Het overzichtsartikel, gepubliceerd in Seminars in Cancer Biology en geschreven door professor Carsten Carlberg van de Universiteit van Oost-Finland en professor Alberto Muñoz van de Autonome Universiteit van Madrid, geeft een update over de moleculaire basis van vitamine D-signalering en de rol ervan bij kankerpreventie en -therapie.
Vitamine D is algemeen bekend om zijn cruciale rol in de gezondheid van de botten, maar de auteurs wijzen erop dat het ook het immuunsysteem reguleert, en dat de anti-kanker effecten voornamelijk worden gemedieerd door immuuncellen, zoals monocyten en T-cellen. Vitamine D werkt via de vitamine D-receptor (VDR), een transcriptiefactor die betrokken is bij de expressie en epigenetische regulatie van talrijke genen.
Volgens de review leveren studies die zich richten op het effect van vitamine D op verschillende soorten kanker het sterkste bewijs voor de voordelen ervan bij colorectale kanker en bij bloedkankers, zoals leukemieën en lymfomen. Vitamine D is belangrijk voor zowel de differentiatie van bloedcellen tijdens de hematopoëse als van volwassen stamcellen in snel regenererende weefsels, zoals de dikke darm of de huid. Een te lage vitamine D-status leidt tot een suboptimale functie van de VDR en in een verhoogd risico dat deze cellen niet volledig differentiëren en beginnen te veranderen in ongecontroleerd groeiende kankercellen.
Ook bij andere soorten kanker, zoals borst- en prostaatkanker, is een lage vitamine D-status, gemeten als het niveau van 25-hydroxyvitamine D in het bloed, in verband gebracht met een hogere kankerincidentie en een slechtere prognose. In gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken is echter niet consequent aangetoond dat vitamine D-suppletie de sterfte aan kanker vermindert. Volgens de auteurs van de review zou het effect van vitamine D duidelijker kunnen worden aangetoond indien de deelnemers werden gestratificeerd volgens hun individuele vitamine D responsiviteit en de gezondheidsuitkomsten werden geanalyseerd in relatie tot veranderingen in de individuele vitamine D status.
Professor Carlberg’s onderzoeksgroep heeft eerder aangetoond dat individuen verschillen in hun moleculaire respons of gevoeligheid voor vitamine D suppletie. Zo blijkt bijvoorbeeld 25% van de Finse bevolking een lage respons te hebben en een hogere dosis vitamine D-suppletie nodig te hebben om het volledige klinische voordeel te bereiken. In termen van kankerrisico kan worden verwacht dat een hoge respons een beschermend effect heeft.
Volgens de review is een goede vitamine D-status gunstig voor de algemene kankerpreventie. Er is minder bewijs voor het nut ervan bij de behandeling van kanker.