Al tientallen jaren wordt door onderzoekers een verband gelegd tussen borstvoeding en postpartum depressie (PPD). Velen hebben gesuggereerd dat borstvoeding kan beschermen tegen postpartum depressie en hebben gesuggereerd dat het stoppen met borstvoeding een trigger kan zijn voor postpartum depressie en/of angst. Het onderzoek naar het verband tussen postpartum depressie en borstvoeding is echter enigszins moeilijk te interpreteren.
Hoe borstvoeding precies het risico op PPD beïnvloedt, is niet goed begrepen. Verschillende studies hebben een verband aangetoond tussen een langere duur van de borstvoeding en een lagere prevalentie van PPD; andere studies hebben echter aangetoond dat moeders die borstvoeding geven niet beschermd zijn tegen PPD. Veel van deze eerdere studies waren gebaseerd op kleine steekproeven, en weinig studies controleerden voor mogelijke confounders, zoals sociaaleconomische factoren (opleiding van de moeder, gezinsinkomen, burgerlijke staat), sociale steun, en stressvolle levensgebeurtenissen. Daarom is het moeilijk om vast te stellen of borstvoeding het risico op PPD vermindert of dat in plaats daarvan succesvolle borstvoeding vaker voorkomt bij moeders met een lager risico op PPD – bijvoorbeeld moeders met meer steun en minder stress in hun leven.
De meeste bestaande studies hebben niet gecontroleerd voor reeds bestaande psychische aandoeningen. Er zijn echter steeds meer gegevens die erop wijzen dat depressie en angst van de moeder van invloed kunnen zijn op het aantal borstvoedingen en ook de duur van de borstvoeding kunnen verkorten. Een van de grootste studies tot nu toe (Ystrom 2012) stelde vast dat vrouwen die tijdens de zwangerschap een depressie en/of angst ervoeren, een uiterst kwetsbare populatie waren; niet alleen hadden ze meer kans om vroegtijdig te stoppen met borstvoeding, ze hadden ook meer kans op een verergering van hun symptomen na het stopzetten van de borstvoeding.
Met behulp van gegevens over moeders uit een lopend Brits onderzoek, de Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC), hebben onderzoekers de effecten van borstvoeding op de geestelijke gezondheid van moeders verder onderzocht, gemeten op 8 weken en 8, 21 en 32 maanden postpartum.
De impact van borstvoeding op depressieve symptomen werd gemedieerd door de plannen van de moeders om borstvoeding te geven. Voor moeders die niet depressief waren tijdens de zwangerschap, werd het laagste risico op PPD gevonden bij vrouwen die gepland hadden en in staat waren om hun baby succesvol borstvoeding te geven. Het hoogste risico werd gevonden bij vrouwen die van plan waren borstvoeding te geven, maar die hun baby geen borstvoeding hadden gegeven. Interessant is dat het risico op PPD ook hoger was bij vrouwen die niet van plan waren borstvoeding te geven, maar dat uiteindelijk wel deden nadat de baby was geboren.
De resultaten waren enigszins anders in de groep vrouwen die depressief waren tijdens de zwangerschap. Hoewel de auteurs aandrongen op voorzichtigheid bij het interpreteren van deze gegevens, omdat de steekproef zo klein was, leek het erop dat het risico op PPD lager was bij vrouwen die borstvoeding gaven versus vrouwen die geen borstvoeding gaven.
Deze studie komt overeen met wat we klinisch zien. We zien vrouwen die geen borstvoeding willen geven en het prima doen zonder borstvoeding. Daarentegen lijken de meest ontredderde vrouwen degenen te zijn die, ondanks hun sterke betrokkenheid bij borstvoeding, moeilijkheden ondervinden en uiteindelijk niet in staat zijn borstvoeding te geven. Hoewel de meeste studies deze variabele niet hebben kunnen vastleggen, lijkt het erop dat wanneer er een aanzienlijke afwijking is tussen wat werd verwacht of gepland en wat werkelijk gebeurt, dit de kwetsbaarheid van een vrouw voor PPD vergroot. Er kan van alles gebeuren – een ongeplande keizersnede, complicaties bij de bevalling, een baby met medische problemen, problemen bij de borstvoeding; dit alles kan destabiliserend werken en bij veel vrouwen een depressie oproepen, vooral bij vrouwen die geen adequate ondersteuning hebben.
Ruta Nonacs, MD PhD
Borra C, Iacovou M, Sevilla A. New Evidence on Breastfeeding and Postpartum Depression: The Importance of Understanding Women’s Intentions. Matern Child Health J. 2014 Aug 21.