Eerder dit jaar stonden honderden Australiërs urenlang in de rij … voor het recht om een paar honderd dollar uit te geven aan een paar schoenen, ontworpen door rapper Kanye West
Het was het zoveelste voorbeeld van de tijdloze aantrekkingskracht van de sneaker – misschien wel een van de grote symbolen van het westerse kapitalisme – en van opzichtig consumentisme.
De iconische Chuck Taylor van Converse. Foto: AFP
Maar in een tijdperk waarin de reputatie van bedrijven kan afhangen van hun milieuprestaties, hoe ziet de toekomst van de bescheiden sneaker er dan uit?
Emily Brayshaw is docent mode en design aan de University of Technology Sydney en ze heeft een artikel over dit onderwerp geschreven voor de website The Conversation. Ze sloot zich aan bij Jesse Mulligan om meer uit te leggen.
Designer mode, nostalgie magneet – wat zit er achter de opkomst en opkomst van de sneaker?
In juni van dit jaar stonden honderden Australische shoppers in de rij – sommige ’s nachts – om een paar Yeezy Boost 350 V2 Black Static Adidas-sneakers te kopen op het moment dat ze in de verkoop gingen. Voordat ze in de rij gingen staan, moesten klanten zich registreren en meedoen aan een loting om te bepalen of ze een paar konden kopen. De schoenen werden verkocht voor een paar honderd dollar, maar worden nu verhandeld voor maximaal A$ 3000.
Deze zoektocht om limited edition sneakers te bemachtigen, ontworpen door rapper Kanye West, is geen geïsoleerd fenomeen. Mensen gaan al lang tot het uiterste om de nieuwste kicks te bemachtigen.
Er zijn al sinds de jaren tachtig meldingen van geweld tegen sneakers.
Voor degenen die een meer geordende rij willen vormen, heeft het internet gereageerd met nieuwsdiensten en speciale message boards om mensen te helpen de nieuwste kicks te bemachtigen. Andere sites behandelen sneakers als beursartikelen.
Maar hoe verhoudt de sneakerliefde van de samenleving zich tot ons bewustzijn van de milieu- en menselijke kosten van het consumentisme?
Een pop-up store van het merk Arizona thee in samenwerking met Adidas werd door de politie van New York City (NYPD) gesloten vanwege het aantal mensen dat naar de site ging. Foto: AFP
Een korte geschiedenis
De eerste sneakers verschenen in het Engeland van 1830, toen Liverpool Rubber een canvas buitenkant op een gevulkaniseerde rubberen zool plakte, waardoor de originele zandschoen ontstond voor de Victoriaanse middenklasse om op het strand te dragen.
In de loop van de 19e eeuw werden in het VK en de VS verschillende stijlen van de schoen ontwikkeld om in te spelen op atletische bezigheden zoals hardlopen, tennis, springen en zeilen. De term “sneaker” werd in de VS bedacht in 1870 om de schoen te beschrijven omdat hij geluidloos was. Atleten in Parijs droegen sneakers tijdens de eerste moderne Olympische Spelen in 1900.
De Amerikaanse profbasketballer Charles H. Taylor promootte in 1917 hartstochtelijk de door Marquis M. Converse ontworpen sneakers. Tegen 1923 waren Taylor’s verbeteringen verwerkt in de schoen, zijn handtekening toegevoegd aan hun ontwerp, en Converse “Chucks” zijn sindsdien onveranderd gebleven.
Adidas werd opgericht door de gebroeders Dassler in Duitsland in 1926, en Puma werd opgericht in 1948 toen de gebroeders Dassler uit elkaar gingen. Onitsuka Tiger (ASICS) werd in 1949 in Japan opgericht en Reebok begon met het maken van sneakers in 1958. New Balance begon met het maken van hun “Trackster”-sneakers in 1961, en Nike werd opgericht in 1972. Op elk punt werden sneakers gemaakt om atleten te ondersteunen, maar ook om levensstijlen te bevorderen die vrije tijd en fysieke activiteit met elkaar verbonden.
Sinds de jaren zeventig zijn sneakers verbonden met skateboarden en hiphopcultuur, waaronder breakdancen; stedelijke bezigheden die een hoge mate van comfort en bewegingsgemak vereisen. De explosie van hiphop vanaf het midden van de jaren tachtig en de wereldwijde dominantie ervan in de jaren negentig betekende dat sneakers al snel een visueel symbool werden van hiphop en een symbool van de afscheiding ervan van de mainstream.
Run DMC’s track uit 1986, My Adidas, ging evenzeer over de liefde van de band voor sneakers als over hoe snel mensen zwarte jongeren die sneakers droegen, beoordeelden als herrieschoppers.
Ook toen de rave-cultuur in de jaren tachtig en negentig tot bloei kwam, werden sneakers het favoriete schoeisel van de 24-uurs feestgangers die zich kleedden om te zweten.
Sneakers vandaag
De huidige nostalgie in sneakers strekt zich uit tot designbeelden, stijlen en kleurencombinaties. In april van dit jaar bracht Adidas een limited edition-versie uit van de My Adidas Superstar 1986-sneaker.
De luxemerken hebben hier ook nota van genomen en spelen in op historische verwijzingen, statusbelangen en een versoepeling van de sociale kledingvoorschriften.
Toonaangevende high-fashion merken, waaronder Chanel, Louis Vuitton en Balenciaga, beschouwen sneakers nu als een onmisbaar mode-item in hun collecties.
Man houdt Adidas Yeezy vast, een samenwerking tussen het Duitse sportkledingmerk Adidas en Kanye West. Foto: AFP
Balenciaga’s recente Triple S sneakers (geprijsd rond A$1300) echoën de platform sneaker trends van de jaren 1990, met de CEO van het bedrijf, Cédric Charbit, opmerkend “sneakers … mix mooi met de manier waarop we leven”.
Waar ooit jaren ’80 vrouwen hun forens sneakers inruilden voor power heels op kantoor, dragen mensen nu hun sneakers de hele dag.
Charbit gelooft dat de sneaker is geworden, “zeer veelzijdig, het gaat van dag naar nacht, het gaat voor het weekend, het gaat voor het werk”.
Duurzaamheid en ethische productie
Terwijl veel sneakerfans stijl belangrijker blijven vinden dan het milieu, eisen anderen transparantie rond de ethiek en impact van de productie, wat leidt tot de opkomst van de duurzame sneaker.
Meghan, de hertogin van Sussex, geeft de voorkeur aan Veja-sneakers gemaakt van wild rubber uit het regenwoud in het Amazonegebied.
Adidas maakt sinds 2015 sneakers van gerecycled oceaanplastic, maar zegt verder te willen gaan. Het lanceerde in april de Futurecraft Loop, een sneaker die uitsluitend is gemaakt van 100 procent herbruikbaar thermoplastisch polyurethaan dat steeds opnieuw kan worden gerecycled.
Adidas, Brooks, Reebok en Salomon toonden in een onderzoek van 2018 positieve arbeidsomstandigheden in hun fabrieken, maar er was nog steeds een probleem met lage lonen.
Sites zoals de Good Shopping Guide kunnen klanten helpen om beter geïnformeerde keuzes te maken. Maar duurzame mode-expert Mark Liu merkt op: “Sneakers zijn nog steeds extreem problematisch vanwege al hun giftige petrochemische componenten, lijmen en de hoeveelheid greenwash in de industrie”.
Vraag en aanbod
Een sleutel tot blijvende sneakerliefde is schaarste. Adidas bracht slechts 1986 van hun limited-edition My Adidas Superstar 1986 schoenen uit. West genereert ook exclusiviteit met lage productieaantallen – slechts 40.000 paar Yeezys worden wereldwijd gemaakt voor elke drop en winkels in Australië hebben misschien maar 25 paar van elke incarnatie.
De combinatie van zeldzaamheid en de talloze culturele betekenissen die in sneakers zijn ingebed, creëert een emotionele aantrekkingskracht voor verzamelaars zoals DJ Jerome Salele’a die hen bindt aan sneaker-, hiphop-, skater- en rave-gemeenschappen over de hele wereld.
De ultieme sneaker is een comfortabel voertuig voor het lichaam om zich door de wereld te bewegen dat uitdrukking geeft aan de
Door Emily Brayshaw, Docent, Fashion and Design History, Theory, and Thinking, University of Technology Sydney
Dit artikel is heruitgegeven uit The Conversation onder een Creative Commons-licentie. Lees het originele artikel.