De Schwartz theorie van fundamentele waarden en enkele implicaties voor de politieke filosofie

De bestudering van fundamentele menselijke waarden door psychologen is niet nieuw. Waarschijnlijk de bekendste theorie van basiswaarden in de psychologie is de “hiërarchie van behoeften” van Abraham Maslow, die dateert uit het begin van de jaren 1940. Maar de psychologische studie van waarden is gegroeid, zowel in omvang als in empirische kwaliteit van het onderzoek, en filosofen die geïnteresseerd zijn in ethiek zouden er iets van moeten weten.

Helaas is de psychologische studie van waarden, hoe gegroeid ook, nog niet in een bijzonder vergevorderde staat van ontwikkeling. Dienovereenkomstig zijn er meerdere, tegenstrijdige theorieën over menselijke waarden (en overeenkomstige deugden) in de psychologische literatuur. Een greep uit de literatuur die ik in een paar minuten bij elkaar heb gezocht: Braithwaite and Law (1985), Cawley, Martin, and Johnson (2000), Crosby, Bitner, and Gill (1990), Feather and Peay (1975), Hofstede (1980), Maloney and Katz (1976), Peterson and Seligman (2004), Rokeach (1973), Schwartz (1994, 2012), and Wicker et al. (1984). Mijn indruk is dat er aan de ene kant een aanzienlijke losse overeenstemming is in de resultaten van deze studies, maar aan de andere kant is de overeenstemming inderdaad los, en zijn er aanzienlijke verschillen tussen de theorieën, vooral als het gaat om de conceptualisering van de resultaten.

Ik ben zelf niet goed genoeg bekend met dit onderzoek om commentaar te geven op deze verschillen. Wat ik in deze post wil doen is alleen de theorie beschrijven die mij het meest serieus, ambitieus, goed ontwikkeld en goed onderbouwd lijkt, namelijk de “Schwartz theorie van basiswaarden,” van Shalom Schwartz (1994, 2012). Aan het eind zal ik kort ingaan op enkele implicaties van Schwartz’ theorie voor de politieke filosofie.

Met “waarden” bedoelen we overtuigingen over welke situaties en handelingen wenselijk zijn. Voor Schwartz zijn waarden echter geen houdingen ten opzichte van bepaalde situaties of handelingen, zoals het hebben van een kipmaaltijd op dit moment of het hebben van $20K op mijn bankrekening. Hij beperkt de term “waarde” tot brede motiverende doelen. Schwartz ziet waarden als stabiele maatstaven aan de hand waarvan we al het andere beoordelen, inclusief de geschiktheid van normen, houdingen, eigenschappen of deugden die ons worden voorgehouden. Het is ook kenmerkend voor waarden dat sommige belangrijker zijn dan andere. Bij elke voorgestelde actie zijn gewoonlijk meerdere waarden betrokken, ten goede of ten kwade, en de alles welbeschouwd evaluatie van een actie zal afhangen van het relatieve belang van de concurrerende waarden die zij impliceert.

Schwartz redeneerde dat, aangezien waarden motiverende doelen zijn, menselijke basiswaarden kunnen worden afgeleid door de meest fundamentele behoeften van de mens in aanmerking te nemen, die hij in drie fundamentele categorieën verdeelt: onze biologische behoeften als individuen, onze behoefte om onze acties met anderen te coördineren, en de behoefte van groepen om te overleven en te bloeien. Door deze behoeften min of meer a priori te beschouwen, leidde Schwartz de volgende reeks van tien basiswaarden af. Elke basiswaarde wordt beschreven in termen van haar motiverende doel. Een reeks van meer specifieke waarden die de basiswaarde uitdrukken wordt tussen haakjes gegeven na elke beschrijving.

