De berg Ararat

Mount Ararat (Armeens: Masis; Turks: Ağrı Dağı; Koerdisch: Çiyaye Agiri; Azeri: Ağrıdağ; Perzisch: Kūh-e Nūḥ) is een slapende, samengestelde vulkanische berg, bestaande uit twee oude vulkanische toppen, gelegen in het huidige oostelijke deel van Turkije, zeer dicht bij de grens met Armenië. Ararat is sterk verbonden met de Armeense cultuur, mythologie en identiteit. Volgens sommige legenden landde de Ark van Noach hier na de bijbelse zondvloed.

Geografie

Gelegen ongeveer halverwege tussen het Vanmeer in het zuidwesten van Turkije en het Sevanmeer in het noordoosten van Armenië, domineert het Araratgebergte het Armeense Hoogland. Het Ararat-gebergte ligt in het zuidelijke uiteinde van de Ararat-vlakte, en vormt zo een vruchtbare landbouwzone met een gematigd klimaat. Het Ararat-gebergte vormt de grens tussen het huidige Turkije, Armenië, Iran en Azerbeidzjan. Mt. Ararat (“Greater Ararat”) rijst op tot een hoogte van 5.137 m (16.854 ft). De naburige berg, de Kleine Ararat (“Ararat de Mindere”), is 3.925 m hoog. Mt. Ararat en Little Ararat zijn de hoogste en zesde hoogste punten in Turkije. Op een heldere dag zijn ze allebei te zien vanuit het centrum van Jerevan, Armenië, dat 54 km van de berg Ararat verwijderd is. Het klooster Khor Virip biedt bovendien een prachtig uitzicht op het Ararat-gebergte vanuit Armenië.

Oeroude mythen & Legenden

In de oudheid beschouwden de opeenvolgende Mesopotamische volkeren het gebergte als heilig, maar zij waren ook op hun hoede voor de woeste, plaatselijke bewoners. De Sumeriërs, Akkadiërs en Assyriërs geloofden dat de berg Ararat niet alleen de woonplaats van hun goden was, maar ook de bron van hun beschavingen, omdat het water van de Tigris en de Eufraat vanaf de berg naar beneden stroomde om het land dat aan hun steden en nederzettingen grensde vruchtbaar te maken. Vooral Assyrische teksten roemen de heiligheid en majesteit van de bergen en beschrijven ze als een plaats waar “hemelse vogels niet kunnen komen.”

Mesopotamiërs associeerden de bergen echter ook met de woeste stammen die de hellingen van de berg Ararat bewoonden; regelmatig vielen zij Mesopotamische dorpen en nederzettingen aan. Een ander gevaar dat met de berg Ararat werd geassocieerd was dat van de rampzalige overstroming. Sumeriërs, Akkadiërs en Babyloniërs hadden elk hun eigen overstromingsverhalen, maar zij verwezen allemaal naar het gebergte van Ararat als de plaats waar hun helden een toevluchtsoord vonden nadat zij de stortregens en het gevaarlijke water hadden overleefd. Een oud Akkadisch verhaal uit het 3e millennium v. Chr. beschrijft de heldendaden van een man genaamd “Utnapishti” die onsterfelijk werd en een catastrofale vloed overleefde door met zijn schip op de hoogste bergen in het noorden van zijn land te landen. Gilgamesj, de beroemde Soemerische held, bereikte een noordelijke berg die “Mashu” heette en waarlangs de zon elke dag opkwam en onderging.

De oude Armeniërs noemden de berg “Azatn Masis,”wat “heilig” en “vrij” betekende in het Oud-Armeens. Op de Grote Ararat woonden Kajs, de beschermgeesten van koninklijke en adellijke families. De heidense Armeniërs vonden het taboe om de bergen te beklimmen omdat zij, net als de Sumeriërs, geloofden dat de berg Ararat de plaats was waar de zon ’s nachts tot rust kwam. Zelfs na hun bekering tot het christendom waagden de Armeniërs zich niet aan een beklimming van de top van de Ararat. Toch bestaat er een legende dat koning Trdat III, de eerste christelijke koning van Armenië, de berg Ararat beklom om stenen naar beneden te halen voor de fundamenten van acht nieuwe kerken.

Teken in voor onze wekelijkse e-mail nieuwsbrief!

Armenen hebben vele mythen en legenden over de voet van het Ararat-gebergte, waarvan vele dateren van vóór het Christendom, en draken, slangen en andere reptielachtige monsters bevatten. Deze mythen en legenden zijn sterk gecorreleerd met de vulkanische stoom, as en zwarte wateren die tijdens uitbarstingen en aardbevingen uit de berg Ararat spuwden. Movses Khorenatsi (ca. 410-490), een Armeens historicus en de auteur van de Geschiedenis van Armenië, schreef dat Armeniërs de directe afstammelingen zijn van Noach via zijn zoon Jafeth, en dat Haik, de mythische stichter van Armenië en voorvader van alle Armeniërs, zijn natie vestigde in de nabijheid van de berg Ararat.

Mt. Ararat in Schriftuurlijke & Historische teksten

Er wordt veel gespeculeerd over wanneer en hoe het bijbelse verhaal over Noach en de grote overstroming voor het eerst in verband werd gebracht met de berg Ararat. Sommige taalkundigen beweren dat “Ararat” slechts een variant is van “Urartu,” dat de belangrijkste oude stad was ten noorden van Assyrië gedurende de IJzertijd. Het Hebreeuwse Boek Jubilee, dat rond 100 v. Chr. werd samengesteld, verhaalt dat de Ark van Noach zich bevond op “de berg Lubar” in “het land van Ararat.” (Jubileeën 5.28, 10.15). De Joodse historicus Flavius Josephus (37-100 CE) gebruikte “Ararat” om een berg ten zuiden van het Van Meer aan te duiden, maar hij getuigde later van overleveringen dat de Ark van Noach tot rust kwam op “de berg Baris.” (Joodse Oudheden 1.93)

Op een vergelijkbare manier als in de oudere Mesopotamische mythen en legenden, wordt in de Bijbel in Genesis 8.8 verwezen naar de Mt. Ararat in Genesis 8.4 in relatie tot het verhaal van Noach: