GLYNN WASHINGTON, HOST:
We willen de aflevering van vandaag goed beginnen met een verhaal over een van de meest verbazingwekkende partnerschappen waar ik ooit van heb gehoord. SNAP’s Stephanie Foo neemt ons mee naar het zuiden, voor een verhaal over vriendschap zoals je nog nooit hebt gehoord.
STEPHANIE FOO, BYLINE: In Afrika worden krokodillen beschouwd als de geest van het kwaad. In Centraal Amerika zijn krokodillen gemiddeld zo’n 2 meter lang en bijna 1.000 kilo zwaar. Ze kunnen tot 20 mijl per uur zwemmen voor ze hun bek op hun prooi sluiten met de kracht van duizenden ponden per vierkante inch – genoeg om botten te verpletteren als zoutjes. Chito vond dat schattig.
GILBERTO SHEDDEN: (Vertaald door Samuel Orozco) Iedereen heeft een hond of een vogel, maar al sinds ik klein was, hield ik van onconventionele dingen. Ik hield ervan om dingen te doen die een beetje moeilijker zijn. Crocs – het was iets anders om er harmonie mee te maken.
Chito, wat een afkorting is voor Giberto Shedden, woont in Siquirres, Costa Rica. Hij viste en trad daar op als reisleider, en elke keer als hij een krokodil zag, probeerde hij er interactie mee te hebben.
Shedden: We waren daar soms in een boot, dus ik kwam dicht bij ze, gaf ze misschien een stukje kip, zodat ik dichtbij kon komen en ze kon aanraken.
FOO: De krokodillen waren over het algemeen niet gek op zijn aanwezigheid, maar ze deden hem geen pijn.
SHEDDEN: Ik was altijd heel voorzichtig met ze. Ik respecteer dieren en handhaafde altijd enige orde om geen problemen te krijgen. Als een krokodil overstuur was, kon ik niet dichtbij komen. Ik probeerde ze te laten zien dat we vrienden zijn en ze niet lastig te vallen, zodat ze nooit proberen me te bijten.
FOO: Dat is ongeveer zo dicht als hij ooit kwam bij het omgaan met de krokodillen tot hij op een ochtend een krokodil zag zitten op de oever. Hij ging er aan voorbij en bleef vissen, maar veel later op de avond zat hij op precies dezelfde plek. Hij realiseerde zich dat er iets mis mee kon zijn, dus peddelde hij naar de krokodil toe.
SHEDDEN: Hij was drie meter lang en ik zag dat hij een verwonding op zijn hoofd had – een kogelwond. Krokodillen eten de kleine koeien in het gebied, dus de eigenaar van een koe schoot hem neer.
FOO: Chito had medelijden met de krokodil, dus riep hij een groep van zijn vrienden bij zich en vroeg hen hem te helpen de krokodil in een boot te laden om hem mee naar huis te nemen.
SHEDDEN: Ze hadden zoiets van nee, nee, nee, laten we gaan. Laten we de krokodil niet meenemen. Ze waren allemaal bang. Dus ik had zoiets van, laten we deze krokodil pakken. Ik wil hem genezen. Hij was een beetje geïrriteerd, maar hij had niet veel kracht omdat hij te mager was. Ik weet niet hoe lang hij daar al lag. En we hebben hem op een boot gezet en ik heb hem naar mijn huis gebracht.
Chito woont aan de rand van een nabijgelegen meer, dus peddelden ze naar zijn huis en brachten de krokodil naar binnen. Het zal niemand verbazen dat Chito’s vrouw niet blij was toen ze de krokodil in de huiskamer lieten vallen.
SHEDDEN: Mijn familie wilde niet dat ik hem daar zou hebben. Iedereen was bang omdat hij groot en mager en lelijk was. Iedereen zei dat ik gek was en vroeg hoe ik dit met dit dier kon doen? Het zou mijn 1 jaar oude dochter en mijn familie kunnen opeten. Ik verloor bijna mijn familie, mijn zus, mijn broer, omdat ze hier niet meer wilden komen. Maar ik wilde hem niet naar de rivier brengen omdat hij gewond was, weet je.
FOO: Dus Chito nam de krokodil mee naar buiten en liet hem overdag aan de oever van het meer liggen, en ’s nachts sloop hij het huis uit en zorgde voor de krokodil.
SHEDDEN: Dus ik bleef hem maar eten geven en geven. In het begin wilde hij het niet eten, maar toen begon hij te eten. Ik bleef hem kip voeren tot hij er goed begon uit te zien. Ik probeerde hem te aaien zodat hij zou voelen dat ik om hem gaf. Als ik hem aanraakte, raakte hij soms een beetje geïrriteerd, dus bleef ik hem strelen en strelen. En ik zei dan, relax, relax. Ik wil je vriend zijn. Gedraag je netjes, want je zult niet meer lastig gevallen worden.