1. Welwillendheid: Behoud en verbetering van de mensen met wie men in frequent persoonlijk contact staat . (behulpzaam, eerlijk, vergevingsgezind, verantwoordelijk, ware vriendschap, volwassen liefde)
2. Universalisme: Begrip, waardering, tolerantie, en bescherming voor het welzijn van alle mensen en voor de natuur. (ruimdenkend, sociale rechtvaardigheid, gelijkheid, wereld in vrede, wereld van schoonheid, eenheid met de natuur, wijsheid, bescherming van het milieu)
3. Zelf-richting: Onafhankelijk denken en handelen – kiezen, creëren, verkennen. (creativiteit, vrijheid, eigen doelen kiezen, nieuwsgierig, onafhankelijk)
4. Veiligheid: Veiligheid, harmonie en stabiliteit van de maatschappij, van relaties en van zichzelf. (sociale orde, gezinsveiligheid, nationale veiligheid, schoon, wederkerigheid van gunsten, gezond, gevoel erbij te horen)
5. Conformiteit: Terughoudendheid ten aanzien van handelingen, neigingen en impulsen die anderen kunnen verstoren of schaden en die verwachtingen of normen schenden. (gehoorzaam, zelfdiscipline, beleefdheid, eren van ouders en ouderen)
6. Hedonisme: Genot of zinnelijke bevrediging voor zichzelf. (plezier, genieten van het leven, zelfgenoegzaam)
7. Prestatie: Persoonlijk succes door het aantonen van bekwaamheid volgens sociale normen. (ambitieus, succesvol, bekwaam, invloedrijk)
8. Traditie: Respect, toewijding en acceptatie van de gebruiken en ideeën die iemands cultuur of religie biedt. (respect voor traditie, nederig, vroom, mijn deel in het leven aanvaarden)
9. Prikkeling: Spanning, nieuwigheid, en uitdaging in het leven. (een gevarieerd leven, een opwindend leven, durf)
10. Macht: sociale status en prestige, controle of dominantie over mensen en middelen. (gezag, rijkdom, sociale macht, sociale erkenning, behoud van mijn publieke imago)

Sommige van de meer specifieke waarden kunnen een beetje vreemd lijken (waarom is wederkerigheid van gunsten een uitdrukking van veiligheid?), maar zij zijn empirisch bevestigd als uitdrukking van de basiswaarden die zij geacht werden uit te drukken. Het soort empirische toetsing dat de theorie van Schwartz heeft ondergaan, wordt geïllustreerd door de onderstaande figuur, die het resultaat laat zien van een soort multidimensionale schaalanalyse die Simple Space Analysis wordt genoemd.

De figuur is als volgt tot stand gekomen. Er werd een vragenlijst opgesteld waarin de deelnemers werd gevraagd het belang voor henzelf van elk van de specifieke waarden in de figuur te beoordelen op een 9-puntenschaal van 7 tot -1, waarbij 7 wijst op het grootste belang, 0 op geen belang, en -1 aangeeft dat de deelnemer het item beschouwt als in strijd met zijn eigen waarden. De vragenlijst werd wereldwijd aan duizenden deelnemers voorgelegd. Zo omvatte de studie van Schwartz (1994) 97 steekproeven in 44 landen uit alle bewoonde werelddelen, voor een totaal van 25.863 deelnemers. De meeste deelnemers aan Schwartz (1994) waren evenredig verdeeld over leraren op openbare scholen en universiteitsstudenten, maar ongeveer 15% bestond uit heterogene volwassenen (of, in het geval van twee steekproeven, tieners). De beoordelingen werden gemiddeld over alle deelnemers en vervolgens onderling gecorreleerd. Een eenvoudige ruimteanalyse rangschikte vervolgens de gemiddelde beoordelingen in een tweedimensionale ruimte op de manier die hun onderlinge correlaties het best weergeeft als afstanden, zodat punten dicht bij elkaar in de ruimte sterk positief gecorreleerd zijn en punten ver van elkaar sterk negatief gecorreleerd zijn. De resulterende ruimte werd vervolgens onderzocht om te zien of de specifieke waarden samengroepeerden in groepen die overeenkwamen met de 10 basiswaarden. Aangezien zij inderdaad op de voorspelde wijze clusteren, werden scheidingslijnen door de ruimte getrokken om de basiswaarden te markeren.

De in het diagram waargenomen overeenstemming tussen theorie en gegevens is indrukwekkend. Dit type studie is vele malen herhaald in de jaren sinds Schwartz zijn theorie voor het eerst presenteerde. De studie (1994) is zelf een replicatie en uitbreiding van het werk dat voor het eerst in 1992 werd gepresenteerd. Er zijn andere instrumenten gebruikt om basiswaarden te meten dan directe beoordelingen, en er zijn specifieke waarden getest dan die welke hier worden gepresenteerd. De ruimtes die de Simple Space Analysis heeft opgeleverd zijn door onafhankelijke beoordelaars onderzocht op clusters die andere basiswaarden dan de tien van Schwartz zouden kunnen impliceren. Maar alternatieve basiswaarden zijn niet naar voren gekomen.

Merk op dat Schwartz’ strategie van het postuleren van een structuur van waarden afgeleid van basale menselijke motiverende doelen en deze dan empirisch te testen verschilt van andere strategieën die zijn gebruikt, zoals de lexicale strategie van het verzamelen van alle waarde-termen die in het woordenboek te vinden zijn en het elimineren van overtolligheden en de cross-classificatie strategie van het verzamelen van lijsten van basiswaarden uit meerdere tradities en culturen en het zoeken naar gemeenschappelijke punten. Cawley et al. (2000) gebruikten de lexicale strategie, die ook de basis is van bijna al het werk in de persoonlijkheidspsychologie. Peterson en Seligman (2004) geven een voorbeeld van de cross-classificatie strategie. Elke strategie heeft natuurlijk bepaalde verdiensten, maar de Schwartz benadering lijkt mij het voordeel te hebben dat zij gegrondvest is op de functionele rol van waarden als motiverende doelen in plaats van op de manier waarop mensen (lexicale strategie) of intellectuelen (cross-classificatie strategie) toevallig praten. De willekeur van de lexicale strategie in het bijzonder lijkt ongelukkig en kan iets te maken hebben met de reden waarom het zoveel decennia duurde voordat er eindelijk een dominante persoonlijkheidstheorie ontstond.

Schwartz postuleerde oorspronkelijk een 11e basiswaarde, spiritualiteit, die specifieke waarden omvatte zoals een spiritueel leven, zin in het leven, innerlijke harmonie, en onthechting, maar deze werd uit het systeem geschrapt omdat men er niet in slaagde er een interculturele validatie voor te vinden. Met andere woorden, het kwam niet door de empirische keuring als een fundamentele, universele menselijke waarde. Schwartz (1994) speculeert dat dit misschien komt omdat spiritualiteit niet duidelijk gerelateerd is aan één van de drie fundamentele categorieën van menselijke basisbehoeften die hierboven zijn geïdentificeerd. Deze categorieën zijn alle afhankelijk van menselijke functionele behoeften. Het kan zijn dat spiritualiteitswaarden niet functioneel gedreven zijn.

Merk op dat geluk niet voorkomt op Schwartz’s lijst, noch van fundamentele, noch van specifieke waarden. Dit is opzettelijk. Schwartz ziet geluk als het resultaat van het bereiken van iemands waarden.

Merk ook op dat er specifieke waarden op de kaart staan, zoals zelfrespect en gematigdheid, die niet samen met enige basiswaarde op de basiswaardenlijst staan. Dit komt omdat zij met meer dan één basiswaarde geassocieerd zijn (zelfrespect met zowel zelfsturing als verwezenlijking, matiging met zowel traditie als veiligheid). Zij voldoen aan elementen van de motiverende doelstellingen van meer dan één basiswaarde. Zij hebben daarom de neiging zich op de grens tussen basiswaarden te bevinden en in verschillende empirische studies meer of minder nauw geassocieerd te worden met hun basiswaarden.

Dit brengt ons bij een ander belangrijk onderdeel van de Schwartz-theorie, namelijk dat de basiswaarden geen losse en ongerelateerde verzameling vormen, maar systematisch met elkaar verbonden zijn. De verbindingen worden door de theorie verwacht en voorspeld. Zij hebben twee bronnen. Ten eerste vloeien zij voort uit de overlapping van motiverende doelstellingen. Zo hebben bijvoorbeeld macht en prestatie beide te maken met sociale superioriteit en achting. Prestatie en hedonisme impliceren beide egocentrische bevrediging. Hedonisme en stimulatie impliceren beide het verlangen naar affectief aangename opwinding. En ga zo maar door. Ik zal niet alle taartpunten in Schwartz’s diagram doorlopen, omdat de meeste verbanden vrij duidelijk zijn. (De twee papers die ik heb geciteerd geven alle details voor iedereen die dat wil.) Merk op dat conformiteit en traditie oorspronkelijk door de theorie werden voorspeld als gewone aangrenzende taartpunten zoals de andere. Maar dat is niet de manier waarop de dingen empirisch uitpakten, vandaar hun configuratie als een split slice.

Ten tweede, de fundamentele menselijke motiverende doelen vertegenwoordigen verschillende en soms concurrerende of tegenstrijdige belangen. Het nastreven van één basiswaarde kan dus vaak in strijd zijn met het nastreven van een andere. Bijvoorbeeld, het nastreven van persoonlijke macht of prestatie zal in strijd zijn met het nastreven van universalistische waarden zoals gelijkheid. Mensen die aan beide waarden belang hechten, moeten prioriteiten stellen en vaak afzonderlijke activiteiten vinden om beide na te streven.

Dus vormen de tien basiswaarden van Schwartz een ononderbroken, gesloten cirkel. Basiswaarden die in de cirkel naast elkaar liggen hebben overlappende motiverende doelen en ondersteunen elkaar, terwijl basiswaarden aan weerszijden van de cirkel concurrerende doelen hebben en elkaar tegenwerken. Bovendien heeft de cirkel een tweedimensionale oppositiestructuur. De ene dimensie contrasteert basiswaarden van zelfverbetering (prestatie en macht) met basiswaarden van zelftranscendentie (universalisme en welwillendheid). De andere dimensie contrasteert basiswaarden van openheid voor verandering (zelfsturing en stimulering) met basiswaarden van behoud (conformiteit, traditie en veiligheid). Merk op dat hedonisme positief geassocieerd is met zowel zelfverrijking als openheid voor verandering. Het diagram hieronder is een schematische versie van het diagram hierboven dat de twee dimensies van de tegenstander en de cirkelstructuur van adjacency tussen de basiswaarden expliciet maakt.

De 2-dimensionale tegenstanderstructuur van de cirkel is nog een voorspelling van de theorie. Het is dus een extra bevestiging van de theorie dat de voorspelde dimensies voorkomen in het diagram dat de Simple Space Analysis oplevert en dat een 2-dimensionale SSA de gegevens het best modelleert. (Tenminste, ik neem aan dat Schwartz SSA modellen met meer dan twee dimensies heeft uitgeprobeerd. Hij zegt dat niet expliciet.)

Merk op dat openheid voor verandering en zelfverbetering zich beide richten op de persoonlijke kant van het leven, terwijl behoud en zelftranscendentie zich richten op de belangen van anderen en iemands relatie tot de samenleving. Dus de linkerkant van het diagram vertegenwoordigt waarden met een persoonlijke focus en de rechterkant vertegenwoordigt waarden met een sociale focus. Behoud en zelfverrijking geven beide uitdrukking aan door angst ingegeven motivaties, om zich te beveiligen tegen verlies, macht te verwerven om bedreigingen te overwinnen, de huidige orde te handhaven, enzovoort. Daarentegen drukken openheid voor verandering en zelftranscendentie beide angstvrije motivaties van groei en expansie uit. Dus de bovenkant van het diagram vertegenwoordigt waarden zonder angst, en de onderkant vertegenwoordigt waarden gebaseerd op angst.

Er is nog een laatste aspect van de theorie dat moet worden vermeld. Hoewel waarden uiteraard sterk verschillen in belangrijkheid tussen individuen, ontdekte Schwartz, opmerkelijk genoeg, dat wanneer individuele beoordelingen van basiswaarden worden gemiddeld over alle leden van een samenleving, de prioriteitsvolgorde die daaruit voortvloeit min of meer dezelfde is in alle samenlevingen. De basiswaarden werden hierboven opgesomd in hun volgorde van interculturele prioriteit (hoogste waarde eerst): welwillendheid, universalisme, zelfsturing, veiligheid, conformiteit, hedonisme, prestatie, traditie, stimulatie en macht. Dat wil zeggen dat in de meeste samenlevingen welwillendheid de meest gewaardeerde basiswaarde is, en macht de minst gewaardeerde. De rangschikking is merkwaardig, en ik zou geneigd zijn er weinig aandacht aan te besteden als ze niet empirisch sterk onderbouwd was. Het is opvallend dat slechts één persoonlijke waarde (zelfsturing) in de bovenste helft van de rangschikking staat. Dit kan een weerspiegeling zijn van een universele tendens van socialisatieprocessen om de nadruk te leggen op pro-sociale waarden. Schwartz (2012) besteedt enige tijd aan speculaties over waarom de waarden zijn gerangschikt zoals ze zijn. Hij gaat er bijvoorbeeld van uit dat het primaat van welwillendheid de centrale rol weerspiegelt van het gezin in iemands samenwerkingsrelaties, sociale connecties en ontwikkeling van alle verdere waarden. In het systeem van Schwartz is welwillendheid gebaseerd op lokale, persoonlijke relaties – dit is het belangrijkste verschil tussen welwillendheid en universaliteit. Weldadigheid staat dus op de eerste plaats, en is hoger dan universaliteit, ondanks de aannemelijke claim van universaliteit de pro-sociale waarde bij uitstek te zijn, omdat lokale en familiale relaties van fundamenteel belang zijn en in het algemeen de relaties met vreemden en leden van buiten de groep overtroeven.

Samengevat tracht de Schwartz theorie van basiswaarden een kernverzameling van menselijke basiswaarden te identificeren die gegrond is in de motiverende doelen die inherent zijn aan (1) onze individuele, biologische behoeften, (2) onze behoefte aan vlotte coördinatie en samenwerking met anderen, en (3) de behoefte van groepen mensen om als groepen te overleven en te groeien. Het systeem van 10 basiswaarden die van deze doelen zijn afgeleid, vormt een continuüm dat in een gesloten cirkel is gerangschikt zoals in de bovenstaande diagrammen. De ruimte binnen de cirkel bevat specifieke waarden die uitdrukking geven aan verschillende aspecten van de basiswaarden die er deel van uitmaken. Nabijheid in de ruimte geeft de nabijheid van waarden aan in termen van hun motiverende doelen. Nabijheid bij de omtrek geeft de mate van betrokkenheid bij de betreffende basiswaarde aan. Bovendien worden de basiswaarden zelf ondersteund door vier hoofdwaarden die gerangschikt zijn op twee tegengestelde dimensies: zelfverrijking versus zelftranscendentie en openheid voor verandering versus behoud. Door de oppositiestructuur van de dimensies zullen waarden aan tegenovergestelde zijden van het centrum van de ruimte de neiging hebben met elkaar te wedijveren om voorrang. De theorie beweert dat de reeks van tien basiswaarden en hun structurele relaties universeel zijn. Dat wil zeggen, hoewel individuen kunnen verschillen in hun specifieke waardeprioriteiten, zijn de basiswaarden en hun structurele relaties gemeenschappelijke munt onder de gehele mensheid in alle culturen. De theorie heeft niet alleen intuïtieve en theoretische plausibiliteit, maar ook een zeer indrukwekkende staat van empirische ondersteuning, verzameld in tientallen studies waarbij gebruik werd gemaakt van meerdere maatstaven en waaraan wereldwijd tienduizenden deelnemers deelnamen.

Ik beloofde af te sluiten door iets te zeggen over de implicaties van dit alles voor de politieke filosofie. Politieke filosofie rangschikt gewoonlijk politieke opvattingen langs een dimensie met eindpunten aangeduid als “links” en “rechts,” waarbij het bepalende kenmerk van deze dimensie een tegenstelling is tussen gelijkheid aan de linkerkant en hiërarchie aan de rechterkant. Als je bijvoorbeeld een denker als Allan Bloom leest, krijg je deze scherpe tegenstelling herhaaldelijk te zien (zie bijvoorbeeld Bloom 1987). En deze dimensie is inderdaad een krachtig middel om de verschillende politieke standpunten te ordenen en veel van hun overeenkomsten en verschillen te verklaren. Het belicht veel van de verschillen tussen Amerikaanse liberalen en conservatieven, bijvoorbeeld, en ook de vele sociale bewegingen ten gunste van democratie, inkomensgelijkheid, rassengelijkheid, seksuele gelijkheid, enz. die in het Westen in de latere 18e eeuw opgang maakten en sindsdien zijn geïntensiveerd en verspreid over de hele wereld. Maar het is ergerlijk voor libertariërs, die geneigd zijn te denken dat het een kwestie als primair behandelt – gelijkheid versus hiërarchie – die die status niet verdient. Libertariërs zouden zich liever richten op een alternatieve kwestie, die gevangen zou kunnen worden in een dimensie met eindpunten als “vrijheid” en “slavernij”, of misschien “individualisme” en “collectivisme”.

Ik stel voor dat de Schwartz theorie van basiswaarden ons kan helpen om dit conflict tussen de libertarische manier om politieke systemen te analyseren en de standaard te begrijpen. De suggestie is natuurlijk dat de twee politieke dimensies, gelijkheid versus hiërarchie en vrijheid versus slavernij, overeenkomen met de Schwartz dimensies van zelfoverstijging versus zelfverrijking en openheid voor verandering versus behoud. Wat betreft de dimensie die de voorkeur geniet van de standaard politieke filosofie, is gelijkheid de niet te evenaren specifieke waarde van het universalisme (dit wordt aangegeven door zijn plaats in het eerste diagram hierboven), en in het algemeen zijn de specifieke waarden die gegroepeerd zijn onder universalisme en welwillendheid (sociale rechtvaardigheid, milieubescherming, wereldvrede, vergevingsgezindheid, ruimdenkendheid, hulpvaardigheid) suggestief voor een politiek van gelijkgezindheid. Aan de andere kant suggereren de waarden van macht en prestatie, die niet gelijk kunnen zijn (dat is het punt waarom ze gewaardeerd worden) een politiek van rangorde. Wat de door libertariërs zo geliefde dimensie betreft, zijn vrijheid en onafhankelijkheid de belangrijkste specifieke waarden van zelfsturing, een basiswaarde waarvan de congruentie met een politiek van individuele vrijheid niet duidelijker kan zijn. Andere specifieke waarden die onder zelfsturing en stimulering worden gegroepeerd, behoren tot de meest gevierde van libertariërs: creativiteit, nieuwsgierigheid, eigen doelen kiezen, gevarieerd leven, durf, opwindend leven. Aan de andere kant van deze dimensie belichamen de behoudswaarden van traditie, conformiteit en veiligheid precies het soort comfortabele gehoorzaamheid en passiviteit dat past bij een politiek die de suprematie van groepsbelangen predikt. De persoon die zich thuis voelt in dit deel van de waardenruimte hecht waarde aan gehoorzaamheid, het gevoel erbij te horen, gezondheid, sociale orde, nederigheid, zelfdiscipline, gematigdheid, veiligheid, en – het sterkst, te oordelen naar zijn positie in het diagram – “mijn deel in het leven aanvaarden”. Dit zijn duidelijk waarden die politieke standpunten aanmoedigen die veiligheid en goede orde in de boezem van de groep en het behoud van tradities beloven.

Enige implicaties van deze analyse zijn de volgende. Ten eerste klagen libertariërs terecht dat de politieke dimensie vrijheid versus slavernij minstens zo belangrijk is als de dimensie gelijkheid versus hiërarchie en dat de dimensie vrijheid versus slavernij ten onrechte is verwaarloosd of genegeerd door de standaard politieke filosofie.

