. In het laatste geval van niet actieve groei, laat u de bewortelde stekken in de kleinere potten overwinteren met enige koudebescherming. Wanneer in het voorjaar nieuwe groei begint, verpot ze dan in grotere potten. Het voordeel van stekken in juni in plaats van later is dat wanneer de stekken beworteld raken, het nog warm weer is om bij te groeien.

Problemen

Pseudocercospora bladvlekken, veroorzaakt door Pseudocercospora fothergillae, zijn in 2019 aangetroffen op dwerg toverhazelaars die zijn aangeplant op de Clemson-campus. Planten die in de volle zon staan op warme locaties lijken meer stress te hebben en zijn tegen het eind van de zomer praktisch ontbladerd. Om de kans op de ziekte te verkleinen en de ernst ervan te verminderen, gebruik druppelirrigatie. Sporen van bladvlekken worden verspreid door wind, regenval en irrigatie. Als bovengrondse irrigatie wordt gebruikt, irrigeer dan vroeg in de ochtend, zodat het blad snel droogt in het ochtendzonlicht. Als de ziekte is opgetreden, harkt u het gevallen blad in de herfst op en voert u het af, omdat dit de ziekte het volgende voorjaar zal verminderen.

Fungiciden ter bescherming van heesters die Pseudocercospora bladvlekken bestrijden, zijn op het etiket vermeld: chloorthalonil, myclobutanil en propiconazool.

Herhaal de bespuitingen om de twee weken als de bladeren nat zijn. Zie tabel 1 voor voorbeelden van merken en producten. Volg de aanwijzingen op het etiket voor gebruik.

Tabel 1. Fungiciden voor de bestrijding van Pseudocercospora bladvlekkenziekte op Fothergilla.

Actief bestanddeel	Voorbeelden van merknamen en producten
Chloorthalonil	Bonide Fung-onil Multi-purpose Fungicide Concentrate Ferti-lome Broad Spectrum Landscape & Garden Fungicide Concentrate GardenTech Daconil Fungicide Concentrate Hi-Yield Vegetable, Bloemen, Fruit &Sierfungicide Ortho MAX Tuinziektebestrijdingsconcentraat Southern Ag Liquid Ornamental &Groentenfungicide Tiger Brand Daconil
Myclobutanil	Ferti-lome F-Stop Lawn & Garden Fungicide Concentrate Monterey Fungi-Max Spectracide Immunox Multi-Purpose Fungicide Concentrate
Propiconazole	Banner Maxx Fungicide Bonide Infuse Systemic Disease Control Concentrate Ferti-lome Liquid Systemic Fungicide II Concentrate Martin’s Honor Guard PPZ Quali-Pro Propiconazole