FOO: In de loop van enkele weken raakte de krokodil gewend aan Chito’s aaien.
SHEDDEN: Ik raakte eerst zijn staart aan, toen de buik, tot ik uiteindelijk zijn kop aanraakte. Toen ik het hoofd aanraakte, toen waren we eindelijk vrienden geworden.
FOO: Chito voelde dat hij zijn nieuwe huisdier nu kon vertrouwen, dat nooit boos leek te worden als hij hem aanraakte. Dus sloop hij met zijn jonge dochter naar beneden om de krokodil te ontmoeten.
SHEDDEN: Ik liet hem aan haar zien en zij raakte hem altijd samen met mij aan. Dan gaf ik hem eten en kuste hem zodat hij zich gelukkig zou voelen.
FOO: Uiteindelijk liet Chito zijn vrouw zien hoe vriendelijk de krokodil was. Hoe hij zelfs toestond dat Chito zijn handen in zijn mond stak. Toen ze zag hoe volgzaam de krokodil was, werd ze er ook verliefd op. Ze bleven hem voeren tot hij gespierd en sterk begon te worden, of zoals ze in Costa Rica zeggen, Pocho.
Ik begon hem Pocho te noemen. Pocho, jij bent Pocho – ja, Pocho, Pocho, Pocho, Pocho, Pocho, Pocho, Pocho – en hij zou snel komen, hij zou naar me toe komen rennen.
FOO: Chito begon het meer in te gaan met Pocho. Ze rolden samen rond en gaven elkaar knuffels. En Chito liftte mee op Pocho’s rug rond het meer. Het werd duidelijk dat Pocho nu beter was en dat het tijd voor hem was om terug de natuur in te gaan.
SHEDDEN: Dus besloot ik hem weer vrij te laten in de rivier. We namen hem mee in de truck en lieten hem daar achter. Hij wilde er niet meer in, hij bleef daar. Dus ik bracht hem terug naar huis. De twee trokken elke dag met elkaar op totdat Chito ziek werd en een kleine operatie moest ondergaan. Zijn dokter zei dat het goed zou komen, maar Chito mocht zich zes maanden niet bewegen omdat hij anders een infectie zou oplopen. Maar al na enkele weken besloot Chito dat hij zijn huisdier miste en dat hij terug het meer in zou gaan om Pocho te bezoeken.
Iedereen was bang. Omdat ik zo lang niet in het water was geweest, dacht iedereen dat de krokodil anders zou reageren.
FOO: Er is een oude fabel van Aesop waarin een boer een adder vindt die bevriest in de sneeuw. De boer neemt de adder mee naar huis, warmt hem op en redt zijn leven. Zodra de adder zich beter voelt, betaalt hij de boer terug door hem te bijten en te doden. De moraal is dat je de aard van een dier niet kunt veranderen – kwaad zal altijd kwaad blijven. Maar Chito trok zich niets aan van spreuken en waarschuwingen. Hij waadde terug het water in en riep Pocho.
En hij kwam naar me toe en kwam dicht bij mijn buik en hij bleef daar bij me. En toen applaudisseerde iedereen.
FOO: Pocho had Chito eigenlijk gemist.
SHEDDEN: Hij reageerde niet zoals de mensen zeiden. In feite was hij zelfs vriendelijker dan ooit tevoren.
FOO: Die dag gaf Pocho Chito extra knuffels. En op dat moment wist Chito dat Pocho meer was dan een krokodil die zijn dierlijke instincten gebruikte om gevoed te worden. Pocho hield echt van Chito, en het gevoel was wederzijds.
SHEDDEN: Ik had problemen met mijn vrouw omdat ik zei dat ik meer van de krokodil hield dan van mijn vrouw. Dus mijn vrouw werd een beetje boos.
FOO: Een jaar lang had Chito Pocho onder de pet gehouden omdat hij niet wilde dat iedereen dacht dat hij gek was, maar je kunt een troetelkrokodil niet eeuwig geheim houden.
SHEDDEN: Op een keer zag iemand me met Pocho rondhangen en ze belden de tv-pers. Mensen van over de hele wereld begonnen te komen en filmden het en maakten documentaires.
FOO: Dus Chito en Pocho begonnen samen shows te doen, optredend voor toeristen die kwamen om hen te zien.
SHEDDEN: Ik zou zeggen – Pocho, Pocho, Pocho, Pocho, Pocho – en hij zou komen. Als er veel mensen kwamen, ging ik naar het meer en ik zei tegen hem, Pocho, we gaan een goede show geven. We gaan deze week de beste show geven zodat de mensen gelukkig kunnen zijn. Dus we doen shows met meer actie, meer dingen, meer rondcirkelen – behoorlijk dynamisch.
FOO: In de shows, rolde Chito Pocho rond op het water en stak zijn eigen hoofd tussen Pocho’s vier benen. Hij zwom onder Pocho en dook op onder zijn hoofd. Ze zagen er allebei uit alsof ze alle plezier van de wereld hadden. En dat deden ze 20 jaar lang.