Ten tweede zou het een goed idee zijn voor aanhangers van een van beide dimensies om de gewoonte van reductionisme ten opzichte van de andere te laten varen. Dat wil zeggen, erken de andere dimensie. Beide dimensies zijn reëel en beide zijn ongeveer even belangrijk en verhelderend, dus behandel uw favoriete dimensie niet als de enige die er werkelijk toe doet. Bovendien, stop met te proberen al uw tegenstanders af te schilderen met een enkele penseel gedoopt in de kleur van het tegenovergestelde einde van de uwe van uw favoriete dimensie. De andere dimensie kan een minstens even grote bron van onenigheid zijn. Bijvoorbeeld, het feit dat iemand niet dezelfde waarde hecht aan vrijheid als jij, betekent niet noodzakelijk dat zijn belangrijkste politieke impulsen collectivistisch zijn. Degenen die gelijkheid benadrukken, bijvoorbeeld, doen dat vaak deels omdat zij het als essentieel zien voor de individuele autonomie. (Ik geloof dat dit de motivatie van Jean-Jacques Rousseau was.) Zij zien elke vorm van draconische collectivistische gevolgen van het streven naar gelijkheid als bijkomstig en vermijdbaar. Terwijl ik denk dat een typisch libertarisch standpunt is om de nadruk op gelijkheid te zien als een dekmantel voor een diepere, collectivistische impuls. Maar dat is in veel gevallen helemaal verkeerd, als de huidige analyse juist is.

Ten derde kan geen enkele politieke filosofie die een kans op adequaatheid wil hebben, het zich veroorloven om één kant van één van beide dimensies te omarmen met volledige uitsluiting van de andere. Equalitariërs moeten ruimte maken voor de onontkoombare waarden van zelfverrijking (voor details, zie “Harrison Bergeron”), en libertariërs moeten ruimte maken voor de even onontkoombare waarden van veiligheid en sociale orde. (En laat niemand mij iets vertellen over “spontane orde”. Ik weet er alles van. Het punt is dat niet alle wenselijke sociale orde spontaan is.)

Vier en laatste: we moeten verwachten dat er niet zoiets bestaat als een zuivere libertariër of equalitariër (of conservatief). Het libertarisme neemt slechts op één dimensie een positie in. Van elke libertariër moet verwacht worden dat hij of zij ook een bepaalde oriëntatie heeft ten opzichte van de andere dimensie, en dus ofwel een “conservatariër” ofwel een “liberaltariër” is. En natuurlijk is dit precies wat we aantreffen. Hetzelfde zal gelden voor liberalen en conservatieven. Sommigen zouden echt om vrijheid moeten geven, anderen niet. Aangezien de twee dimensies grotendeels orthogonaal lijken te zijn, zou extreme toewijding aan één kant van één van beide dimensies, vrijheid versus slavernij, gelijkheid versus hiërarchie, geen enkele hulp mogen bieden bij het voorspellen van iemands positie ten opzichte van de andere dimensie. We moeten beide dimensies met evenveel ernst nemen.

WORKS CITED

• Bloom, Allan. 1987. The Closing of the American Mind. Simon and Schuster.
• Braithwaite, V. A. and H. G. Law. 1985. “Structuur van Menselijke Waarden: Testing the Adequacy of the Rokeach Value Survey.” Journal of Personality and Social Psychology, 49: 250-263.
• Cawley, M. J., J. E. Martin, and J. A. Johnson. 2000. “A Virtues Approach to Personality. Personality and Individual Differences, 28: 997-1013.
• Crosby, L. A., M. J. Bitner, and J. D. Gill. 1990. Organizational Structure of Values. Journal of Business Research, 20: 123-134.
• Feather, N. T. and E. R. Peay. 1975. De Structuur van Terminale en Instrumentele Waarden: Dimensies en Clusters. Australian Journal of Psychology, 27: 151-164.
• Hofstede, G. 1980. De Gevolgen van Cultuur: International Differences in Work-Related Values. Sage.
• Maloney, J. and G. M. Katz. 1976. “Value Structures and Orientations to Social Institutions.” Journal of Psychology, 93: 203-211.
• Peterson, Christopher, and Martin E. P. Seligman. 2004. Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification. Oxford University Press.
• Rokeach, M. 1973. The Nature of Human Values. Free Press.
• Schwartz, Shalom H. 1994. “Are There Universal Aspects in the Structure and Contents of Human Values?” Journal of Social Issues, 50: 19-45.
• –. 2012. “Een overzicht van de Schwartz Theorie van Basiswaarden.” Online Readings in Psychology and Culture, 2(1). http://dx.doi.org/10.9707/2307-0919.1116
• Wicker, F. W., F. B. Lambert, F. C. Richardson, and J. Kahler. 1984. “Categorical Goal Hierarchies and Classification of Human Motives.” Journal of Personality, 53: 285-305.