(APPLAUSE)
FOO: Op een zondag in oktober 2011 gaven Pocho en Chito een van hun grootste shows tot nu toe.
SHEDDEN: Die dag deed Pocho alles en Pocho deed zijn ding heel goed.
FOO: De show was een enorm succes. Chito en Pocho gingen slapen. De volgende dag ging Chito naar buiten om zijn vriend goedemorgen te zeggen.
SHEDDEN: Dus ik riep hem, ik zei – Pocho, Pocho, Pocho – en hij bewoog niet. En als ik hem riep, bewoog hij altijd. Dus ik zag hem in het meer, ik zei Pocho, Pocho, Pocho, Pocho – en hij bewoog niet. Dus ik sprong in het water om te zien wat er aan de hand was en toen ik hem wilde aanraken, was hij al koud. Hij was dood.
FOO: De hele stad hield een enorme begrafenis voor Pocho. Hij was immers misschien wel de meest geliefde krokodil ter wereld.
SHEDDEN: Ik kreeg brieven van over de hele wereld, van iedereen. Mensen stuurden me brieven – hun groeten en troostten me, zeggende dat God voor alles een reden heeft. Zoveel mensen kwamen om te zien. Ik had een lied voor hem geschreven genaamd “Pocho”. Een reggae voor Pocho, het was een soort salsa-Calypso-Caribische mix.
(SOUNDBITE OF CHITO SING)
FOO: Pocho is nu opgezet en zit achter een glazen kast. Hij zit in een museum dat aan hem is gewijd in Siquirres. Het museum is vlak bij Chito’s huis en hij bezoekt Pocho vaak.
SHEDDEN: Pocho heeft mijn leven veranderd omdat – dit gedeelte is moeilijk om over te praten – omdat Pocho mijn leven heeft veranderd omdat als je met dieren werkt, je mensen veel makkelijker krijgt. Je kunt de emotie voelen, de chemie. Mensen leren kennen was makkelijk. Dus nu kan ik een liefhebbend persoon vinden, maar ik kan geen andere krokodil vinden. Een andere krokodil zoals Pocho zou helemaal moeilijk zijn.
FOO: Maar de Amerikaanse krokodil is bedreigd en Chito denkt dat het belangrijk is om met krokodillen te blijven communiceren.
HEDDEN: Iets wat echt belangrijk is om een krokodil te hebben. Ik denk dat het nodig is om er zo een in het meer te hebben zodat mensen kunnen begrijpen dat ze verzorgd en beschermd moeten worden.
FOO: En Chito vond onlangs nog een krokodil in de buurt van zijn huis.
SHEDDEN: O, ik zag hem altijd in de rivier als ik zou gaan vissen. Ik bracht hem dan eten en aaide hem.
FOO: Hij zegt dat de nieuwe krokodil hem nu aardig vindt, maar hun relatie is nog nieuw.
SHEDDEN: Het is een beetje moeilijker. Er is nu een minder hechte band, maar met tijd, een beetje liefde, rust, geduld voor het dier – en dan kun je veel bereiken. Ik ben op de goede weg, beetje bij beetje. Hopelijk kunnen we over twee jaar goed genoeg bevriend zijn om shows te doen.
FOO: Maar Chito zal zijn oude vriend nooit vergeten. Chito, hoe heet je nieuwe krokodil?
SHEDDEN: Zijn naam is Pocho Dos.
Hartelijk dank aan Giberto Shedden, ook bekend als Chito. En dank ook aan Samuel Orozco van Radio Bilingue voor de stem van Chito in dit verhaal. En dank aan de Tico Times om ons te helpen. Dat verhaal werd geproduceerd door Stephanie Foo, met sound design en vertaling door Renzo Gorrio. U luistert naar SNAP JUDGMENT, de “Partners in Crime” aflevering. En als we terugkomen, gaan we een graf ontheiligen. We gaan een band beginnen in één van de gevaarlijkste plaatsen op aarde. En we gaan iemands grootvader stoppen om bloed over zijn mooie vloer te krijgen – wanneer SNAP JUDGMENT, de “Partners in Crime” aflevering verder gaat. Stay tuned.
Copyright © 2014 NPR. Alle rechten voorbehouden. Bezoek onze website gebruiksvoorwaarden en permissiepagina’s op www.npr.org voor meer informatie.
NPR-transcripties worden gemaakt op een spoeddeadline door Verb8tm, Inc, een NPR-aannemer, en geproduceerd met behulp van een eigen transcriptieproces dat samen met NPR is ontwikkeld. Deze tekst is mogelijk niet in zijn definitieve vorm en kan in de toekomst worden bijgewerkt of herzien. Nauwkeurigheid en beschikbaarheid kunnen variëren. De gezaghebbende opname van NPR’s programmering is de audio-opname.